грид» жүйесін салудың концептуалды
тәсілі (1-бөлім).
Жоғары вольтты электр беру желілері
(ЖВЭБЖ) тіреулерінің жағдайын, жасанды
интеллект әдістерімен бейімделу және ӛздігі-
нен ҥйрену арқылы, геоақпараттық базалар-
ды, метеорологиялық деректердің болжамдық
карталарын, кҥшті электр-магниттік кедергі
әсеріне тҥскен мониторингтік ақпарат жинау
мен жіберудің бҧлтты технологияларын, гео-
графиялық-геодезиялық координаталар мен
атмосфералық ҧйытқуларды бақылаудың
ҥлестірілген «смарт-грид» жҥйесін салудың
концептуалды тәсілі ҧсынылады.
High-Voltage Power Lines (Part 1).
There is proposed a conceptual approach to
developing a distributed «smart-grid» monitor-
ing system of the condition of high-voltage lines
supports for electricity transmissions with
adaptation and self-training by methods of
machine intelligence, with the use of geoinfor-
mation bases, expected maps of meteorological
data, cloud technologies of collection and
transmission of the flows of monitoring infor-
mation subject to the action of strong electro-
magnetic interferences, geo-graphic-geodetic
coordinates and atmospheric agitations.
УДК 004.896. ИСКАКОВ М.Б., ЖАНТУГАНОВА
Т.С. Об интеллекте технических систем.
Область применения методов интеллекту-
ального управления включает в себя не
только сложные объекты, но и бытовое и
офисное оборудование и многое другое.
Высокая эффективность интеллектуальных
систем управления определяется их способ-
ностью функционировать в условиях дей-
ствия различных неопределенных факторов.
В статье рассмотрены модели интеллекту-
альных систем управления техническими
объектами и задачи принятия решения. На
основе сравнения этих моделей предложена
методика оценки уровня (степени) «интел-
лектуальности» технических систем. Пред-
ложенная методика включает три этапа.
Первый этап – построение идеальной модели
технической системы, второй этап – анализ
свойств реальной технической системы. На
третьем этапе путем сравнения этих моделей
выполняется оценка уровня «интеллектуаль-
ности» технических систем.
ӘОЖ 004.896. ИСКАКОВ М.Б., ЖАНТУГАНОВА
Т.С. Техникалық жүйелердің интеллекті
жайында.
Зияткерлік басқару әдістерін қолдану салала-
ры кҥрделі объекттермен қатар әртҥрлі тҧр-
мыстық, офистік және басқа да жабдықтарда
қолданылады. Зияткерлік басқару жҥйелерінің
жоғары тиімділігі олардың әртҥрлі анықтал-
маған факторлардың тигізетін әсері болған
жағдайда жҧмыс істеу мҥмкіндігіне ие болуын-
да. Мақалада техникалық объекттердің зият-
керлік басқару жҥйесі мен шешім қабылдау
есептерінің модельдері қарастырылған. Осы
модельдерді салыстыру негізінде техникалық
жҥйелердің «зияткерлік» деңгейін бағалау
әдісі ҧсынылған. Ҧсынылған әдіс ҥш қадамнан
тҧрады. Бірінші қадам – техникалық жҥйенің
идеалды моделін қҧру, екінші қадам – нақты
техникалық жҥйенің қасиеттерін сараптау.
Ҥшінші қадамда осы модельдерді салыстыру
арқылы техникалық жҥйенің «зияткерлік»
деңгейі бағаланады.
UDC 004.896. ISKAKOV M.B., ZHANTUGANOVA
T.S. Technological System Intellectuality.
The scope of methods of intellectual manage-
ment includes not only complicated objects, but
also household and office equipment and many
other things. High efficiency of intellectual
control systems is defined by their ability to
function in the conditions of action of various
uncertain factors. In the article there are con-
sidered the models of intellectual control sys-
tems of technical objects and problems of
decision-making. On the basis of comparison of
these models there is proposed the technique of
assessment of the level (degree) of «intellectu-
ality» of technical systems. The proposed
technique includes three stages. The first stage
is developing an ideal model of the technical
system, the second stage is the analysis of the
properties of the real technical system. At the
third stage by comparison of these models there
is carried out the assessment of the level of
«intellectuality» of technical systems.
УДК 621.314.6. ЗОТОВ Л.Г., МЕХТИЕВ А.Д.,
ЮГАЙ В.В., КОНОВАЛОВА А.Н. Резонансные
конверторы постоянного тока на основе
структур с переключаемыми конденса-
торами для автономных систем.
В статье приведены методы построения
конденсаторных – повышающих, понижаю-
щих и двунаправленных повышающих –
понижающих конверторов постоянного тока,
имеющих высокий КПД и низкий уровень
коэффициентов гармоник входного и выход-
ного токов. Рассчитаны параметры элементов
силовой цепи конверторов, а также значение
токов через силовые ключи, что позволило
осуществить их выбор. На основе двунаправ-
ленных конверторов постоянного тока пред-
ложен метод построения двухуровневой
системы обмена электрической энергией
постоянного тока для энергоснабжения
современных автомобилей.
ӘОЖ 621.314.6. ЗОТОВ Л.Г., МЕХТИЕВ А.Д.,
ЮГАЙ В.В., КОНОВАЛОВА А.Н. Автономды
жүйе үшін қосылып ажыратылатын
конденсатордың құрылымы негізінде
тұрақты токтың резонанстық конвер-
торлары.
Мақалада жоғарғы ПӘК ие және тӛменгі дең-
гейлі кіріс және шығыс тогының гармоника-
лық коэффициенті бар: жоғарылататын, тӛ-
мендететін және екі бағытта жоғарылатып –
тӛмендететін тҧрақты тоқ конверторлы кон-
денсатордың қҧрылу әдісі кӛрсетілген. Тізбек
кҥшінің элементтерінің конверторларының
параметрі сондай-ақ олардың таңдауын қам-
тамасыз ететін кҥш кілтінің ток мәні есептел-
ген. Қазіргі заманғы автокӛліктерді энергия-
мен қамтамасыз ету ҥшін екі бағыттағы
тҧрақты тоқ конверторлары негізінде екі дең-
гейлі тҧрақты ток электр энергиясының айна-
лым жҥйесінің қҧрылу әдісі ҧсынылды.
UDC 621.314.6. ZOTOV L.G., MEKHTIYEV A.D.,
YUGAY V.V., KONOVALOVA A.N. Direct Cur-
rent Resonance Convertors based on
Structures with Switched Capacitors for
Autonomous Systems.
In the article there are presented methods of
developing creation of the capacitor – raising,
step-down and bidirectional raising – step-down
converters of direct current having high efficien-
cy and a low level of coefficients of harmonicas
of input and output currents. There are com-
puted the parameters of elements of the power
circuit of converters, as well as the value of
currents through the power keys that permitted
to realize their selection. On the basis of bidirec-
tional converters of direct current there is
proposed the method of developing a two-level
system of exchange of electrical energy of direct
current for power supply of modern cars.
УДК 004.42. ШАКИРОВА Ю.К., САВЧЕНКО
Н.К., АБИЛДАЕВА Г.Б., МУХАМЕТЖАНОВА
Б.О. Работа на мобильных устройствах
(Work on Mobile Devices) – 1С Предпри-
ятие 8.
Рассматривается принцип работы мобильных
устройств, специфика разработки программ-
ного обеспечения для них. При разработке
программ для мобильных устройств следова-
ние принципам создания программного
обеспечения, проверенным на практике,
приобретает еще большую актуальность.
Платформа «1С:Предприятие 8.3» является
универсальным средством разработки как
обычных десктопных приложений, так и
мобильных. Разработанное мобильное при-
ложение является отдельным, законченным
программным продуктом и может обмени-
ваться данными сразу с несколькими цен-
тральными базами данных. Работа на мо-
бильных устройствах практически ничем не
отличается от работы на обычном стацио-
нарном компьютере.
ӘОЖ 004.42. ШАКИРОВА Ю.К., САВЧЕНКО
Н.К., АБИЛДАЕВА Г.Б., МУХАМЕТЖАНОВА
Б.О. Мобильді құрылғыларда жұмыс
істеу (Work on mobile devices) – 1С
Кәсіпорын 8.
Мобильді қҧрылғылардың жҧмыс принципі,
олар ҥшін бағдарламалық қамтамасыз етуді
әзірлеу спецификасы қарастырылады. Мо-
бильді қҧрылғылар ҥшін бағдарламалар әзір-
леген кезде практикада тексерілген бағдар-
ламалық қамтамасыз етуді жасау принципте-
рімен жҥру одан да кӛп маңыздылыққа ие
болады. «1С:Кәсіпорын 8.3» платформасы
кәдімгі десктопты қосымшаларды, сондай-ақ
мобильді тҥрлерін әзірлеген кезде әмбебап
қҧрал болып табылады. Әзірленген мобильді
қосымша жеке аяқталған бағдарламалық
ӛнім болып табылады және бірден бірнеше
орталық деректер базасымен деректер
алмастыра алады. Мобильді қҧрылғыларда
жҧмыс істеу кәдімгі стационар компьютерде
жҧмыс істеуден практикалық тҥрде ешбір
ерекшеленбейді.
UDC 004.42. SHAKIROVA Yu.K., SAVCHENKO
N.K., ABILDAYEVA G.B., MUKHAMETZHANOVA
B.О. Work on Mobile Devices: 1C Enter-
prise 8.
There is considered the principle of operation of
mobile devices, specifics of developing software
for them. When developing the programs for
mobile devices following the principles of
developing software checked in practice ac-
quires still great relevance. The 1C: Enterprise
8.3 platform is the universal remedy of develop-
ing both normal desktop and mobile applica-
tions. The developed mobile application is a
separate, finished software product and can
exchange data directly with several central
databases. The operation on mobile devices
practically differs in nothing from the operation
on the normal desktop computer.
122
Труды университета
УДК 621.314.6. РАЗИНКИН В.П., БРЕЙДО И.В.,
ЗОТОВ Л.Г., МЕХТИЕВ А.Д., ЮГАЙ В.В. Мно-
гоуровневые регуляторы постоянного
тока на основе структур с переключае-
мыми конденсаторами.
В статье приведены повышающие много-
уровневые регуляторы для автономных
систем
электроснабжения
транспортных
средств, питаемых от низковольтных аккуму-
ляторных батарей. Также рассматривается их
применение для автономных систем электро-
снабжения малоэтажных жилищных комплек-
сов, питаемых от возобновляемых первичных
источников энергии, – ветрогенераторы,
солнечные модули, топливные элементы.
Приведены технические решения силовых
цепей (СЦ) трехуровневого повышающего
регулятора постоянного тока (РПТ). Даны
регулировочные и нагрузочные характери-
стики трехуровневого РПТ.
ӘОЖ 621.314.6. РАЗИНКИН В.П., БРЕЙДО
И.В., ЗОТОВ Л.Г., МЕХТИЕВ А.Д., ЮГАЙ В.В.
Қосылып ажыратылатын конденсатор-
дың құрылымы негізінде көпдеңгейлі
тұрақты тоқ реттегіші.
Мақалада тӛменгі вольтты аккумулятор ба-
тареялардан қорек алатын кӛлік тасымалы
қҧралдарының электр энергиясымен қамта-
масыз етілетін автономды жҥйе ҥшін кӛпдең-
гейлі реттегіш жоғарылатқышы кӛрсетілген.
Сондай-ақ мақалада қалпына келетін алғаш-
қы энергия кӛздері: жел генераторы, кҥн сәу-
лесінің модулі, жанармай элементтерімен
қоректенетін электр энергиясымен қамтама-
сыз етілетін автономды жҥйелі тҧрғын ҥй
комплекстерінде олардың қолдануы қарас-
тырылған.Ҥшдеңгейге жоғарылататын тҧрақ-
ты тоқ реттегішінің (ТТР) тізбек кҥшінің (ТК)
техникалық шешімі кӛрсетілген. Ҥш деңгейлі
ТТР реттегіштік және жҥктемелік сипаттама-
лары берілген.
UDC 621.314.6. RAZINKIN V.P., BREYDO I.F.,
ZOTOV L.G., MEKHTIYEV A.D., YUGAY V.V.
Direct Current Multilevel Regulators Based
on Structures with Switched Capacitors.
The article deals with raising multilevel regula-
tors for autonomous systems of power supply of
the vehicles fed from low-voltage batteries.
There is also considered their use for autono-
mous systems of power supply of the low
housing complexes fed from renewable primary
power sources: wind generators, solar modules,
fuel elements. There are given technical solu-
tions of power chains (PCh) of the three-level
raising regulator of direct current (DCR) and
adjusting and load characteristics of a three-
level DCR.
УДК 657. ПОПОВА Л.А. О «строгости» и
«странностях» требований МСФО 8
«Учетная политика, изменения в бух-
галтерских оценках и ошибки».
В системе международных стандартов фи-
нансовой отчетности (МСФО) есть ряд стан-
дартов, являющихся основой международной
отчетности. Среди них особое место занима-
ет МСФО (IAS) 8 «Учетная политика, измене-
ния в бухгалтерских оценках и ошибки».
Название стандарта само за себя говорит,
чему он посвящен. Проблемным вопросом, на
взгляд автора, являются некоторые требова-
ния названного стандарта в части ретроспек-
тивного применения учетной политики и
изменения бухгалтерских оценок. МСФО – не
догма, а постоянно изменяющаяся система
стандартов. Автор полагает, что поднятые
проблемные вопросы хотя бы обратят вни-
мание бухгалтерского сообщества на несо-
вершенство и противоречивость требований
рассмотренного стандарта.
ӘОЖ 657. ПОПОВА Л.А. «Есептік саясаты,
бухгалтерлік бағалаудағы өзгертулер
және қателер» ХҚЕС 8 талаптарының
«қатаңдығы» және «ағаттығы» туралы.
Халықаралық қаржылық есептілік стандарт-
тары жҥйесінде (ХҚЕС) халықаралық есепті-
лік негізі болып табылатын стандарттардың
бірқатары бар. Олардың арасында «Есептік
саясат, бухгалтерлік бағалаудағы ӛзгертулер
және қателер» ХҚЕС 8 ерекше орын алады.
Стандарттың атауы неге арналғанын ӛзі-ақ
айтып тҧр. Автордың кӛзқарасы бойынша
проблемалы мәселе аталған стандарттың
есептік саясатты ретроспективті қолдану
және бухгалтерлік бағалауды ӛзгерту бӛлімін-
дегі кейбір талаптар болып табылады. ХҚЕС –
догма емес, ҧдайы ӛзгеретін стандарттар
жҥйесі. Автор кӛтерілген проблемалы мәсе-
лелер ең болмаса бухгалтерлер қауымдасты-
ғының назарын қарастырылған стандарттың
жетілмегеніне және қарама-қайшылығына
аудартатынын болжайды.
UDC 657. POPOVA L.A. «Strictness» and
«Strangeness» of IAS 8 «Accounting
Policies, Changes in Estimates and Mis-
takes».
In the system of the International Accounting
Standards (IAS) there is a number of standards
which make the basis of the international
reporting. Among them a special place is taken
by IA 8 «Accounting policies, changes in ac-
counting estimates and mistakes». The name of
the standard speaks for itself with what it deals.
The problematic issue, in the author's opinion,
is some requirements of the mentioned stand-
ard regarding retrospective use of accounting
policies and changes of accounting estimates.
IAS is not a dogma but a constantly changing
system of standards. The author believes that
the brought-up problematic issues will at least
pay attention of the accounting community to
imperfection and discrepancy of the considered
standard requirements.
УДК 338.43. ШАМЕТОВА А.А., ХАБИБУЛИНА
Т.В., ЭММЕРИХ О.В. Оценка уровня конку-
рентоспособности
крестьянских
хо-
зяйств Осакаровского района методом
рейтинговой оценки.
Основное содержание исследования состав-
ляют проблемы определения уровня конку-
рентоспособности предприятий аграрного
сектора Республики Казахстан. Рассматрива-
ются специфические факторы, влияющие на
уровень конкурентоспособности сельского
хозяйства республики. Конкурентоспособ-
ность сельскохозяйственных предприятий
может быть определена как комплексная
сравнительная характеристика, отражающая
степень преимуществ совокупности оценоч-
ных показателей деятельности предприятия,
определяющих его успех. Одним из ком-
плексных методов оценки конкурентоспособ-
ности предприятий является метод, основан-
ный на рейтинговой оценке предприятий.
Метод оценки конкурентоспособности пред-
приятий предполагает установление иерар-
хии предприятий на основе сравнения их
достижений в финансовой или других обла-
стях деятельности. Показатели, необходимые
для оценки уровня конкурентоспособности,
основанной на методе рейтинговой оценки
предприятий, относятся к внутренним фак-
торам, от которых может зависеть деятель-
ность хозяйства. В условиях рынка все
субъекты рыночных отношений заинтересо-
ваны в оценке конкурентоспособности и
надежности своих партнеров.
ӘОЖ 338.43. ШАМЕТОВА А.А., ХАБИБУЛИНА
Т.В., ЭММЕРИХ О.В. Осакаров ауданы ша-
руақожалықтарының бәсекеге қабілет-
тілік деңгейін рейтингтік бағалау әдісі-
мен бағалау.
Зерттеудің негізгі мазмҧнын Қазақстан Респу-
бликасы аграрлық сектор кәсіпорнының бәсе-
кеге қабілеттілік деңгейін анықтау проблема-
лары қҧрайды. Республиканың ауылшаруа-
шылығының бәсекеге қабілеттілік деңгейіне
әсер ететін ерекше факторлар қарастырыла-
ды. Ауылшаруашылық кәсіпорындарының
бәсекеге қабілеттілігі, кәсіпорынның табысын
анықтайтын қызметінің бағалау кӛрсеткіштері
жиынтығының дәрежесін бейнелейтін кешенді
салыстырмалы сипаттама ретінде анықталуы
мҥмкін. Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін
бағалауда кешенді әдістердің бірі кәсіпорын-
ның рейтингтік бағасына негізделген әдіс
болып табылады. Кәсіпорынның бәсекеге қа-
білеттілігін бағалау әдісі кәсіпорынның қаржы-
лық немесе басқа қызмет саласында жетіс-
тіктерін салыстыру негізінде кәсіпорын иерар-
хиясын орнатуды болжайды. Кәсіпорынды
рейтингтік бағалау әдісіне негізделген бәсе-
кеге қабілеттілік деңгейін бағалауға қажетті
кӛрсеткіштер ішкі факторларға жатады, олар-
ға шаруашылық қызметі тәуелді болуы мҥмкін.
Нарық жағдайларында нарықтық қатынастар-
дың барлық субъектілері ӛз серіктестерінің
бәсекеге қабілеттілігін және сенімділігін баға-
лауға мҥдделі.
UDC 338.43. SHAMETOVA A.A., KHABIBULINA
T.V., EMMERIKH O.V. Estimating Osakarov
District Farmers Competitiveness Level by
Method of Ranking Assessment.
The main content of the study is made by the
problems of determining the level of competi-
tiveness of the agrarian sector enterprises of
the Republic of Kazakhstan. There are consid-
ered specific factors influencing the level of
competitiveness of agriculture of the republic.
The competitiveness of the agricultural enter-
prises can be defined as the complex of com-
parative characteristics reflecting the level of
advantages of the set of evaluation indicators of
activities of the enterprise defining its success.
One of the complex valuation methods of
competitiveness of enterprises is the method
based on the ranking assessment of enterpris-
es. The valuation method of competitiveness of
enterprises assumes the establishment of
hierarchy of enterprises on the basis of compar-
ing their achievements in financial or other
spheres of activity. The indicators necessary for
assessment of the level of competitiveness
based on the method of ranking assessment of
enterprises belong to internal factors on which
there can depend the activities of economy. In
the conditions of the market all the subjects of
the market relations are interested in assess-
ment of competitiveness and reliability of the
partners.
УДК 622.36. МУКЫЖАНОВА А.Г. Анализ
конкурентоспособности горнодобываю-
щего комплекса (АО «Жайремский
ГОК»).
ӘОЖ 622.36. МУКЫЖАНОВА А.Г. Кен өндіру
кешенінің бәсекеге қабілеттілігін тал-
дау («Жайрем КБК» АҚ).
Зерттеудің негізгі мазмҧнын «Жайрем КБК»
UDC 622.36. MUKYZHANOVA A.G. Analysis of
Mining Complex (Zhayrem MPC) Competi-
tiveness.
The main content of the study makes the
3 2015
123
Основное содержание исследования состав-
ляет анализ конкурентоспособности АО
«Жайремский ГОК». Рассматриваются крат-
кая характеристика АО «Жайремский ГОК».
Приведен анализ себестоимости продукции.
В статье также рассматриваются характер-
ные особенности горнодобывающих пред-
приятий, причины низкой себестоимости
продукции горной промышленности. Полез-
ные ископаемые, добываемые горными
предприятиями, имеют различное качество
и, следовательно, их реальная ценность для
потребителей
и
народнохозяйственная
значимость не одинаковы.
АҚ бәсекеге қабілеттілігін талдау қҧрайды.
«Жайрем КБК» АҚ қысқаша сипаттамасы қа-
растырылады. Ӛнімнің ӛзіндік қҧнына талдау
жҥргізіледі. Мақалада сонымен қатар кен ӛн-
діру кәсіпорындарының ӛзіне тән ерекшелік-
тері қарастырылады. Кен ӛнеркәсібі ӛнімінің
тӛмен ӛзіндік қҧнының себептері. Кен кәсіп-
орындары ӛндіретін пайдалы қазбаларда тҥр-
лі сапа болады және осыған орай, олардың
тҧтынушылар ҥшін нақты қҧндылығы және
халық шаруашылық маңыздылығы бірдей
емес.
analysis of competitiveness of Zhayrem MPC
JSC. There are considered the short characteris-
tics of Zhayrem MPC JSC, the analysis of prime
cost of production is provided. In the article
there are also considered characteristic features
of mining enterprises, the reasons of low cost of
products of mining industry. The minerals mined
by the enterprise have different qualities,
therefore, their real value for customers and the
economic significance are not identical.
УДК 74.58(5 Каз – 4 Ка). СУЛЕЙМЕНОВА М.Ж.
Достарыңызбен бөлісу: |