Алматы қаласының «Ақпаратты -ресурстық орталық» ҚҚ
жүктеу/скачать 2,46 Mb. Pdf көрінісі
|
Тұнықтылық қағидасы Əлеуметтік серіктестік əлеуметтік мəселені орындау үшін құрылады, ол халықтың топтарына немесе бүкіл қоғамға өте маңызды. Сондықтан да бұл серіктестік үрдісі немесе оның нəтижелері қоғамға қол жетімді болып табылады. Ол қосымша қоғамдық ресурстарды еліктіруге көмектеседі, қызығушылық ортаны қалыптастырып жəне жағымды қоғамдық ой- пікірін құратын. Бір сөзбен айтқанда, тұнықтылық – əлеуметтік серіктестік дамудың факторы. Тұнықтылық қағидасы бір-біріне ашықтықты білдіреді, ол өзара бақылау жəне өзара қолдауға арналған мүмкіндіктер қарқынды серіктестікке ықпал етуге, ең негіздісі – екі жақтылар арасында қатынатырдың сапалы дамуы болды. Көрсетілген шарттары мен қағидалары базалық болып табылады, қосымша толықтырылды жəне диалогтардың қатысушылардың нақтылаады, тəуелдігіне орай шешілетін мəселенің арнайылығына байланысты өкілетті жəне қажеттіліктерге ие. Əлеуметтік серіктестіктің субформасы үлестік қаржыландыру, екі жақтың біріккен үлесі. Сондықтан да пайда болған стреотиптер ҮЕҰ-ның өкілдерінің пікірінше, мемлекет қаржылай ұсынады, ал ҮЕҰ ақыл-ойдық үлестерді береді. Осы жерде əлеуметтік серіктестік туралы – жан-жақты болып табылатын үлестер екенін айтуға болады. Қаржылар сөздікте үлестік жауапкершілік ұғымы – бұл міндеттемелердегі көптеген қарыздардың болуынан азаматтық жауапкершіліктің түрлілігі, яғни, онда көптеген қарыздар адамдар кездеседі. Ережеге сай, бұндай міндеттемелер үлестік болып есептеледі, кез келген қарызгер адамдар өзінің үлесі бойынша міндеттемелерін орындау қажет. Заңда немесе келісім шартта үлестік жауапкершіліктің мөлшерлері тағайындалынған. Өзара əрекет ету формасы үшін нақты əдістер қатары бар. Соның бірнешеуін қарастырайық. ҚОҒАМДЫҚ ТЫҢДАУ Осы уақытқа дейін тыңдауға қатысты бірде бір ортақ терминология жоқ, сондықтан да БАҚ-да, бірнеше мақалаларда қоғамдық тыңдауды жəне көпшілік тыңдау деген ұғымдарды кездестіруге болады. Бірақта екеуінің де мағыналары бұрынғыдай. Атауларында өзгешіліктер болуы тек аудармада ғана айырықшаланады, «қоғамдық тыңдау» термині ағылшын тілінен аударғана «public hearings» - қоғамдық немесе көпшілік тыңдау дегенді білдіреді. Қазақстан Респуликасында «қоғамдық тыңдау» ұғымы «көпшілік тыңдау» ұғымен бекітілген, сондықтан да ол келесідей нормативті-құқықтық акттармен анықталады: - «қоғамдық тыңдау» - бекітілген табиғи монополия субъектілеріне тарифтерді (бағаны, алым ставкаларын) бекітуге немесе өзгертуге өтінімдерді қарау кезінде көпшілік тыңдаулар өткізу ережесіне сəйкес табиғи монополия субъектілерінің тарифтерді (баға, алым 62 ставкалары) мемлекеттік органдар, тұтынушылар жəне қоғамдық бірлестіктер, тəуелсіз сарапшылар, бұқаралық ақпараттар құралдарымен жəне табиғи монополия субъектілердің өкілдерімен ортаға салынып, талқыланады («ҚР табиғи монополиялар туралы» заңы Заңның 4-1 пункті) - «қоғамдық тыңдау» - өкілетті жəне компетентті органдардың, қоғамдық бірлестіктердің, тұтынушылардың, тəуелсіз сарапшылардың, БАҚ жəне т.б. қатысуымен тауарлардың бағасын біріге талқылау процедурасы (тауарларға, қызметтерге, табиғи монополия субъектілерінің қызметтерінің бағасын (тарифтерін) бекіту ережесі туралы Нұсқаманың 4 пункті) Бірақ та қоғамдық тыңдауларда қарастырыатын сұрақтар қатары арнайы заңмен шектелген, «Қоғамдық тыңдау өте маңызды жəне қоғамдық сұрақтарды талқылау мақсатында өткізіледі, бұл қоғамдық тыңдауға депуттатар, атқарушы органның өкілдері, жергілікті өзін өзі басқару, бұқаралық ақапараттар құралының өкілдері, азаматтары қатысады». Сонымен, осында үлгімен қоғамдық тыңдау сол немесе басқа сұрақтарды шешуде ерекше маңыздылыққа ие болады. Қоғамдық тыңдауды ұйымдастырушылар тек арнайы өкілеттік органдар болуы мүмкін. Ереже сай, кез келген қоғамдық тыңдаулар сол уақыттағы мəселелер немесе мəселелер сұрақтарын талқылауға бағытталған. Сонымен бірге, қоғамдық тыңдауда кез келген сұрақтар азаматтарды жəне ұйымға əсер етеді, оның шешімін сол территориядағы билік органдарының компетенттілігіне жүктелген. Талқылауға арналған сұрақ бір тақырыпта болу керек, ал оны талқылау аспектілері 4-5 тен аспау керек. Қорытындылай келе, келесіні бекітуге болады: Қоғамдық тыңдау – бұл арнайы дайындалған азаматтардың, билік органдарының, тəуелсіз сарапшылардың, БАҚ өкілдерінің қатысуымен өтетін жиын, бұл жиында талқыланатын мəселеге қатысты нақты дəлелдер мен ой-пікірлер ортаға салынып, билік органдарына арналған нақты ұсыныстар беріледі. Мағыналығына қарай, қоғамдық тыңдау сол территорияда басқарылатын азаматтардың үздіксіз қатысуымен кеңес беру формасы болып табылады, барлық қатысушыларға қорытынды ақпаратты ұсынады. Осындай қоғамдық қатысудың мақсатқа байланысты таңдау мақсаттарға қарай қамтылған, қоғамдық тыңдау іздестірілетін: • Азаматтарды, БАҚ-ның жəне билік органдарының өкілдерін талқылатын мəселелер бойынша фактілер мен пікірмен ақпараттандыру, • Ең жақсы враиантты таңдап алу бойынша қажетті ақпараттарды жинау. • Бірнеше альтернативтердің арасынан мəселені шешу; • Талқыланған мəселе бойынша қоғамдық пікірді қалыптастыру • Талқыланған мəселе бойынша азаматтардың жəне ұйымның əрекетіне əсер ету • «Күшті» демонстрациялау Қоғамдық кеңестер Қоғамдық кеңестерді құрудың тарихының ұшы тереңде жатыр. Коммунизм кезеңінде барлық аулада адами тұрғыда өмір сүрмейтіндерді кемсітетін болған. Бұл құрылған кеңестер сол кездегі кеңестер сияқты функцияны атқарады. Тіптен бірдей емес, тек міндеттері басқаша. Олар адамдарға көмектесумен мойындалынған. Қоғамдық кеңестер саяси партияның, қоғамдық-саяси қозғалыстардың, қоғамдық бірлестіктердің, үкіметтік емес ұйымдардың, ақсақалдар Кеңесінің, профсоюздердің, діни ұйымдардың жəне тағы да бақса ұйымдардың өкілдері əрекетте болатын шара. Өзінің іс- əрекетіне орай қоғамдық Кеңестер Қазақстан Республикасының Заңымен, қоғамдық Кеңестер туралы жағдаймен жəне сол жиындарда қабылданған шешімдермен басшылыққа алынады. Кеңестердің негізгі мақсаты азаматтық қоғамды дамыту жəне демоктратизациялау мақсатын қоғамдық-саяси, əлеуметтік-экономикалық, құқықтық сұрақтарды талқылауда 63 ставкалары) мемлекеттік органдар, тұтынушылар жəне қоғамдық бірлестіктер, тəуелсіз сарапшылар, бұқаралық ақпараттар құралдарымен жəне табиғи монополия субъектілердің өкілдерімен ортаға салынып, талқыланады («ҚР табиғи монополиялар туралы» заңы Заңның 4-1 пункті) - «қоғамдық тыңдау» - өкілетті жəне компетентті органдардың, қоғамдық бірлестіктердің, тұтынушылардың, тəуелсіз сарапшылардың, БАҚ жəне т.б. қатысуымен тауарлардың бағасын біріге талқылау процедурасы (тауарларға, қызметтерге, табиғи монополия субъектілерінің қызметтерінің бағасын (тарифтерін) бекіту ережесі туралы Нұсқаманың 4 пункті) Бірақ та қоғамдық тыңдауларда қарастырыатын сұрақтар қатары арнайы заңмен шектелген, «Қоғамдық тыңдау өте маңызды жəне қоғамдық сұрақтарды талқылау мақсатында өткізіледі, бұл қоғамдық тыңдауға депуттатар, атқарушы органның өкілдері, жергілікті өзін өзі басқару, бұқаралық ақапараттар құралының өкілдері, азаматтары қатысады». Сонымен, осында үлгімен қоғамдық тыңдау сол немесе басқа сұрақтарды шешуде ерекше маңыздылыққа ие болады. Қоғамдық тыңдауды ұйымдастырушылар тек арнайы өкілеттік органдар болуы мүмкін. Ереже сай, кез келген қоғамдық тыңдаулар сол уақыттағы мəселелер немесе мəселелер сұрақтарын талқылауға бағытталған. Сонымен бірге, қоғамдық тыңдауда кез келген сұрақтар азаматтарды жəне ұйымға əсер етеді, оның шешімін сол территориядағы билік органдарының компетенттілігіне жүктелген. Талқылауға арналған сұрақ бір тақырыпта болу керек, ал оны талқылау аспектілері 4-5 тен аспау керек. Қорытындылай келе, келесіні бекітуге болады: Қоғамдық тыңдау – бұл арнайы дайындалған азаматтардың, билік органдарының, тəуелсіз сарапшылардың, БАҚ өкілдерінің қатысуымен өтетін жиын, бұл жиында талқыланатын мəселеге қатысты нақты дəлелдер мен ой-пікірлер ортаға салынып, билік органдарына арналған нақты ұсыныстар беріледі. Мағыналығына қарай, қоғамдық тыңдау сол территорияда басқарылатын азаматтардың үздіксіз қатысуымен кеңес беру формасы болып табылады, барлық қатысушыларға қорытынды ақпаратты ұсынады. Осындай қоғамдық қатысудың мақсатқа байланысты таңдау мақсаттарға қарай қамтылған, қоғамдық тыңдау іздестірілетін: • Азаматтарды, БАҚ-ның жəне билік органдарының өкілдерін талқылатын мəселелер бойынша фактілер мен пікірмен ақпараттандыру, • Ең жақсы враиантты таңдап алу бойынша қажетті ақпараттарды жинау. • Бірнеше альтернативтердің арасынан мəселені шешу; • Талқыланған мəселе бойынша қоғамдық пікірді қалыптастыру • Талқыланған мəселе бойынша азаматтардың жəне ұйымның əрекетіне əсер ету • «Күшті» демонстрациялау Қоғамдық кеңестер Қоғамдық кеңестерді құрудың тарихының ұшы тереңде жатыр. Коммунизм кезеңінде барлық аулада адами тұрғыда өмір сүрмейтіндерді кемсітетін болған. Бұл құрылған кеңестер сол кездегі кеңестер сияқты функцияны атқарады. Тіптен бірдей емес, тек міндеттері басқаша. Олар адамдарға көмектесумен мойындалынған. Қоғамдық кеңестер саяси партияның, қоғамдық-саяси қозғалыстардың, қоғамдық бірлестіктердің, үкіметтік емес ұйымдардың, ақсақалдар Кеңесінің, профсоюздердің, діни ұйымдардың жəне тағы да бақса ұйымдардың өкілдері əрекетте болатын шара. Өзінің іс- əрекетіне орай қоғамдық Кеңестер Қазақстан Республикасының Заңымен, қоғамдық Кеңестер туралы жағдаймен жəне сол жиындарда қабылданған шешімдермен басшылыққа алынады. Кеңестердің негізгі мақсаты азаматтық қоғамды дамыту жəне демоктратизациялау мақсатын қоғамдық-саяси, əлеуметтік-экономикалық, құқықтық сұрақтарды талқылауда 63 азаматтық қоғамның институттарына кеңінен қатысу жолымен демократиялық күштерді консолидациялау болып табылады. Өзара əрекеттегі кеңес Өзара əрекеттегі кеңес – бұл жиын органы, ол азаматтық сектор, бизнес-қүрылым, мемлекеттік басқару органдарының өкіледрі кіретін қиын сұрақтарды шешу жəне талқылауға арналған қажеттілігі бойынша жиналатын орган. Өзара əрекеттегі Кеңестің міндеттері ҮЕҰ-ы жəне басқа да ұйымдары əлеуметтік маңызды мəселелерді шешуде серіктестіктерін дамыта отырып, бағдарлама мен жобаларға қатыса отырып, коммерциялық ұйымдардың экономикалық, əлеуметтік жəне мəдени мəселелеріне қатысу туралы ақпараттарды жинастыру жəне талдау, аналитикалық материалдарды даярлау, сонымен қатар жобаларды əлеуметтік экономикалық сұрақтардың маңыздлығы бйоынша кеңс ұйымдарына тиімді қатысумен ұйымдастырылады. Сонымен қатар, Кеңес қоғамдық ұйымдарға мемлекеттік жəне аймақтық əлеуметтік бағдарламаларды əзірлеуде өз тарапынан өзінің ақыл-кеңесін, ескерту, толықтырулар енгізіп отырады. Кеңестің мүшелері біріге ұсыныстар əзірлейді жəне саяси, əлеуметтік, экономикалық, мəдени сұрақтарды шешуде ұсыныс жасайды. Кеңестің негізгі функциялары – Кеңесте талқыланатын сұрақтарда өзара түсінушілік пен өзара сыйластыққа жете отырып, қоғамдық келісімді қалыптастыруға ықпал етеді. Кеңестің өкілдері көпшілік жəне депутаттық тыңдаулар, «дөңгелек үстелдер» жəне басқа да шараларды өткізеді. Кеңес еліміздің Ата заңына, нормативті-құқықтық актілерге, мемлекеттік заңдарға орай өзара əрекет етеді. Қоғамдық палата Қоғамдық палатаның Кеңесі: қоғамдық палатаның сессияға арналған жұмыс жоспарын іске асыруды жүзеге асырады; қоғамдық палата мүшелерінің заң жобалары бойынша енгізетін қорытындыларын талқылайды жəне Қоғамдық палата атынан жалпы қорытындыны бекітеді; кейіннен Қоғамдық палатаның жұмысында пайдалану үшін азаматтардың, үкіметтік емес ұйымдардың бастамалары туралы ақпаратты жинау мен өңдеуді жүзеге асырады; қоғамдық палатаның жұмыс жоспарына өзгерістер енгізу жөніндегі ұсыныстарды қалыптастырады; қоғамдық палата басшыларының ағымдағы жұмыс туралы хабарламасын тыңдайды; қоғамдық палатаның дөңгелек үстелдер, семинарлар, тыңдаулар, конференциялар түріндегі іс-шараларын дайындау мен өткізудің тəртібін бекітеді; қоғамдық палатаны шақыру туралы шешім қабылдайды жəне оның отырысының күн тəртібін қалыптастырады; қоғамдық палатаның отырыстары арасындағы кезеңде оның атынан өкілдік етеді, заң жобаларының алдын ала сараптамасын ұйымдастырады. Қоғамдық палатаның жұмысы оның отырыстарын, соның ішінде өңірлердегі көшпелі отырыстарын, жұмыс топтарының отырыстарын өткізу, конференцияларды, «дөңгелек үстелдерді» жəне өзге де іс-шараларды ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады. Қоғамдық палатаның қызметін жетілдіру жөнінде, соның ішінде Қоғамдық палатаның жұмыс жоспары, оның отырыстарының күн тəртібі жəне мəселелерді талқылау реті жөнінде ұсыныстар енгізеді; Қоғамдық палатаның отырыстарына материалдар, оның шешімдерінің жобаларын дайындауға жəне Қоғамдық палата қарайтын мəселелерді талқылауға қатысады. Диалогтық алаң Бұл əдіс кейіннен пайда болғаннан кейін, оның ешқандай да құрылымдық сызбасы жоқ. Осы ұғымның анықтамасы ретінде келесідей ұсыныстар жасаймыз: 64 азаматтық қоғамның институттарына кеңінен қатысу жолымен демократиялық күштерді консолидациялау болып табылады. Өзара əрекеттегі кеңес Өзара əрекеттегі кеңес – бұл жиын органы, ол азаматтық сектор, бизнес-қүрылым, мемлекеттік басқару органдарының өкіледрі кіретін қиын сұрақтарды шешу жəне талқылауға арналған қажеттілігі бойынша жиналатын орган. Өзара əрекеттегі Кеңестің міндеттері ҮЕҰ-ы жəне басқа да ұйымдары əлеуметтік маңызды мəселелерді шешуде серіктестіктерін дамыта отырып, бағдарлама мен жобаларға қатыса отырып, коммерциялық ұйымдардың экономикалық, əлеуметтік жəне мəдени мəселелеріне қатысу туралы ақпараттарды жинастыру жəне талдау, аналитикалық материалдарды даярлау, сонымен қатар жобаларды əлеуметтік экономикалық сұрақтардың маңыздлығы бйоынша кеңс ұйымдарына тиімді қатысумен ұйымдастырылады. Сонымен қатар, Кеңес қоғамдық ұйымдарға мемлекеттік жəне аймақтық əлеуметтік бағдарламаларды əзірлеуде өз тарапынан өзінің ақыл-кеңесін, ескерту, толықтырулар енгізіп отырады. Кеңестің мүшелері біріге ұсыныстар əзірлейді жəне саяси, əлеуметтік, экономикалық, мəдени сұрақтарды шешуде ұсыныс жасайды. Кеңестің негізгі функциялары – Кеңесте талқыланатын сұрақтарда өзара түсінушілік пен өзара сыйластыққа жете отырып, қоғамдық келісімді қалыптастыруға ықпал етеді. Кеңестің өкілдері көпшілік жəне депутаттық тыңдаулар, «дөңгелек үстелдер» жəне басқа да шараларды өткізеді. Кеңес еліміздің Ата заңына, нормативті-құқықтық актілерге, мемлекеттік заңдарға орай өзара əрекет етеді. Қоғамдық палата Қоғамдық палатаның Кеңесі: қоғамдық палатаның сессияға арналған жұмыс жоспарын іске асыруды жүзеге асырады; қоғамдық палата мүшелерінің заң жобалары бойынша енгізетін қорытындыларын талқылайды жəне Қоғамдық палата атынан жалпы қорытындыны бекітеді; кейіннен Қоғамдық палатаның жұмысында пайдалану үшін азаматтардың, үкіметтік емес ұйымдардың бастамалары туралы ақпаратты жинау мен өңдеуді жүзеге асырады; қоғамдық палатаның жұмыс жоспарына өзгерістер енгізу жөніндегі ұсыныстарды қалыптастырады; қоғамдық палата басшыларының ағымдағы жұмыс туралы хабарламасын тыңдайды; қоғамдық палатаның дөңгелек үстелдер, семинарлар, тыңдаулар, конференциялар түріндегі іс-шараларын дайындау мен өткізудің тəртібін бекітеді; қоғамдық палатаны шақыру туралы шешім қабылдайды жəне оның отырысының күн тəртібін қалыптастырады; қоғамдық палатаның отырыстары арасындағы кезеңде оның атынан өкілдік етеді, заң жобаларының алдын ала сараптамасын ұйымдастырады. Қоғамдық палатаның жұмысы оның отырыстарын, соның ішінде өңірлердегі көшпелі отырыстарын, жұмыс топтарының отырыстарын өткізу, конференцияларды, «дөңгелек үстелдерді» жəне өзге де іс-шараларды ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады. Қоғамдық палатаның қызметін жетілдіру жөнінде, соның ішінде Қоғамдық палатаның жұмыс жоспары, оның отырыстарының күн тəртібі жəне мəселелерді талқылау реті жөнінде ұсыныстар енгізеді; Қоғамдық палатаның отырыстарына материалдар, оның шешімдерінің жобаларын дайындауға жəне Қоғамдық палата қарайтын мəселелерді талқылауға қатысады. Диалогтық алаң Бұл əдіс кейіннен пайда болғаннан кейін, оның ешқандай да құрылымдық сызбасы жоқ. Осы ұғымның анықтамасы ретінде келесідей ұсыныстар жасаймыз: 64 Диалогтық алаң - бұл экономикалық, əлеуметтік, мəдени жəне саяси саладағы мəселелерді жəне көкейтесті мəселелер қатарын талқылау, тəжірбие алмастыру мақсатында қоғамдық ұйымдардың, мемлекеттік мекемелердің, БАҚ-ның өкілдері бас қосатын шара. Сонымен қатар өзара əрекетудің топтық жолдары бар, сондай бес əдістер тобын көрсетеміз, соның ішінде: - Байқау; - Əлеуметтік-технологиялық; - Ұйымдасқан-құрылымдық; - Процедуралық; - Кешенді немесе комбинированды; Байқау əдістеріне мыналар жатады: өзара əрекеттесумен сəйкестендірілген, яғни, арнайы алдын ала əзірленген сызба бойынша ұйымдастырылған байқаудан ҮЕҰ жеңіп шыққан жағдайы қарастырылады (ҮЕҰ қатысуымен немесе онсыз да, жергілікті инициативалар үрдісіне еліктірілуі). Бұл топқа əлеуметтік тапсырыстар кіреді. Əлеуметтік-технологиялық механизмдерге мыналар кіреді: ҮЕҰ қайта құрылған немесе шетел тəжірбиесін зерттеу негізінде меңгеру, мемлекеттік құрылымдарды пайдаланатын басқа технологиялардың нəтижелерін жəне құралдарды тиімді пайдалану бойынша пайдалы, əлеуметтік технологиялар (ноу-хау) негізінде өзара іс-əрекетке қол жеткізеді. Бұл жерге хоспистер, қабылдау отбасылары, қоғамдық сарапшылар жəне сот талаптары формасында қоршаған ортаны қорғау бойынша азаматтық əрекеттер, мүгедек балаларды əлеуметтендірудің арнайы модельдері, нашақорларды психологиялық оңтайландырудың жаңа бағыттары, риск тобындағы кəмелетке толмағандардың концепциясы, кіші қалалардағы муниципальді білімнің қоғамдық даму бағдарламасы. Ұйымдасқан-құрылымдық механизмдер келесіні сипаттайды: билік азаматтық бірлестіктермен біріге сол территорияда жаңа ұйымдастырылған құрылымды құрса, онда олар азаматтарды жəне қоғамдық бірлестіктерді билік тарапынан қаржылай қолдауға елітіру арқылы əлеуметтік маңызды міндеттердің жиынтығы бойынша функциялардың жекелей бөлігін жүзеге асырады. Процедуралық механизмдер белгілі міндеттер класының шешімінде билік жəне ҮЕҰ- ның серіктестігінің серіктестігімен анықталады (байқауды ұйымдастырмай, заңды тұлғалар формасында жаңа құрылымды құрмай, басқа да жаңа технологияларға сүйенбей-ақ). Бұндай процедуралар біріккен талқылауларда қалыптастырылады жəне көбінесе арнайы келісім түрінде ресімделінеді. Сонымен, мысалы Заңдар мен жағдайларға сəйкестендіріле ресімделінген ережелер мен процедуралар белгілі, сонымен бірге түрлі Қоғамдық Палаталар, Қоғамдық Комитеттер, Дөңгелек үстелдер, Координациялық Кеңес, Келісім, қоғамдық Кеңестер, Қоғамдық тыңдаулар жəне т.б. Сонымен бірге, кешенді немесе комбинированды механизмдер – бұл өзара əрекетті жүйе, өзімен бірге жоғарыда аталған механизмдердің кез келген жұбын таңдап алады. Мысалы, бұл жергілікті қауымдастықты дамыту Қорлары (байқаулық, технологиялық жəне ұйымдасқан механизмдерді біріктіреді), қоғамдық-белсенді мектептер базасындағы жергілікті қауымдастықты дамыту, ҮЕҰ көрмелері, арнайы əлеуметтік жобалар мен қызметтер жəрмеңкесі жəне т.б. Мутанты механизмдер 90-шы жылдардың ортасында пайда болған, ол кезде құқықтық база дамымай, əлсіз болған жəне коммерциялық сектордың саны да аз болды. Бұл механизмдер категориясы азаматтық қоғамның құрылуының қазіргі кезеңіне өте қауіпті. Соңғы жылдары түрлі өзара əрекеттесудің мутанды механизмдері пайда бола бастады – бұл саналы түрде биліктер тарапынан квазиқоғамдық ұйымдардың құрылуы. Оларды көп жағдайларда қоғаммен биліктің өзара əрекеттілігімен құрылады, мысалы, азаматтардың заңы бойынша билік немесе кедомства əрекеттерінің биліктерінің құқықтары бар, соңғысы мемлекеттік əлеуметтік тапсырыстарда қарастырылғандай қаржылық құралдарды қайта тағайындаудан күмəнданады. Осы жерде қоғамдық бірлестікте өзіндік жұмыс жасау үшін 65 Диалогтық алаң - бұл экономикалық, əлеуметтік, мəдени жəне саяси саладағы мəселелерді жəне көкейтесті мəселелер қатарын талқылау, тəжірбие алмастыру мақсатында қоғамдық ұйымдардың, мемлекеттік мекемелердің, БАҚ-ның өкілдері бас қосатын шара. Сонымен қатар өзара əрекетудің топтық жолдары бар, сондай бес əдістер тобын көрсетеміз, соның ішінде: - Байқау; - Əлеуметтік-технологиялық; - Ұйымдасқан-құрылымдық; - Процедуралық; - Кешенді немесе комбинированды; Байқау əдістеріне мыналар жатады: өзара əрекеттесумен сəйкестендірілген, яғни, арнайы алдын ала əзірленген сызба бойынша ұйымдастырылған байқаудан ҮЕҰ жеңіп шыққан жағдайы қарастырылады (ҮЕҰ қатысуымен немесе онсыз да, жергілікті инициативалар үрдісіне еліктірілуі). Бұл топқа əлеуметтік тапсырыстар кіреді. Əлеуметтік-технологиялық механизмдерге мыналар кіреді: ҮЕҰ қайта құрылған немесе шетел тəжірбиесін зерттеу негізінде меңгеру, мемлекеттік құрылымдарды пайдаланатын басқа технологиялардың нəтижелерін жəне құралдарды тиімді пайдалану бойынша пайдалы, əлеуметтік технологиялар (ноу-хау) негізінде өзара іс-əрекетке қол жеткізеді. Бұл жерге хоспистер, қабылдау отбасылары, қоғамдық сарапшылар жəне сот талаптары формасында қоршаған ортаны қорғау бойынша азаматтық əрекеттер, мүгедек балаларды əлеуметтендірудің арнайы модельдері, нашақорларды психологиялық оңтайландырудың жаңа бағыттары, риск тобындағы кəмелетке толмағандардың концепциясы, кіші қалалардағы муниципальді білімнің қоғамдық даму бағдарламасы. Ұйымдасқан-құрылымдық механизмдер келесіні сипаттайды: билік азаматтық бірлестіктермен біріге сол территорияда жаңа ұйымдастырылған құрылымды құрса, онда олар азаматтарды жəне қоғамдық бірлестіктерді билік тарапынан қаржылай қолдауға елітіру арқылы əлеуметтік маңызды міндеттердің жиынтығы бойынша функциялардың жекелей бөлігін жүзеге асырады. Процедуралық механизмдер белгілі міндеттер класының шешімінде билік жəне ҮЕҰ- ның серіктестігінің серіктестігімен анықталады (байқауды ұйымдастырмай, заңды тұлғалар формасында жаңа құрылымды құрмай, басқа да жаңа технологияларға сүйенбей-ақ). Бұндай процедуралар біріккен талқылауларда қалыптастырылады жəне көбінесе арнайы келісім түрінде ресімделінеді. Сонымен, мысалы Заңдар мен жағдайларға сəйкестендіріле ресімделінген ережелер мен процедуралар белгілі, сонымен бірге түрлі Қоғамдық Палаталар, Қоғамдық Комитеттер, Дөңгелек үстелдер, Координациялық Кеңес, Келісім, қоғамдық Кеңестер, Қоғамдық тыңдаулар жəне т.б. Сонымен бірге, кешенді немесе комбинированды механизмдер – бұл өзара əрекетті жүйе, өзімен бірге жоғарыда аталған механизмдердің кез келген жұбын таңдап алады. Мысалы, бұл жергілікті қауымдастықты дамыту Қорлары (байқаулық, технологиялық жəне ұйымдасқан механизмдерді біріктіреді), қоғамдық-белсенді мектептер базасындағы жергілікті қауымдастықты дамыту, ҮЕҰ көрмелері, арнайы əлеуметтік жобалар мен қызметтер жəрмеңкесі жəне т.б. Мутанты механизмдер 90-шы жылдардың ортасында пайда болған, ол кезде құқықтық база дамымай, əлсіз болған жəне коммерциялық сектордың саны да аз болды. Бұл механизмдер категориясы азаматтық қоғамның құрылуының қазіргі кезеңіне өте қауіпті. Соңғы жылдары түрлі өзара əрекеттесудің мутанды механизмдері пайда бола бастады – бұл саналы түрде биліктер тарапынан квазиқоғамдық ұйымдардың құрылуы. Оларды көп жағдайларда қоғаммен биліктің өзара əрекеттілігімен құрылады, мысалы, азаматтардың заңы бойынша билік немесе кедомства əрекеттерінің биліктерінің құқықтары бар, соңғысы мемлекеттік əлеуметтік тапсырыстарда қарастырылғандай қаржылық құралдарды қайта тағайындаудан күмəнданады. Осы жерде қоғамдық бірлестікте өзіндік жұмыс жасау үшін 65 құрылады жəне заң тарапынан ҮЕҰ-дың əрекеттеріне мемлекеттік органдардың араласуына жол бермейді, мемлекеттік билік жұмыстарында соңғы араласу болмаған, ал қоғамдық бірлестіктердің қызығушылықтарына əсер ететін сұрақтарды қоғамдық бірлестіктердің немесе солардың келістіріуімен сəйкестендіріле мемлекеттік биліктің қатысуымен шешіледі. жүктеу/скачать 2,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|