Алматыкiтап баспасы
жүктеу/скачать 50,27 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мақсатқа қол жеткізу үшін
| Сабақтың мақсаттары:
● географиялық нысандар мен құбылыстардың номинациясының ар- тықшылықтарын анықтауды үйрену; ● қазақ халқының халықтық географиялық терминдерінің мағынасын түсіндіру. Мақсатқа қол жеткізу үшін: ● ұғым мен терминнің не екенін; ● топонимдер, олардың класы мен қызметі туралы білу керек. Географиялық терминдер мен ұғымдар. Әр ғылымның өз ұғымдар мен терминдер жүйесі болады, ол оның зерттейтін нысанда- рының ерекшеліктерін көрсетеді және оны басқа ғылыми бағыттар- дан немесе мектеп пәндерінен ажыратады. Ұғым – бұл өзіне тән қандай да бір бел- гілері бойынша затты немесе құбылысты ойша жалпылау және осы түсінікті сурет- тейтін сөз немесе сөз тіркесі. Жер бетінің те- гіс емес екендігін байқаған адамдар оның бүкіл жиынтығын жер бедері деп атады (1-сурет) . Оның биіктеу жерлерін тау деп атады, ал төмен және тегіс жерлері жазық деп аталды. Барлық осы ойша жалпылаулар – ұғым, яғни адамдар түрлі нысандардың, құбы- лыстар мен процестердің ерекшеліктерін түсінуге және оларды белгілі бір топтарға жинақтауға ұмтылды. Термин – бұл ұғымды айқындайтын сөз немесе сөз тіркесі. Егер ұғым қалыптастыру кезінде адамдар ұқсас нысан, құбылыс пен про- цестерді жинақтаған болса, онда термин оларды бөліп тастайды. Көбінесе көпмағыналы болатын ұғымнан айырмашылығы – термин- дер, әдетте бірмағыналы келеді. Терминмен айналысатын барлық ға- лым мен мамандар нысанның нақты ерекшелігін айқын көрсетуі тиіс. Халық арасында жер бедерінің көбіне тегіс түрлерін жазық деп атау қабылданған. Бұл – ұғым. Ал «ойыс», «қырат», «үстірт», «таулы қырат», «шоқы» тәрізді сөздер – терминдер. Олар абсолюттік биіктікті және нақты бір жазық беттің сипатын айқын көрсетеді. жүктеу/скачать 50,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|