Айтыс II том «КҮлтегін»

231
Айтыс II том
Шыңғыстың ат жүгірттім көліменен, 
Байқасып ед талай саңлақ меніменен. 
Найманда сен де алмас, семсер едің,
Тәңірім айтыстырды-ау сеніменен.
Кәрібай:
Арысым бір тыңдап қал сөз орайын, 
Жаратқан шопанды артық бір Құдайым. 
Қасқыр қылмай, шопан кылғаныңа разымын, 
Байлардың ұрлап жейсің арық тайын. 
Көрсетіп сол шопанның қасиетін,
Құланың айғырындай қаңғыртайын.
Келсең кел, айтысуға сөзім дайын,
Жеңіліп қалып жүрме, жеп уайым.
Қасқыр болсаң, қанжығада көрісерсің,
Ит қосып, тірсегіңді қидырайын.
Арғынның алшаңдаған ұлы десем,
Сұранып нағып жүрсің аттың майын?
Найманның шалқып жатқан дәулетінен, 
Жалғайсың жүрегіңді келген сайын.
Әсет:
Кім жетер ән-жырымның орамына,
Ұлытау бір келтірер боранына.
Сені мен ермек үшін айналдырдым,
Шын шапсам, жете алмайсың бараныма.
Кәрібай:
Құданың құдіретіне таңғалғандай,
Ертеде Ғәзірейіл жанды алғандай. 
Қырымның қызыл желін мен де жидым,
«Сен тұр ғой», тамам Арғын сандалғандай.
Сөз берген сөйлеу үшін патша–құдай,
Сөз тізген маржандай қып тіл мен таңдай. 
Өрме жал үш Назардың жүйрігі едім,
Көрген жан дүбірімді аңғарғандай.
Әсет:
Найманның тіл бұлғаман делбесіне,
Көрген жоқ қазақ шыдап сермесіме.

232
Қазақ өнерінің антологиясы
Алдына ақ патшаның ән салғамын,
Сүйсінген жеті болыс ел кеңесіме. 
Қайраулы Қарқабаттың қанжарымын, 
Жүрмісің көзің жетіп өлмесіңе? 
Арғында асыл текті адамым көп,
Мен кепіл қолдан намыс бермесіме.
Кәрібай:
Арғынның тіл бұлғаман шатпасына, 
Үйтентек қазан бұзар от басында. 
Жасыңда жарты мата көйлек киіп, 
Жылаушы ең Белгібайдың қақпасында. 
Найманда екі жүзді, мен – наркескен, 
Тұр ма екен көзің жетіп шаппасыма?
Әсет-ау, әлі-ақ сенің көзің жетер,
Асыл кездік қын түбінде жатпасына.
Әсет:
Тұсы бір, заманы бір, тұрғысы бір, 
Тұлпардың бағы өлшеулі тауаны бір. 
Ұлы жүз, менің теңім Үйсін екен,
Кезікпей өз теңіме, құр мысым жүр. 
Сөзімді өңменіңнен өткізейін,
Жауапқа, жас тайлағым, сен дайын тұр.
Кәрібай:
Менің де атағым бар, аруағым бар, 
Даңқымды естіген жан болған құмар. 
Қалайша мен Арғыннан кем боламын, 
Кенжесі Жолымбеттің атам – Назар.
Арғындар дауысыма құлақ салар, 
Жарысса, бәйгені озып, Найман алар. 
Тарихтың тамырына көз жіберсек, 
Арғыннан Найман ылғи алда болар. 
Арғыннан сөзге жетік ұл туған жоқ, 
Найманды сөзге жеңіп, жүлде алар. 
Байқарсың, мен – Найманның алтын тезі, 
Кезбені шекеге ұрып, жөнге салар.

233

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: