Алматы №1 (135) 2012
жүктеу/скачать 4,15 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Bektemirova S.B, R. Aueskhan Language identity, language barriers of immigrant Kazakhs
- КӨНЕ Т‡РКІЛЕРДІҢ МИФОЛОГИЯЛЫҚ Д‡НИЕТАНЫМЫНДАҒЫ ҰМАЙ ЖӘНЕ ҚҰТ ҰҒЫМДАРЫНЫҢ ТІЛДЕГІ КӨРІНІСІ
| ________________
1. Назарбаев Н.Ә. Тарих толқынында. – Алматы, 1999. 2. С‰лейменова Э.Д., Шәймерденова Н.Ж., Смағұлова Ж.С., Ақанова Д.Х. Әлеуметтік лингвистика термин- дерінің сөздігі. – Астана: «Арман-ПВ» баспасы, 2008. 3. Әлкебаева Д.А. Сөз мәдениеті: Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2011. Бектемирова С.Б., Ауесхан Р. Языковая идентичность, языковой барьер репатриантов-казахов В данной статье рассматривается языковое состояние и языковая идентичность, языковой барьер репатриантов-казахов. Bektemirova S.B, R. Aueskhan Language identity, language barriers of immigrant Kazakhs Article considers the language situation and language barrier, identity of repatriates-Kazakhs. Р. Байымбетова, А.Ясауи атындағы ХҚТУ-нің оқытушысы. Т‰ркістан қ. КӨНЕ Т‡РКІЛЕРДІҢ МИФОЛОГИЯЛЫҚ Д‡НИЕТАНЫМЫНДАҒЫ ҰМАЙ ЖӘНЕ ҚҰТ ҰҒЫМДАРЫНЫҢ ТІЛДЕГІ КӨРІНІСІ Орхон ескерткіштері тілі деректері Ұмай культінің ‡ІІ-ІХ ғасыр т‰ркілері танымында ерекше орын алған қасиетті ұғымдардың бірі екенін көрсетеді. Адамзаттың өсіп-өнуінің пірі, отбасының қорғаушысы саналған Ұмай ұрпақты аман-есен д‰ниеге келтіреді, сәбиді ауру-сырқаудан, көз, тіл тиюден қорғайды деп сенген көне т‰ркілер Ұмайды қасиетті Әйел- Ана ретінде таниды. Т‰ркілердің мифология- лық д‰ниетанымының басты ұғымдарының бірі Ұмайды грек аңыздарындағы Афродита- мен, авесталық Ардвисура Анахитамен байла- ныстырушы көзқарастар бар [2, 230 б.]. М.Орынбеков “Т‰рік пен монғол халық- тарының салыстырмалы мифологиясында, әф- саналарда Ұмайға монғолдың Этуген құдайы сәйкес келеді, себебі ол да ежелгі т‰ріктің қасиетті “Отыкен қарашылығынан” шыққан. Ұмайды ежелгі ‰нді құдайы Умамен салыс- тырады, ол да Ұмай сияқты міндеттер атқар- ған. Ұмай деген сөздің өзі «бала орны», «ана іші» және сондай ұғымдарға сәйкес келеді» [1, 152 б.] дей отырып, Ұмайдың міндеті ең алдымен адам баласының тууын қамтамасыз ету, оларды д‰ниеге аман-есен келтіру екенін айтады. Таулы Алтай өңірі Кудыргэ қорғаны маңынан табылған ‰ш м‰йіз тәрізді бас киімі бар әйел бейнесіндегі балбал тасты зерттеу барысында тарихшы-археологтар балбал таста өсіп-өнудің киесі, бала мен жауынгерлердің қорғаушысы қасиетті Умай бейнеленуі м‰мкін деген қорытындыға келген. Алтайлықтар мен телеуіттер арасында ‡ч М‰ст‰ Бай Оны (‰ш м‰йізді қасиетті ана) жайлы аңыз кеңінен тараған. Бұл аңыз Умай-Ананы аңшыларды желеп-жебеуші киесі ретінде танудан туған |