Абай қҰнанбаевтың Әлемі мен шығармашылығына жастардың КӨЗҚарасы
жүктеу/скачать 1,97 Mb. Pdf көрінісі
|
| Түйін сөздер: ұлы тұлғаның мұрасы, лексика-семантикалық өріс, модельдеу.
Абайды зертеуші ғалымдар ұлы ақын және халық ұстазы деп біледі. Ақынның шығармашылық қызметі - халықтың рухани қазынасы. Ұстаздық, ойшыл ақынның пікірінше, жастарды ізгілікке, адамгершілікке үйретушілік. Абай халықтың болашағы жастарды адамгершіліктің игі қасиеттеріне тәрбиелеуші үлкендерден ұстаздық шеберлікке лайық қабілет болуын талап етті. Абай Құнанбаевтың кез келген еңбектері педагогикалық көзқарастарға толы қазақ халқының асыл мұрасы, оқытушылардың педагогикалық нұсқаулығы ретінде қарастыруға болады. Ақын өзінің еңбектерінде ұстаздарды кәсіби шеберліктерін шыңдап, білім беру жолында адал еңбеу етуге шақырады, оны «Ұстаздық қылған жалықпас Үйретуден балаға...» деп тұжырымдайды. Сонымен бірге, ақын жастарды тіл үйренуге шақырып, жан-жақты білімін тереңдеп, шыңдауға үгіттейді. Өнер-білімсіз қоғамның пайдалы азаматы болудың мүмкін емес екендігін терең түсінген ол: “Барыңды салсаң да балаңа орыстың ғылымын үйрет… өнер де, ғылым да орыста тұр. Орыстың ғылымы, өнері дүниенің кілті, оны білгенге дүние арзанырақ түседі… Сен оның тілін білсең, көкірек- көзің ашылады», - деп, орыс тілін үйренуге де ерекше мән берді. ” – деп озық мәдениетті орыс халқын өнеге етті. Ол оқу- ағарту саласындағы таптық, ұлттық және мүліктік шектеулерге қарсы шығып, оқытудың ана тілінде жүргізілуіне баса назар аударды. Абай Отыз сегізінші сөзінде ғылымды әл- Фарабидің үлгісімен сала-салаға бөліп, ұстаздарға ғылым негізін жоспарлы және жүйелі түрде балаға түсінігіне ұғымды, қызықты, тартымды етіп оқытуға, білімді өмір талабымен ұштастыра білуге кеңес береді. Ақын ғақлияларында оқудың шәкірттердің ынтасын арттыратындай түсініктілігі мен ерікті, көрнекілігі жайлы құнды дидактикалық пікірлер айтты. Ол жеке адамның қалыптасуына оқу-ағарту ісін ақыл-ой, адамгершілік тәрбиесімен тығыз сабақтастыра қарастырады. Ақын Абай шет тілін үйрену барысында адам басқа бір ұлттың сөзін, сөйлем құрау тәсілдерін меңгеру арқылы оның ойлау жүйесіне еніп, рухани әлеміне үңіледі; жаңа бір халықтың ұлттық болмысын таниды деп тұжырымдаған. Шет тілінде сөйлеу арқылы сол ұлтша ойлайды; осылайша сол ұлтпен қарым-қатынасы мен мәдениеті де жоғарлайды. Ең бастысы басқа тілдерді білу адам мен адамды, ұлт пен ұлтты, халық пен халықты 26 «Абай Құнанбаевтың әлемі мен шығармашылығына жастардың көзқарасы» атты республикалық ғылыми онлайн-конференция жақындастыра түседі [1, б.25]. Тіл үйрену арқылы адам жаңа бір әлемнің, әлемдік өркениеттің есігін ашып, сол ортамен таныса бастайды. Бірінші кезекте адамның ақпараттық, мәдени және экономикалық кеңістігі кеңейіп, таным-түйсігі арта түседі. Ақын Абайдың келешек ұрпағына қалдырып кеткен өсиет сөздері бүгінгі күнде өз құндылығын жоймай, керісінше одан әрі өзекті болып отыр. Қазақстанның әлемдік қоғамдастыққа қарқынды енуі — инновациялық-индустриалдық экономика, қоғамның ақпаратануы, білім кеңістігінің сәйкестілігі және халықаралық стандарттың енгізілуі адамның санасын және мінез-құлқын түбірінен өзгертеді, адам баласы осылардың көмегі арқылы өзін қоршаған ортаны өзгертеді және өзі де өзгереді. Мұндай жағдайда уақыттың қажеттіліктері мен шындықтарына жауап беретін шет тілдерін оқытудың жаңа тәсілдері қажеттілігі ерекше өзекті болып отыр. Негізгі назар коммуникацияны дамытуға, оқушылардың қарым-қатынас жасау қабілетіне, қарым- қатынас процесінде тілді меңгеруге аударылады [2, б.20] Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың "Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік" атты Қазақстан халқына Жолдауында: "біздің міндетіміз — білім беруді экономикалық өсудің жаңа моделінің орталық буынына айналдыру. Оқу бағдарламаларын сыни ойлау қабілетін және ақпаратты өз бетінше іздеу дағдыларын дамытуға бағыттау қажет ... Қазақ тілі өзінің басым позициясын сақтап қалады. Оның одан әрі дамуына көп көңіл бөлінеді. Сонымен бірге, бүгінде ағылшын тілі жаңа технологиялар, жаңа өндірістер, жаңа экономика тілі болып табылады... ағылшын тілін меңгермей, Қазақстан жалпыұлттық прогреске жете алмайды" жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|