Алғыстау//алғыс айту. Ризашылығын біл-
діріп рақмет айту, алғыс жаудыру.
Жиып жігіттер дуылдасып, Кәмешті ал-
ғыстап жатыр (І.Жанс‰гіров). Алдын ала ес-
керткені ‰шін мен оған шын ж‰ректен алғыс
айттым (М.Қаратаев).
Ендігәрі // ендігіден әрі. Келесі жолы, кейің,
келер шақ.
Ендігәрі кешікпейін, болды ма? (М.Иман-
жанов). Ендігіден әрі қайталатпа. («Жұлдыз»).
Шалқысын//шалқығай. Шаттанып, ма-
сайрау, көңілдену.
Одан да бетер масайрап, жастардың көңілі
шалқысын («Әдебиете және искусство»). Жа-
саған ие жар болып, Бейіште нұры шалқығай
(‡мбетей жырау).
Алыс-беріс//алым/берім. Алынатын, бері-
летін зат, ауыс-т‰йіс д‰ние. Таныса келе қа-
рым-қатынасымыз жақсарып, алыс-берісіміз
көбейді (Т.Бердияров). Алым-берімге қазақ-
тың жөн-жоралғысы жетеді (Т.Ахтанов).
Адамзат// адам баласы. Жер бетіндегі б‰-
кіл халық, бар әлемдегі кісі біткеннің бәрі.
Жан-жануар, адамзат бәрі де жаратылыс-
тың жақсылығына зар (С.Дөнентаев). К‰ллі
адам баласын қор қылатын ‰ш нәрсе бар, со-
нан қашпақ керек (Абай).
Әкету//алып кету//әпкету. Бірдемені қал-
дырмай, өзімен бірге ала кету.
Кей жау ж‰рек батыр ұлдары қастарына
саяқ жинап, Кейде хан тұқынымының жыл-
қысын барымталап әкететін (І.Есенберлин).
Балалаларын өзімен бірге алып кетпек болып,
біраз аялдады («Қазақстан әйелдері»). Бала-
ларды әпкетіңдер бөлмесіне, - деді әжей ке-
ліндеріне («Қазақстан әйелдері»).
Қазіргі тілімізде алып кету етістігі ықшам-
далып, әкету, әпкету т‰рінде айтылып ва-
риант қатарларын т‰зеп тұр.
Әлдебір//әлдене//қайсыбір//небір.
Әлдеқандай бір нәрсе, әрқилы бірдеме, біреу.
Қараған сайын жігіт ж‰рекке жылы тиіп,
қыз жанын әлдебір жұмбақ сырға толтыратын
(М.Иманжанов). ‡й төбесіне әлденелер са-
тыр-сұтыр етіп т‰сіп жатыр (Ғ.М‰сірепов).
Қайсыбір халықтың болмасын өзінің қадір
тұтып, қастерлейтін дәст‰рі болады («Лен.
жас»). Көші-қоңның да небір қызық, к‰лкілі
оқиғалары болып жатады (Т.Ахтанов).
Достарыңызбен бөлісу: |
