Айтыс II том «КҮлтегін»

303
Айтыс II том
Ертең ұят болмасын,
Ат-түйені қоя тұр,
Батааяққа беруге 
Қотыр бұзау таба алмай,
Әулікпе, Бақа, әулікпе,
Өзіңді-өзің шамала-ай.
Қор боласың, байғұс-ау,
Екі қатын алған соң
Көзің болар шарадай.
Елге күлкі боларсың,
Мал тауып беріп, Мәйкені
Тоқалдыққа ала алмай.
Ел бетіне жүрмегін
Ұялғаннан қарамай.
Мәйке бала келгенде,
Мәйкенің жүзін көргенде,
Әлек болып жұлқындың,
Азбан бұқа сияқты
Топырақ шашып далада-ай.
Бақтыбай:
Аламын десем мен сені
Жалайыр берер көмегін.
Жалғыз-ақ, Мәйке, айтайын,
Жалғыз атты қаңғыған
Сорлы екен демегін.
Басылып жатқан қазына –
Таңдайға біткен өлеңім.
Домбыраны қолға алып,
Біраз ғана желемін,
Жасырмаймын, кедеймін,
Елден нәсіп теремін.
Бір қыздың малы немене,
Бір жылда-ақ тауып беремін.
Кепиетсіп жөн бе еді,
Адамзаттың баласын
Айуанға теңеуің?
Жаныма менің тигенің,
О да мені сүйгенің.

304
Қазақ өнерінің антологиясы
Өнерлі туған ер еді,
Алсын мені дегенің.
Домбырамды тағармын,
Жалайырға барармын.
Ашулансам малыңды
Жеті күнде табармын.
Мәйке:
Қыз да болса, Мәйке қыз,
Көрген сендей талайды.
Орнатарсың бай болсаң
Ағаш үйден сарайды.
Шамаң келсе, Мәйкені ал,
Өнері бар Мәйке қыз
Бір кәдеге жарайды.
Сөйлейсің Жәке құбылып,
Қатының жаман болған соң.
Үйің сенің қалыпты,
Бір арыққа тығылып,
Дүмбірлеп тұрған үйің жоқ.
Үйіңнің сенің ішінде
Ораулы тұрған шиің жоқ.
Ыштансыз отыр қатының,
Қай жаққа кеткен ақылың?
Бақтыбай:
Мәйкетай, айналайын, ақылыңнан,
Жалғанда қорлық көрдім қатынымнан.
Берсем де, ердің құнын сені алайын,
Үйдегі озамысың «батырымнан»?
Мал шығын ғып алмаймын,
Дәйттен сен аспасаң.
Боласың жақсы бәйбіше,
Шаруаны бекер шашпасаң.
Мен кетсем, қаңғып ұзаққа,
Сен кетсең, қаңғып бір жаққа,
Хас масқара болармыз,
Осы күнгі, шырағым,

305
Айтыс II том
Жүрісіңді бастасаң,
Сондай қызық болармыз.
Шаруаны сүйтіп тастасаң.
Қарағым, Мәйке, баласың,
Балалықпен білмейсің,
Адамның байқап бағасын.
Ақылың маған жеткен жоқ,
Білместіктен, қарағым,
«Кедейсің», – деп шаласың, 
Ескелді, Естай бір туған,
Әулие өткен білесің,
Бақтыбайдың бабасын.
Сиыршы деген елі бай,
Шұбар деген жері бай,
Сиыршының беремін
Сиырының бір жылғы
Азар болса танасын,
Онда Құдай бермей ме
Бақтыбайдың шамасын?!
Не десең, о де, Мәйке қыз,
Тірі жүрсең, әйтеуір,
Бақаңның отын жағасың.
Мәйке:
Қыз да болса, Мәйке қыз,
Сиыршы жайын біледі.
Сенің айтқан сөзіңе
Көңілім менің күледі.
Қанша айтсаң да, келмейді,
Еліңнің сенің реңі.
Бақал боп бәрі құрыған,
Бір тиынды алам деп
Жол тосумен жүреді.
Андас мырза сияқты
Атақты ерің кім еді?
Сиыршының қыздары
Ақ бидайды ора алмай
Бороздаға сүрінген.
Қатқан шалбар, қу шекпен,

306
Қазақ өнерінің антологиясы
Үстінде жүр сүрілген.
Қанша қатын алып ең
Бұдан бұрын тіліңмен,
Сенікі еді бір әлек,
Әншейін бір бүлінген.
Құмар едім, Бақтыбай,
Бір көрмекке өзіңді,
Не десең де, байғұс-ау,
Ала алмайсың өзімді.
Бидайда Құдай келтірді
Бақтыбай, сенің кезіңді.
Бақтыбай, қисық, қыңыр ең,
Бүгінгі күні кез қылды
Түзететін кезіңді.
Қораң толған малың жоқ,
Кедейсің, сорлы, құның жоқ,
Кім сөйлейді сөзіңді?
Бақтыбай:
Байтулақ тартар атымды,
Сөйлейтұғын ерінбей.
Байтұрбай сөйлер сөзімді,
Ебінің соққан желіндей,
Бекмұқамбет сол сөйлер,
Атасы Балпық емес пе,
Қазанның асу, беліндей.
Исабек сөйлер сөзімді,
Бейбіт бидің баласы
Сөйлейтін топта шегінбей,
Байқоржын мен Тарағым,
О да менің қарағым,
О да сөйлер сөзімді,
Аспанда жүрген перімдей.
Замандасым Дәнең де,
Өзі болыс, өзі ояз
Жәлменде жатыр төменде,
Осылар тірі тұрғанда
Жасымаймын, Мәйке қыз,
Сен кедейсің дегенде.

307

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: