А. И. Исаева Қазақ халқындағЫ
С туденттердің өз білім ін тексеруге ар н ал ған сұрақ тар
жүктеу/скачать 7,97 Mb. Pdf көрінісі
|
| С туденттердің өз білім ін тексеруге ар н ал ған сұрақ тар:
1. Сақтар одағы, билік жүйесі, элеуметтік құрылымы 2. Үйсіндер. Күнби жэне сайлаулы әскер. 3. Қаңлылар одақтары. 4. Ғұндар одағы. Тәңірқұтының міндеттері мен қызметі. 5. Қазақтардың потестарлық жүйесіндегі жүз. 6. Орта ғасырлық түркі мемлекеттерінің басқару жүйесіндегі тарихи тұлғалар. 7. Орта ғасырлық мемлекетттердегі билік құрылымы. 56 ______________ 1-ТАРАУ. Қазақ қогамындағы батырлык дәстүрлердін тарихи бастауы ... 1.3. Батырлардың әлеуметтік құрамы жэне институционалдық статусы 57 1.3. Батырлардың әлеуметтік құрамы және статусы Енді қазақ қоғамындағы батырлардың әлеуметтік құра- мы мен институционалдық статусына тоқтала кетсек, себебі дэстүрлі қазақ қоғамындағы жауынгерлік дәстүрді жалғасты- рушылар ретінде өзіндік ерекш елігі айқын әлеуметтік топты құраған қазақ батырларының өзіндік ұғымдық бет-бейнесі қа- лыптасты. Батырлардың қоғамдағы портреті мен атқарған қызметі бейбіт заманда нақты көрінбесі анық. Сондықтан батырлардың тұлға- сы мен ерлік істері жаугершілік замандарға тэн екені белгілі. Қай кезеңде болмасын батырлар - жауынгерлік дәстүрді жалғастыру- шылар ретінде бағаланды. Елдің елдігін сақтауға айтулы үлес қосып, қазақ халқын ортақ жауға қарсы ұйымдастырып, оның келешегі үшін топ алдында сөз сөйлеп, халықты бір арнаға тоғыстырып, оларды мыңдықтар мен түменбасыларына топтастырып, ұйыстырып, әскердің жіге- рін жани түсетін, айбарына айбар қосатын батырлар институты «қазақ тарихының феномені» ретінде қарастырылады194 Батырлар өздерінің қарамағындағы рулары мен тайпаларын бастап шығар жолбастары, қолбасы, рубасы, жөн сілтері болды. Олардың мүдделерін қорғап, үлкен-үлкен басқосуларда артында қалған руластарының талап-тілегін жеткізді. Себебі қазақтың кез келген батыры сөз қадірін жете білетін, түсінетін жоғары инте- лектуалды дэрежеде еді. Абай: «Біздің қазақтың жүректі кісі дегені - батыр кісі», - деп анықтама берсе195, профессор Ғарифолла Есім Райымбек батыр- дың эулиелік қасиеті туралы жазған мақаласында, батырлық ұғы- мын философиялық тұрғыдан түжырымдайды. Сонымен қатар, «батырлық», «ерлік» ұғымдары туралы үлкен талдау жасай оты- рып: «Ерлік адам болмысының ерекше қасиеті. Жаратушы ерек- ше жандардың табиғи болмысына ерлік қуатын береді, бірақ сол қуатты адам қандай мақсатқа пайдаланбақ... Ер адам мерт болам жүктеу/скачать 7,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|