А. М. Сма но ва Кө ке баева Г. К
жүктеу/скачать 1,19 Mb. Pdf көрінісі
|
Тарихи түсініктер мен терминдер сөздігі by Кокебаева Г.К. (z-lib.org)
| Ом бу дс мен – анг ло сак сон ел де рін де гі адам құ қық та ры мә се ле сі-
мен айна лы са тын өкіл. Оқ шаула ну (изо ля ционизм) – АҚШ сырт қы саяса тын да ғы ХІХ ға- сырдың ор та сы нан бас тап қа лып тас қан Аме ри ка дан бас қа ай мақ тар да ғы қа ру лы қақ ты ғыс тар ға ара лас пау идеясы на не гіз дел ген ба ғыт. Бұл сая сат тан АҚШ 1940 жы лы ға на бас тарт ты.
де ле рі нің ор тақ ты ғы жә не олар дың бір лі гі нің қа жет ті лі гі ту- ра лы саяси-идея лық докт ри на.
сып, оның же рін ке ңейту жо лы мен не міс ұл тын бі рік ті ру идеясы на не гіз дел ген саяси докт ри на.
мен бір лес тік тер құ ру идеясы на не гіз дел ген саяси тұ жы рым да- 25 ма лар. Ол ХІХ ғасырда пай да бол ды, алай да бі рін ші дү ниежү- зі лік со ғыс тан ке йін ға на не ғұр лым кең та рал ды. 1926 жә не 1932 жыл да ры екі рет конг рес те рі ша қы ры лып, он да Еуро па ел де рі нің саяси, эко но ми ка лық жә не мә де ни жа қын да су мүм- кін дік те рі тал қы лан ды. Еуро па ның бір қа тар ел де рін де фа- шизм та ра ла бас та ған соң бұл идея жал ғас пай қал ды. Алай да еуро па лық саяси, эко но ми ка лық жә не мә де ни ын ты мақ тас- тық екін ші дү ниежү зі лік со ғыс тан ке йін іс ке ас ты.
ті лек те рі не не гіз дел ген көз қа рас; 2) ХХ ғасырдың 20-жыл- да рын да кең та рал ған, ха лы қа ра лық құ қық тық ке ңіс тік, ха - лы қа ра лық ар бит раж жүйе сін құ ру, со ғыс тан бас тар ту, қа- ру сыз да ну идеяла ры на не гіз дел ген ха лы қа ра лық қа ты нас- тар дың фи ло со фия лық тұ жы рым да ма сы; 3) бас қын шы лық сырт қы сая сат пен ми ли та ризм ді айып тайт ын қо ғам дық- саяси қоз ға лыс. Пле бис цит – бел гі лі бір жер дің тағ ды рын анық тау үшін сол жер тұр ғын да ры ара сын да сұ рақ жүр гі зу. По пу лизм – өз мақ сат та ры на қол жет кі зу жә не ақ тап алу мақ са- тын да ха лық қа, қо ғам пі кі рі не жә не кө ңіл-кү йіне ті ке лей ша- ғым жа сау тән идея лық-саяси ағым жә не саяси қыз мет тү рі.
қа ра тын қо ғам дық да му са ты сы. Преам бу ла – конс ти ту цияның, ха лы қа ра лық ке лі сім шарт тың не- ме се қан дай да бір құ жат тың осы заң ды не ме се шарт тар ды жа сауға не гіз бол ған жағ дай лар ды, сон дай-ақ оның мақ сат та- ры мен ниет те рін көр се те тін бө лі гі. Про ле та риат – ин ду ст риал ды қо ғам ның құ ры лы мын да ғы үс тем ету ші тап тың бі рі, әлеу мет тік топ, өнер кә сіп тік жә не ауылша ру а- шы лы ғы өн ді рі сін де жал да ма лы ең бек ті ту ды ру шы лар ре тін- де қа лып тас қан жә не со лар да жұ мыс іс тейт ін дер. Про тек то рат – 1) іш кі іс те рін ше шу де бел гі лі бір ав то но мияға ие, бі рақ қор ға ныс, сырт қы сая сат, іш кі мем ле кет тік сая сат- тың аса ма ңыз ды мә се ле ле рін рет теу де бас қа ел ге тәуел ді мем ле кет; 2) 1653-1659 ж. Анг лияда ғы бас қа ру жүйесі, мұн да рес пуб ли ка ны лорд-про тек тор бас қар ды.
|