Сұрақтарға жауап беріңіз?

 

34 

№ 8 ДӘРІС  

 

Аударманың эквиваленттілігі 

 

4.Эквивалеттінің төртінші деңгейі немесе типі  

Төртінші  типті  сөйлем  аудармасында,  сөйлемнің  синтактикалық 

құрылысы,  сөздердің  орны,  байланысы,  мазмұны  дәл  күйінде  сақталады. 

Сондықтан да аудармада синтактикалық құрылысының мұқият түрде сақ-талуы 

- аударманың толық болуына әсер етеді. Мысалы: 

One thing troubled me along at first - the immense interest which people took 

in me. Apparently the whole nation wanted a look at me. It soon transpired that the 

eclipse  had  scared  the  British  world  almost  to  death;  that  while  it  lasted  the  whole 

country, from one end to the other, was in a pitiable state of panic, and the churches, 

hermitages and monkeries overflowed with praying and weeping poor creatures who 

thought the end of the world has come. Then had followed the news that the producer 

of this awful event was a stranger, a mighty magician at Arthur's court; that he could 

have  blown  the  sun  like  a  candle,  and  was  just  going  to  do  it  when  his  mercy  was 

purchased,  and  he  then  dissolved  his  enchantments,  and  was  now  recognized  and 

honored as the man who had by his unaided might saved the globe from destruction 

and its people from extinction. 

Одно  тревожило  меня  вначале  -  то  необыкновенное  любопытство,  с 

которым  относились  ко  мне  все.  Казалось,  весь  народ  хотел  на  меня 

поглядеть. Вскоре стало известно, что затмение перепугало всю Британию до 

смерти,  что  пока  оно  длилось,  вся  страна  от  края  и  до  края  была  охвачена 

безграничным  ужасом  и  все  церкви,  обители  и  монастыри  были  переполнены 

молящимися  и  плачущими  людьми,  уверенными,  что  настал  конец  света. 

Затем  все  узнали,  что  эту  страшную  беду  наслал  иностранец, 

могущественный  волшебник,  живущий  при  дворе  короля  Артура,  что  он  мог 

потушить  солнце,  как  свечку,  и  собирался  это  сделать,  но  его  упросили 

рассеять  чары,  и  что  теперь  его  следует  почитать  как  человека,  который 

своим могуществом спас вселенную от разрушения, а народы - от гибели. 

 

Осы  үзіндінің  аудармасынан,  орыс  тілінің  байлығын  көрсету  арқылы 

жоғары  білімділікпен  қолдана  алатын  аудармашы  жасаған.  Сөйлемдердің  ойы 

жеңіл ашылады.  

Сонымен бірге негізгі мәтін мен аударманың арасындағы синтактикалық 

құрылым тең болып көрінеді, және де сөйлемдердің жалпы саны бірдей.  

Алайда, төртінші типте немесе деңгейде ауыстырылымдар қолданылады. 

Бірақ  осы  ауыстырылымдардың  синонимдік  құрылымдары  бірдей.  Олар 

сөйлемнің  синтактикалық  құрылысын,  мағынасын  түгелімен  сақтайды. 

Мысалы: 

I  told  him  what  I thought  of her.  -  Я  сказал  ему  свое мнение о  ней. Мен ол 

туралы өз ойымды айттым. 

He was never tired of old songs. - Старые песни ему никогда не надоедали. 

Ескі әндер оны ешқашан жалықтырмайтын. 

 

35 

It  is  very  strange  this  domination  of  our  intellect  by  our  digestive  organs.  - 

Странно,  до  какой  степени  пищеварительные  органы  властвуют  над  нашим 

рассудком. Қызығы сонда, қандай деңгейге дейін біздің асқорыту мүшелеріміз 

ой қабілетімізді басқарады. 

Аудармада  осындай  сөйлем  құрылысының  қолданылуы,  сөйлемдегі 

сөздердің  орналасу  тәртібінің  өзгеру  жағдайында  ғана  мүмкін.  Бірақ  бұл 

сөйлемдегі  сөздердің  субъективті-объективті  өзгеруімен  байланысты  емес 

мысалы: «Танкілер бұтақтарды жапты немесе Бұтақтар танкілерді жапты»  

Сөйлемдегі  сөздердің  орналасу  тәртібі  келесі  үш  қызметтердің  бірін 

атқарады: 

1. 

Қандай  да  бір  грамматикалық категорияның  тіркеу  туралы  ретінде 

қызмет атқарады. 

2. 

Сөйлем  ішіндегі  сөйлем  мүшелері  мен  көршілес  сөйлемдер 

арасындағы мағыналық байланысты жасайды. 

3. 

Сөйлемнің көңіл-күй қасиетін көрсету.  

Айтылған  қызметтердің  шет  тілінде  және  аударма  тілінде  дәл  келмеуі, 

эквиваленттік сөйлемдердегі сөздердің орналасу тәртібінің дәл келмеуіне әкеп 

соқтырады. Келесі екі ағылшын тілінде жазылған сөйлемдерді салыстырайық: 

 

жүктеу/скачать 0,88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: