А. Байтурсынов 1-том final indd
жүктеу/скачать 1,77 Mb. Pdf көрінісі
|
Байтұрсынұлы
- Бұл бет үшін навигация:
- Мақсатты оралым .
| себепті оралым.
Баяншы мүшесі тақырыпшы мүше- сін дәлелдей баяндағанда, оралым себепті деп аталады. М ы с а л ы: Көлден ұшқан қалбаймын, Жаманның тілін алмаймын, Хақ бұйырған сапардан Арыстаным, қалмаймын. Асыл достым, сөкпесең, Бұл сапарға бармаймын! Бұл олжадан алмаймын. Асқар тауды бел деген, Ақ бармақпен жем жеген, Ауырса жеммен емдеген, Өзінен басқа көрмеген, Өзінен басқа білмеген. Күтіп тұрған анасы – Өзі әйелдің данасы, Тұлпар туған Бурылдың Қырық үш күні кем деген. 2. Кеткен кісі келе ме?! Алғанын Тәңірім бере ме?! Арыстан туған батырлар Қатынға билік бере ме?! Қатын тіліне ере ме? Әр талапқа шығарда, Қатыным деп тұрар ма? Асыл туған Қобыланды Қатынға ақыл салған соң, Қатынның тілін алған соң, Неше батыр болса да, Басында билік жоқ адам, Арыстан туған құрдасжан, Қатын емей немене?! 3. А ... Ел бастап, жұрт алайын деген ұл екенсің, сөз бастап би болайын деген ұл екенсің; Алдыңа келсе әділдігіңді аяма, аймағың кетпес қасыңнан. Қол бастап жол алайын деген ұл 205 екенсің, жолдастың мыңын алма, бірін ал! Мың кісіге бір кісі олжа салатұғын, олжаңды аямасаң жолдасың қалмас жаныңнан. Жүз жиырма алтыға келіп отырмын. Жас күніңде қалың бер де, қатын ал; қартайған соң өкінбе, ұлым! Жігіттің хан болатын, қатынның ханым болатын уақыты сол. Қару жисаң, мылтық жи жаяу жүрсең – таяғың, қарның ашса – тамағың. ә) Мақсатты оралым . Өрнекті сөйлемнің баяншы мүшесі тақырыпшы мүшесін мақсаттай баяндаса, оралым мақсатты деп аталады. М ы с а л: Тобыршық атқа зор салды, Ақ алмасқа қол салды. Қамшы басты сауырға, Екпіні ұсап дауылға. Тобығы меңді торы атпен Қобыланды шапты ауылға Қатуланып қаттанып, Буырқанып бұрсанып, Мұздай темір құрсанып, Қабағынан қар жауып, Кірпігінен мұз тамып, Ар жақ пенен бер жаққа Найзасын ұстап бармаққа, Аттанбаққа қалмаққа Құдай жолы шалмаққа. Сөзге сынық қылды деп, Батыр кейіп келеді. Егер шықса алдынан Бұлаңдаған Кұртқаның Басын кесіп алмаққа. б) жүктеу/скачать 1,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|