Алматы №1 (135) 2012
жүктеу/скачать 4,15 Mb. Pdf көрінісі
|
| Вестник КазНУ. Серия филологическая, №1(135).2012 41
саласының өзі бір-бір диссертация дәрежесіне жететін объектілері мол, бір термин туралы әртүрлі көзқарасты, олардың әртүрлі аталуы, берілуі, тіпті әр авторда әртүрлі жаңа термин- дермен толығуда. Тіпті қазіргі кезде әр автор- дың жасаған терминдері жөнінде де сөз қозғау орынды болар еді» [3; 72-73], - дейді. Және бұл ойын іске асыру мақсатында студенттері бітіру жұмыстарын жазды. Ал 2004 жылы осы бағытта кандидаттық диссертация жұмысын қолға алып, мен профессордың ізденушісі бо- лып ресми түрде бекітілдім. Алқашқыда маған қазақ ғылымының құнды мұрасы болып табы- латын А. Байтұрсынұлы, профессор Қ. Жұба- новтардың төл еңбектері негізінде олардың қазақ тіл білімі саласына енгізген авторлық термин- дерін жинау жұмысы тапсырылды. Кейінірек профессордың ұйғарымымен көрнекті қазақ ғалымдары С. Амажолов пен Н. Сауранбаев- тың авторлық терминдері де зерттеу нысаны- на айналды. Нәтижесінде А. Байтұрсынұлы, Қ. Жұбанов, С. Аманжолов, Н. Сауранбаев ең- бектерінде қолданылған авторлық терминдер- дің тізімдемесі жасалды; Жиналған авторлық терминдер қазіргі қазақ тілінде қолданылу жиілігіне қарай пәрменді (актив) термин және пәрменсіз (пассив) термин деп жіктелді; олардың пәрменденуі мен пәрменсізденуінің лингвистикалық және экстролингвистикалық себептері анықталды. Қорыта айтқанда, профессор Т. Сайрамбаев – қазақ терминологиясының дамуына және оның ғылыми тұрғыда зерттелуіне елеулі үлес қосқан көрнекті ғалым. Біріншіден, профессор Т. Сайрамбаев лингвистикалық терминдерді мүмкіндігінше қазақтың төл сөздері негізінде беру бағытын басты қағида ретінде ұстанды; екіншіден, лингвистикалық терминдердің ав- торларын анықтау, қазақ тіл білімі термин- дерінің қалыптасу тарихын нақтылау бағытын айқындап, суденттер мен ізденушілердің ғы- лыми зерттеу жұмысына жетекшілік жасады; үшіншіден, әр жылдары шыққан лингвистика- лық сөздіктердің сапасына қатысты өз пікірін білдіріп отырды; төртіншіден, лингвистика- лық сөздіктерге енген терминдерге статисти- калық талдау жүргізді; бесіншіден, лингвисти- калық терминдерді тіл білімінің салалары бойынша жіктеп зерттеудің үлгісін көрсетті; алтыншыдан, терминдік тіркестердің байла- нысу тәсілдерін анықтады; жетіншіден, про- фессор Т. Сайрамбаевтың өзі де бірнеше лин- гвистикалық терминдердің авторы ретінде та- нылды. ______________ 1. Лингвистикалық терминдерді қазақшалау туралы // Білім сапасы – ХХІ ғасыр өркениетінің кепілі. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ оқытушы-профессорларының ХХХІV ғылыми-әдістемелік конференциясының материалдары. 2- кітап. –Алматы: «Қазақ университеті», 2004. -108-110 бб. 2. Терминдердің сөз тіркесіндегі құрылымдық ерек- шеліктері туралы // –Алматы: «Ғылым», 1986. -45-55 бб. 3. Қазіргі қазақ тіліндегі жаңа синтаксистік терминдер // Қостілді терминологиялық сөздіктерді құрастыру прин- циптері мен әдістері. –Алматы: «Қазақ университеті», 2000. -71-76 бб. жүктеу/скачать 4,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|