А. Б. Ахметова аударма теориясы мен тәжірибесінің негіздері
Аударма эквиваленттігінің үшінші типі немесе деңгейі
жүктеу/скачать 0,88 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3. Аударма эквиваленттігінің үшінші типі немесе деңгейі
Осы деңгейді келесі мысалдар арқылы суреттеуге болады: 1.
Scrubbing makes me bad-tempered. - От мытья полов у меня настроение портится. Еденді жуғаннан менің көңіл-күйім бұзылады 2. London saw а cold winter last year. - В прошлом году зима в Лондоне была холодной. Былтыр Лондонда қыс суық болды. 3.
That will not be good for you. - Это может для вас плохо кончиться. Бұл сіз үшін жаман болуы мүмкін. Үшінші тип детализация немесе бөлшектену деңгейі арқылы суреттеледі. Қандай да бір құбылыстың суреттелуі толық немесе қысқаша болуы мүмкін жағдайға байланысты, суреттеу әр түрлі бөлшектерге тура бұйрықта
32
қолданады. Ақырында, синонимді сөйлемдер эксплицип деңгейдің көмегімен бірдей емес болады. Кейбір ерекшеліктер сөйлемде айтылуы мүмкін, ал кейбіреулері жасырын түрде қала береді, яғни сөйлем қандай да бір ойды қысқаша жеткізеді. Мысалы орыс тіліндегі келесі сөйлемдер: Он постучал и вошел. - Он постучал и вошел в комнату. Я не могу его сдвинуть. - Я не могу его сдвинуть с места. Она сидела, откинувшись в кресле. - Она сидела, откинувшись на спинку кресла Келтірілген мысалдар эксплицит деңгейінің көп немесе аз болуы, қандай да бір қайнар көзге тәуелді. Сөйлемде эксплицит және имплицит деңгейлерінің қарым-қатынасы тілдік жүйе қызметінің ерекшелектері арқылы анықталады. Ағылшын тілінде имплицит деңгейі орыс тілге қарағанда көбірек. Осыған байланысты ағылшын-орыс аудармаларында эксплицит деңгейі түпнұсқаға қарағанда көбірек кездеседі. Мысалы:
"Will you come here, my - Miss?" Jean went. - "Прошу вас, пройдите
2.
People went into rooms as if they meant to stay there. - Каждый устраивался у себя в комнате так, словно собираясь обосноваться в ней навсегда. Осында әрқашан болатындай, адамдар өз бөлмелерінде төрлетті. Ағылшын тілінде эксплицит деңгейдің көп болуы сиректеу көрінеді. Аудармада қандай да бір бөлшектердің түсіп қалуы, міндетті түрде болуы мүмкін емес. Бұл құбылысты, аудармашы дұрыс аударуға жету үшін, қолданады. Мысалы:
Аудармашыларға сөйлемнің кейбір сөздерін аударуға керек емес, - деген ойға келеді (мысалы: жәшіктен бірдемені алу ушін, оны ең алдымен ашу керек). He drove on. They had their backs to the sunlight now. - Он повел машину дальше. Теперь солнце светило им в спину. Ол машинені әрі қарай жүргізе берді. Енді оның арқасына күннің көзі түсіп тұрған еді.
Do I look all right? - У меня приличный вид?- Түрім қалай, жаман емес пе? Will you marry me, Lady Aline? - Хотите ли вы, чтобы я стал вашим мужем, леди Элин?- Леди Элин, сіз менің сіздің күйеуіңіз болуымды қалайсыз ба?
"You'll make yourself ill" said Betsey, "and you know that will not be good either for you or for my god-daughter." (Ch. Dickens). - Вы доведете себя до болезни, - заметила Бетси, - и это может плохо кончиться и для вас и для моей крестницы. Сіз, өзіңізді аураға шалдырасыз, -деді Бэтси, - бұл сіз және менің
33
қызым үшін жаман жағдайға шалдықтыруы мүмкін? (Пер. А. Кривцовой и Е. Ланна).
Стилистикалық мақсатқа жету үшін, аударманың сөйлемдерінде белгілер ауысып қолданылады. Бұл құбылыс ауызекі сөйлеу тілінде қарапайымдылықты көрсету үшін пайдаланылады. Мысалы:
Келтірілген мысалдардан, семантикалық ауыстырылымдардың комплекстік ерекшелігін көреміз. Бұл ерекшелігін белгілер байланыс тәсілін ауыстыруымен қатар, бастапқы суреттеу нүктесін, белгілердің бөлінуін қамтиды. Егер алдынғы үш эквиваленттерде аударманың тек негізгі ойы сақталып, кейбір сөздердің түсіп қалуы болса, келесі екі эквивалент типтерінде аударманың синтаксисі мен лексика жағынан, дәл болуы міндетті. Осы екі типтерде «не үшін», «не туралы» және «не» айтылғанмен бөлек бұл қалайша айтылады? – деген сұрақ туады. жүктеу/скачать 0,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|