Міндеттерге  қол  жеткізу  өлшемі  болатын  көрсеткіштер

68
Коучерлердің, ШКМ қоса алғанда, 
барлық  мектептерде  әр  оқу  жы-
лында  жаңа  стандарттар  бой-
ынша  оқытатын  мұғалімдермен 
жұмыс жасауы
80–90%
Астана, Алматы 
және обл. білім 
басқармалары
Елдің  барлық  мектептерінде, 
оның  ішінде  ШКМ-де,  1–5  және 
6–12  сыныптарда  жұмыс  істейтін 
біліктілігі  жоғары  мұғалімдердің 
жыл  сайынғы  біліктілігін  коучер 
деңгейіне дейін көтеруі
10–15%
«Өрлеу»
Мектеп  директорларының  білік-
тілік арттыру курстарынан өтуі;
70–80%
«Өрлеу»
Үміткерлер  арасынан  мектеп 
директорларының  кадрлық  ре-
зервін жасау;  
50–60%
Астана, Алматы 
және обл. білім 
басқармалары
Педагогикалық колледждерде ба-
калаврлар дайындау
80–90%
колледждер
Қолданыстағы  оқулықтар,  ОӘК 
және  электрондық  оқулықтар 
негізінде  бастауыш  және  орта 
білім  беру  үшін  негізгі  пәндер  
бойынша  мультимедиялық  құ-
ралдар  және  ОӘК  бар  желілік 
оқулықтар 
әзірлеу 
бойынша 
авторлық ұжымдар құру
80–90%
ҰБА, «Оқулық»  
Қолданыстағы  оқулықтар,  ОӘК 
және  электрондық  оқулықтар 
негізінде  бастауыш  және  орта 
білім  берудің  желілік  ЖОӘК 
әзірлеу 
бойынша 
авторлық 
ұжымдар дайындау
70–80%
ПҒА 
Жыл  сайын,  кезектісін  қоса  оты-
рып,  барлық  негізгі  пәндер  бой-
ынша  2-сыныптан  бастап  білім 
беру  сапасы  мониторингін  жүр-
гізу  үшін  бірыңғай  әдіс-тәсілдер 
дайындау;
80–90%
ҰБСБО
Бастауыш және орта білім беруге 
арналған  оқулықтар  сапасының 
теориялық  және  практикалық 
мониторингін  жүргізуге  арналған 
сарапшылар дайындау
70–80%
ПҒА

69
Негізгі 
пәндердің 
оқулықтар 
мен  ОӘК-не  дайындық  шамасы-
на  қарай  теориялық  сараптама 
жүргізу
80–90%
ПҒА
Негізгі  оқулықтар  мен  ОӘК-ға 
дайындық шамасына қарай прак-
тикалық сараптама жүргізу
80–90%
«Оқулық»
Жыл  сайын,  2-сыныптан  бастап, 
кезектісін қоса отырып, дайын оқу 
әдебиетімен  оқыту  басталғанға 
дейін,  жыл  бұрын  теориялық 
және  практикалық  сараптама 
негізінде  оқулықтар  мен  ОӘК  са-
пасы мониторингін жүргізу
80–90%
ОБСКБД, ҰБА, 
«Оқулық»,  ПҒА, 
ҰАО
Дайындалған 
оқу 
әдебиетін 
өңдеу,  шығару  және  оқу  жылы 
басталғанға дейін оларды барлық 
мектептерге,  оның  ішінде  ШКМ-
ге, жеткізу
95–100%
«Оқулық»,  
авторлар,
баспалар
ҚР  БҒМ  гранттық  және  бағ-
дарламалық-мақсаттық  қаржы-
ландырудың 
жалпы 
сома-
сы  көлемінен  ЖОБ  сапасын 
арттыру  мақсатында  іргелі  және 
қолданбалы ҒЗЖ жүргізу
5%
ҰБА, ПҒА, ЖОО
Педагогикалық  оқу  орындарын-
да үздіксіз педагогикалық практи-
каны енгізу
90–95%
ЖОО, коллед-
ждер
Білім  берудің  жаңа  стандарттары 
бойынша  оқитын  оқушылардың 
білімі 
сапасы 
мониторингі 
негізінде,  жыл  сайын,  білім  беру 
сапасын  арттыруға  және  арт-
та  қалушылар  дәрежесіне  өту 
қаупі  бар  оқушыларды  қолдауға 
бағытталған  қажетті  шараларды 
анықтау
80–90%
ҰБСБО, мектеп-
тер
ҰБСБО білім беру сапасын зерттеу 
нәтижелері  негізінде  білім  беру 
сапасын  арттыруға  бағытталған 
түзетуші шаралар енгізу
80–90%
Астана, Алматы 
және обл. білім 
басқармалары

70
Мұғалімдерге  арналған  төрт  ла-
уазым  кезең-кезеңімен  енгізу: 
мұғалім;  аға  мұғалім;  коучер 
(әдіскер), жетекші мұғалім
100%
 ҚР ДӘДМ, 
ОБСКБД
ПШО  және  «Өрлеу»  біліктілікті 
арттыру курстарының III, II және I 
модульдерін  аяқтағаны  негізінде 
мұғалімдерге  қазіргі  уақытта 
төленетін  қаражат  есебінен  аға 
мұғалімдерге  –  базалық  еңбек 
ақының 30% мөлшерінде, коучер-
лерге – 70% мөлшерінде, жетекші 
мұғалімдерге – 100% мөлшерінде 
үстемеақы беру
100%
ҚР ДӘДМ, 
ОБСКБД
PISA  –  оқушылардың  бағасы 
және 
білігінің 
халықаралық 
бағдарламасының 
нәтижелері 
бойынша 15 жастағы қазақстандық 
оқушылардың жетістігі
30–35 орын
ҚР БҒМ
TIMSS  зерттеулері  нәтижелері 
бойынша  математика  және  жа-
ратылыстану  пәндері  бойын-
ша  4-сыныптағы  қазақстандық 
оқушылардың жетістігі
15–20 орын
ҚР БҒМ
TIMSS  зерттеулері  нәтижелері 
бойынша  математика  және  жа-
ратылыстану  пәндері  бойын-
ша  8-сыныптағы  қазақстандық 
оқушылардың жетістігі.
15–20 орын
ҚР БҒМ
Бағдарламаның мақсаттары, міндеттері, мақсаттық индикатор-
лары  және  жүзеге  асыру  нәтижелері  көрсеткіштеріне  Қазақстан 
Республикасы  Білім  және  ғылым  министрлігі,  Қазақстан  Респу-
бликасы  Денсаулық  сақтау  және  әлеуметтік  даму  министрлігі 
(ҚР  ДӘДМ),  Жалпы  орта  білім  беру  сапасын  арттырудың  2015–
2029  жылдарға  арналған  кешенді  бағдарламасы  департаменті, 
министрліктің ведомстволық ұйымдары, үкіметтік емес ұйымдар, 
білім беру ұйымдары қол жеткізетін болады.

71
8 КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР
2017  жылы  ауысу  кезеңі  аяқталады  және  бастауыш 
сыныптардың  12  жылдық  білім  берудің  жаңа  стандарттары  бо-
йынша оқытуға сапалы өтуін қамтамасыз етуге арналған барлық 
кешенді жұмыстар орындалады. 
2029  жылы  білім  беру  жүйесі  халықаралық  және  ішкі  зерт-
теулермен  дәлелденген  білімнің  жоғары  сапасы  мен  адами 
капиталдың даму деңгейі түріндегі нәтижелер беретін болады.
8.1  Бағдарламаны  жүзеге  асыру  нәтижесінде  келесі 
әлеуметтік-экономикалық 
әсерлер 
қамтамасыз 
етілетін                                                      
болады:
2017–2018 оқу жылына:
1.  Жалпы  орта  білім  беру  үшін  жаңа  стандарттар  мен  оқу 
бағдарламаларын әзірлеу;
2. 1-ші және 2-ші сыныптар үшін барлық пәндер бойынша оқу–
әдістемелік материалдар мен сабақ жоспарларын әзірлеу;
3.  1-ші  сыныпқа  арналған  оқу  әдебиеті  мен  ОӘК  өңдеу  және 
дайындау;  
4. 2-ші сыныпқа арналған оқу әдебиеті мен ОӘК өңдеу;  
5.  1-сыныпта  біліктілігі  жоғары  мұғалімдер  немесе  біліктілігін 
арттыру  курстарынан  өткен  мұғалімдердің  жұмыс  істеуін 
қамтамасыз ету;
6. Коучерлер (әдіскерлер) институтын құру;  
7. Бастауыш білім беру сапасы мониторингі жүйесін әзірлеу;
8. Білім беру сапасын арттыру үшін жүргізілетін ҒЗЖ тиімділігі 
мен нәтижелілігін арттыру;
9.  ҚР  Білім  және  ғылым  министрлігінде  жеке  департамент 
–  «жалпы  орта  білім  беру  сапасын  арттырудың  2015–2029  жыл-
дарға арналған кешенді бағдарламасы департаментін» (ОБСКБД) 
құру.
2028–2029 оқу жылының соңында: 
1.  12  жылдық  мектепте  дуалдық  оқытудың  жаңа  стандартта-
рын әзірлеу;
2. Педагогикалық мамандықтарға дайындалған талапкерлерді 
кәсіби  жарамдылық  емтихандары  қорытындылары  бойынша 
қабылдауды жүзеге асыру;

72
3.  Жаңа  стандарт  бойынша  оқытылатын  барлық  сыныптарда 
біліктілігі жоғары мұғалімдердің немесе  «Өрлеу» біліктілікті арт-
тыру курстарынан өткен мұғалімдердің жұмыс істеуі;  
4. Педагог кадрларды дайындауды жүзеге асыратын оқу орын-
дарында аттестация және аккредитация жүргізу;
5. Коучерлер (әдіскерлер) институты қызметін жетілдіру;
6. Негізгі пәндер бойынша желілік ЖОӘК әзірлеу және енгізу;  
7. мектеп директорларының кәсіби біліктілігін арттыру;
8.  оқушылардың негізгі пәндер бойынша білім сапасы туралы 
шынайы баға алу және оны арттыруға бығатталған пәрменді ша-
ралар қабылдау;
9.  Мұғалімдер  еңбекақысын  оқушылар  білімі  сапасына  қа-
тысты арттыру;
10.  Жеке  тұлғаның  рухани-адамгершілік,  патриоттық  қа-
сиеттерін және зияткерлік деңгейін арттыру;
11.  Білім  беру  саласындағы  ғылыми-зерттеулерді  қаржылан-
дыру көлемін ұлғайту, тиімділігі мен нәтижелілігін арттыру;
12.  Жалпы  орта  білім  беру  сапасын  арттыру  бойынша  жүйелі 
шараларды жүзеге асыруды басқарудың тиімді жүйесін құру;
13.  Қазақстандық  оқушылардың  білім  беру  сапасын  ха-
лықаралық  зерттеулер:  PISA,  TIMSS  және  т.б.  бойынша  жоғары 
жетістікке жетуі.
 9. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР
9.1 Болжамды қаржы шығындары (күрделі және ағымдағы) 
Бағдарламаның бірінші және екінші кезеңдерін қаржыландыру 
көлемі  республикалық  бюджеттен  ҚР  Білім  және  ғылым  ми-
нистрлігіне бөлінетін қаражат шегінде жүзеге асырылатын болады.
Бағдарлама іс–шараларын жергілікті бюджеттен қаржыландыру 
жыл  сайын  сәйкесінше  жергілікті  бюджеттен  жалпы  білім  беру 
жүйесін дамытуға бөлінетін қаражат шегінде жүзеге асырылатын 
болады.
*2015–2029 жылдарға арналған Бағдарламаны қаржыландыру 
көлемі Қазақстан Республикасының заңнамасына сай, сәйкесінше 
қаржы  жылдарына  республикалық  бюджетті  бекіткен  кезде 
нақтыланатын болады. 

73
КОНЦЕПЦИЯ
повышения качества 
Общего среднего образования 
Республики Казахстан 
на 2015–2029 годы

74
СОДЕРЖАНИЕ
Введение
1. Цели и задачи Концепции
2. Анализ текущей ситуации и обзор мирового опыта
2.1. Анализ текущей ситуации в Республике Казахстан
2.2. Обзор мирового опыта по улучшению качества школьного 
образования
3. Общие подходы к повышению качества среднего образова-
ния Республики Казахстан
3.1. Основные принципы повышения качества среднего обра-
зования Республики Казахстан
3.2.  Направления  повышения  качества  среднего  образования 
Республики Казахстан
4. Периоды реализации Концепции
5. Ожидаемые результаты по реализации Концепции
6.  Перечень  нормативно-правовых  актов  для  реализации                 
Концепции 
Введение
В Послании народу Казахстана Стратегия «Казахстан
–
2050» Ли-
дер нации Н.А.Назарбаев поставил задачу вхождения Казахстана 
в  30-ку  конкурентоспособных  стран  мира.  При  этом    Глава  госу-
дарства  отметил: «Лучший  международный опыт  подтверждает: 
базовыми  факторами  высокого  уровня  конкурентоспособности 
страны  являются  благоприятные  макроэкономическая  политика, 
инвестиционный климат, равные конкурентные условия и самое 
важное – высокое качество образования и здравоохранения».
Как показывает анализ, качество общего среднего образования 
в  Казахстане  не  повышается,  наоборот,  по  некоторым  показате-
лям снижается. Выпускники школ со слабой подготовкой не могут 
получать качественные знания в вузах и колледжах, что снижает  
уровень  профессиональной  компетентности  будущих  специали-
стов. Это, в свою очередь, приводит к снижению качества челове-
ческого капитала и конкурентоспособности страны. В связи с этим, 
используя лучший мировой опыт и весь потенциал отечественной 
системы  образования,  необходимо  принять  комплексные  меры 
для повышения качества образования.
Концепция  повышения  качества  общего  среднего  образова-

75
ния  Республики  Казахстан  на  2015–2029  годы  (далее  –  Концеп-
ция) разработана  на основании решения Президиума Академии                         
Педагогических Наук (протокол №6, от 26.11.2014 г.)
Задача повышения качества общего среднего образования Ре-
спублики Казахстан обусловлена необходимостью:
1)  достижения  высоких  образовательных  результатов  уча-         
щихся;
2) перехода на личностно-ориентированную парадигму обра-
зования с доминирующим компетентностным подходом;  
3) воспитания творческой, мыслящей, духовно богатой лично-
сти с высокими нравственными и патриотическими качествами;
4) развития педагогической науки с учетом вызовов современ-
ности. 
1. Цели и задачи Концепции
Целью Концепции является разработка системных мер по по-
вышению качества 
общего среднего образования, обеспечению подготовки конку-
рентоспособной и духовно богатой личности с высоким образова-
тельным потенциалом.
Задачами Концепции являются:
1) разработка новых стандартов общего среднего образования, 
отвечающих международным требованиям;
2) повышение качества учебной литературы;
3) повышение статуса педагогических кадров и уровня их про-
фессиональной компетентности;
4) развитие национальной системы оценки качества образова-
ния;
5) определение путей духовно-нравственного воспитания и ин-
теллектуального развития личности;
6) увеличение объема финансирования, улучшение эффектив-
ности и результативности научных исследований в области обра-
зования;
7)  создание  эффективной  системы  управления  реализацией  
системных мер по повышению качества образования.

76
2. Анализ состояния качества среднего образования 
Республики Казахстан
2.1 Анализ текущей ситуации в РК
Образование признано одним из важнейших приоритетов дол-
госрочной Стратегии «Казахстан–2030». В августе 2007 года была 
принята  новая  редакция  Закона  РК  «Об  образовании»    в  целях 
создания  условий  для    конкурентоспособной  образовательной                  
системы. В 2010 году была утверждена Государственная програм-
ма  развития  образования  Республики  Казахстан  на  2011–2020 
годы, которая ориентирована на развитие человеческого капитала 
путем  обеспечения  доступности  качественного  образования  для 
устойчивого развития экономики. В целом, в стране ведется опре-
деленная работа по модернизации системы образования, улучше-
нию материально-технической базы и повышению квалификации 
учительских кадров.
Несмотря на проводимые работы, результаты международных 
и внутренних исследований показывают, что:
1) Казахстан улучшил за 2006-2013 годы общий рейтинг  по Ин-
дексу  глобальной  конкурентоспособности  на  6  показателей,  но 
при  этом  показатель  «Здоровье  и  начальное  образование»  сни-
зился на 11 пунктов (2006 г. – 86 место, а в 2013 г. – 97 место);
2) по результатам Международной программы оценки и уме-
ний учащихся – PISA, казахстанские учащихся 15-летнего возраста 
по читательской грамотности в 2009 г. заняли 59 место, а в 2012 г. 
–  63 место, по математической грамотности – 53 и 49 места, а по 
естественно-научной грамотности – 58 и 52 места. Эти результаты 
оказались намного ниже, чем средний результат по странам ОЭСР;
3)  по  результатам  исследований  TIMSS  2007  г.  учащиеся  4-го 
класса по математике заняли 5-е место, по естествознанию – 11-е 
место, а в 2011 г. учащиеся 4-го класса соответственно – 27-е и 32 
места, т.е. показатели ухудшились на 22 и 21 позиции. В 2011 г. 
учащиеся 8-го класса заняли соответственно – 17 и 20 места, т.е. 
дети, которые в 2007 г. учились в 4-ом классе, заняли 5-е и 11-е ме-
ста, ухудшили свои показатели соответственно на 12 и 9 позиции; 
4) внутренними показателями качества образования является 
ЕНТ.  В 2012 г. школу закончили  125576 человек. Из всех выпускни-
ков около 1 % освобождены от сдачи ЕНТ за хорошие показатели в 
олимпиадах или за другие достижения. Не приняли участия в ЕНТ 
25 % учащихся от общего количества, сдавали ЕНТ 75 % выпуск-

ников, из них не прошли пороговый уровень 36,8 %, что составля-
ет 27,6 %  от всех выпускников школ. Итого, не сдавали ЕНТ и не 
прошли пороговый уровень 52 % от всех выпускников школ. В 2013 
году этот показатель составил 51%, а в 2014 году – 47,3 %. Из этого 
следует, что почти половина выпускников школ показали знания 
ниже удовлетворительного.
Причинами подобных результатов является ряд факторов:
I За годы независимости содержание образования, полученное 
в наследство от советской школы, существенно не изменилось. 
В настоящее время система среднего образования Казахстана 
характеризуется следующими показателями:  
1) перенасыщение учебными предметами;
2) потеря целостности и системности содержания образования;  
3) большой объем учебной нагрузки.
Изучение в большом объеме сложных для усвоения предметов 
в начальной школе крайне отрицательно сказывается на психофи-
зиологическом и умственном развитии детей, а также ограничива-
ет их стремление к получению качественного образования.
II  Анализ  действующих  учебников,  электронных  учебников  и 
УМК  (методические  пособия  для  учителя,  хрестоматии,  лабора-
торные  и  практические  занятия,  рабочие  тетради,  атласы  и  т.д.) 
показывает:
1)  слабую связь между  учебными модулями на основе кон-
цептуального единства;
2)  отсутствие  единой  Концепции  по  созданию  линейных 
учебников  и  инновационного  учебно-методического  комплекса 
(ИУМК) по основным предметам;
3) нарушение целостности учебных материалов, которые соз-
даются разными авторами или авторскими коллективами:
4) слабую ориентированность на исполнение возложенных на 
них образовательных функций;
5) несоответствие содержания образования новой парадигме 
планируемых результатов и компетентностного обучения;
6) исключение учителя как менеджера и организатора учебно-
го процесса;
7)  недостаточную  организацию  самостоятельного  освоения 
учеником новой информации на основе интерактивных методов 
обучения.
III При Советском Союзе статус педагогических кадров был вы-
сокий и в школах работали подготовленные учителя, так как:

78
1) учительская профессия была престижной;
2) учителя получали хорошую заработную плату, имели соци-
альные льготы и сельскую квоту;
3)  на  педагогические  специальности  шли  выпускники  школ  с 
хорошими знаниями;
4) с молодыми учителями работали наставники;
5) учителя имели хорошую профессиональную компетентность. 
В силу ряда объективных и субъективных причин профессио-
нальная компетентность учительских кадров в Казахстане начала 
снижаться, так как:  
1) уменьшилась заработная плата учителей;
2) учительская профессия перестала быть престижной;
3) на педагогические специальности подавали документы вы-
пускники школ, получившие средний балл или ниже среднего по 
результатам ЕНТ;
4) абитуриенты, получившие слабые знания в школе со слабой 
фундаментальной подготовкой, не смогли освоить вузовскую про-
грамму и получить хорошее образование;
5) качество подготовки педагогических кадров стало снижаться; 
6) происходил большой отток квалифицированных учителей из 
школ в другие сферы деятельности;
7)  система  повышения  квалификации  учителей  не  работала 
должным образом.  
Таким образом, на педагогические специальности шли абиту-
риенты, получившие в школе слабые знания, в результате в школу 
возвращались слабо подготовленные учителя, которые не могли 
дать детям хорошие знания. 
В настоящее время уделяется большое внимание повышению 
квалификации учителей и руководителям школ. ТОО «Центр педа-
гогического мастерства» НИШ (ЦПМ) и «Өрлеу» проводят модуль-
ные курсы повышения квалификации. После завершения каждого 
модуля  повышается заработная плата учителей: после ІІІ модуля 
– на 30 %, после ІІ модуля – на 70 %, после І модуля – на 100 %. Тем 
не менее, вопрос качества педагогических кадров не снимается.
ІV В Казахстане проведена определенная работа по созданию 
системы мониторинга качества образования:
1) в 2005 году создан РГКП «Национальный центр оценки каче-
ства образования»;
2)  во  всех  регионах  республики  созданы  областные  службы 
оценки качества образования;

79
3) реализуются  международные исследования ТІМSS и PISA;
4) в 2012 г. РГКП «Национальный центр оценки качества обра-
зования» было переименовано в РГКП «Национальный центр об-
разовательной статистики и оценки» (НЦОСО);
5) в 2004 году были внедрены Тестовые методы оценки качества 
образования в виде Единого национального тестирования (ЕНТ). 
Как известно, ЕНТ проводится на основе закрытых тестов. Те-
сты, учебных достижений с выбором одного правильного ответа 
из четырех предложенных, могут выявить только запомнившуюся 
или угаданную человеком информацию, поэтому такие тестовые 
вопросы  не  могут  служить  достаточно  объективным  критерием 
определения истинных знаний учащихся по тем или иным пред-
метам.
Анализ результатов деятельности Национального центра оцен-
ки качества образования и Национального центра образователь-
ной статистики и оценки показывает:
1) не определены меры, способствующие повышению качества 
образования по отдельным предметам и по школам;
2) не выявлены необходимые меры для повышения качества 
проводимых уроков;
3)  не  ведется  работа  по  совершенствованию  методики  тести-
рования.

жүктеу/скачать 1,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: