Aбaй aтындaғы Қaзaқ ұлттық педaгогикaлық универcитеті
жүктеу/скачать 1,77 Mb. Pdf көрінісі
|
| mother lived not far from the lake» («Jack and the Beanstalk»); «Then the baron
rode by the bank of the River Ouse, he threw the child into the river and rode off to his castle, The baron took the girl out for a walk towards the mountains by the sea» («The Fish and the Ring»). Бұл ретте, ерекше маңызға «forest» тілдік бірлігі ие болады. Өйткені ағылшын ертегілері кейіпкерлерінің қиял-ғажайып оқиғалары орманда жиі өтеді. Және орман жайындағы қалыптасқан екі түрлі көзқаарасты атап көрсетуге болады. Біріншісі, сиқырланған және қауіпті жер «wood»: «The three little girls ate their bread and then they walked and walked till they were lost in the woods, soon it became dark and they saw a light between the trees» («Molly Whuppic»). Ағылшын халық ертегі кейіпкерінің «forest» мекеніне тап болуы мәтін экспозициясындағы реалистік хронотоп фантастикалыққа ауысқанын айқындап, енді міне, ғажайып сипаттағы оқиғалар басталатынын білдіреді. Екіншісінде, орман, керісінше, қауіпсіз, жақын орналасқан, адамның мәдени тұрмысына лайық, сол кездегі өркениет бейнесі сәйкес сипатталады: «The mother said that she was going to make a cake for him and asked him to take the jar and go to the spring for water in the forest» («The History of Tom Thumb»). Қиял-ғажайып ертегілерінде адамның еңбек қызметі шеңбері мен жабайы орман арасында белгілі бір аралық кеңістік болады. Әдетте, ол белгілі бір өріс, дала болып келеді: «The little girl walked across the field till she 49 reached the woods» («Molly Whuppie»). Ағылшын қиял-ғажайып ертегілерінің мәтіні бойынша, сиқыршы әйел кейіпкерлерінің үйі бақпен қоршалған. Бақ – ғажайып оқиғалар жүзеге асатын кеңістік рөлін атқарады.Жалпы, ағылшын қиял-ғажайып ертегілерінде бұл концептінің тақырыптық топтары өте кең берілген. Атап көрсететін бір ерекшелігі – табиғи нысандар мен құбылыстардан басқа, өркениетке қатысты «халық ертегі» жанрының модификациясын айқындайтын ғалам бейнесінің өзгеріске ұшырағанын дәлелдейтін деректердің орын алуы. Оған, мысалы, сәулет-құрылыс нысан атауларын келтіруге болады: house, castle, church, bridge, building. Барлық жерлерде көшелер, міндетті түрде шіркеу болады және үйлер мен ауылдар шарбақ пен дуалдармен қоршалған. Ауыл сыртында – шабындық, өріс, дала, жайылым, содан кейін барып орман орналастырылады. Яғни, осылайша ағылшын ертегілерінде мәдени және жабайы кеңістіктер өзара байланастырылады. Ағылшын ертегілерінің кез кезген концептісі бинарлы тіресімдермен сипатталады. Мысалы, «тағам» тобының өзі «жартылай фабрикаттар» мен «дайын тағам» деп жіктеледі. Мәдени заттар мен мәдени тұрмыстық заттар да клерикалды және зайырлы мәдениет заттық әлеміне сәйкес екіге бөлінеді: bible және book. Мәселен, «Then he walked across the churchyard, he saw a man with a bible in his hand, standing by the wall» («The Last Man»). Сәулет- құрылыс нысандарында тұрғын-үй және басқа да атауларда әлеуметтік маркерлер байқалады. Бір жағынан, «church, monastery» болса, екінші жағы ,«castle, tower, house» тілдік бірліктерімен айқындалады: «There was a lot of talk down to the Castle» (Tom Tit Tot). Ағылшын қиял-ғажайып ертегілерінде ғаламның тілдік бейнесінде тұрғын үй құрылысы айқын берілген. Үйдің негізгі бөліктерінен басқа wall, window, door, roof, мысалы: «At last they got to the door of the merchant’s house жүктеу/скачать 1,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|