Абжанова сокращенная indd


    Ұтымды тамақтану теориясы



Pdf көрінісі
бет57/151
Дата27.11.2023
өлшемі5,39 Mb.
#130239
түріОқулық
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   151
122
 
 

Ұтымды тамақтану теориясы
Ұтымды тамақтану теориясын жасау кезінде академик 
а.м.уголевтің қосқан үлесі зор болды.Ұтымды тамақтану теориясының 
негіздері іс жүзінде іске асыруда ұтымды тамақтану заңдары болып 
табылады:
1. тамақпен бірге келетін қуаттың (энергетикалық құндылық) және 
ағзаның оның барлық тіршілік қызметтеріне жұмсалатын қуат 
шығыны арасындағы тепе-теңдікті сақтау.
2. аталған адам немесе халықтың аталған тобының қажеттілік-
теріне сәйкес тамақтың жекелеген қосылыстарының оңтайлы 
арақатынасы. 
3. тамақта таптырмайтын тағамдық заттардың болуы.
4. тамақта қорғаушы компоненттердің болуы.
5. тамақты қорыту мен сіңіруге септігін тигізетін тамақтың 
органолептикалық қасиеттерін қамтамасыз ету.
6. зиянды заттарды алып тастауға көмектесетін және тағамдық 
пен биологиялық құндылықтың кемуін, сондай-ақ тамақта улы 
заттардың түзілуін тудырмауға септігін тигізетін технологиялық 
өңдеудің ұтымды әдістерін қолдану.
7. тамақты тәулік ішінде биоырғақ, еңбек пен өзге қызмет 
түрлерінің режимі мен сипатына сәйкес үлестіру. тамақтану 
режимінің негізіне келесі қағидалар: тамақтану жүйелілігі, 
тәулік ішінде бөліп тамақтану, әр тамақтану кезінде өнімдерді 
ұтымды таңдау қағидасының сақталуы, тамақты күні бойы 
ақылмен үйлестіру жатады.
8. ағзаның жасына қарай қажеттіліктері мен рационның қажетті 
профилактикалық бағыттылығымен қимылдау белсенділігін 
ескеру. 
Аралас тамақ өнімдері
адамның қандай да бір тағамдық заттарды жеткіліксіз түрде 
тұтынуына байланысты рецептуралық құрамы күрделі, аралас тамақ 
өнімдерін жасау қажеттілігі туындады.
аралас өнімдер өндірісі қазір келесі бағыттар бойынша іске асыры-
лып жатыр:
1. тамаққа пептидтерді енгізу арқылы тамақтың амин қышқылдық 
құрамын жақсарту. пептидті гидролизаттар тиімділігі жағынан 


123
амин қышқылды қоспалар мен ақуыздарға, сондай-ақ мақта, 
бұршақ, тегі микробиологиялық ақуыздар, теңіз өнімдері, сүт 
ақуыздары, қан, изоляттар ақуыздарды пайдаланудан орын 
бермейді. 
2. тамақ өндірісінде түсі, дәмі мен құрылымын жақсарту үшін 
әртүрлі тағамдық қоспаларды пайдалану. бұл ретте табиғи 
шикізаттан алынған қоспаларды пайдаланудың артықшылық-
тары бар.
3. тамақ өнімдері өндірісінде қолданбалы биотехнологияны 
қолдану. тамақтанудың факторларының бірі, тамақ өнімдерін 
байыту үшін қолдану.
Қазіргі таңда, заманауи медициналық-биологиялық талаптар мен 
халықтың бұрыннан қалыптасқан дәстүрлері мен әдеттеріне сәйкес 
келетін аралас тамақ өнімдерін жасау бойынша зерттеулер кеңінен 
жүргізілуде.
біздің елімізде және шет елдерде тортасы бар сарымайдың 
жаңа түрлері жасалып жатыр, бұл ретте торта ретінде тегі сүтті 
емес шикізатты пайдалану арқылы сүт өнімдерін өндірудің өсімі 
байқалады. Дәмдік қоспалары бар сарымай тек табиғи түрде ғана 
қолданылады, ал бұл негізгі қосылыстардың (май, ақуыз, көмірсулар) 
арақатынасын реттеу, сапа жақсартқыштарды пайдалану (құрылым 
тұрақтандырғыштары, хош иістендіргіштер, бояғыштар мен 
басқалары) арқылы оның құрамы мен қасиеттерін құрамдастыруға 
болады.
сүтті май негізінде дайындалған өнімдер өндірісінде өсімдікті 
шикізат пен органолептикалық қасиеттері мен тағамдық құндылығы 
жоғары қайта өңдеу өнімдері кеңінен қолданыс табуда.
соңғы жылдары тамақ өнімдері өндірісінде жергілікті өсімдікті 
шикізатты қолдану дамып келеді, себебі бұл ұқсас немесе мағынасы 
жағынан негізгі физикалық-химиялық қасиеттері бойынша жақын 
болып келетін қымбат тұратын азық-түлік қорларына жұмсалатын 
шығынды едәуір үнемдеуге, шикізатты өндіріске жеткізу бойынша 
шығындарды төмендетуге септігін тигізеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   151




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет