Алматыкiтап баспасы
Ауа массаларының енуінің нәтижесі қандай болуы мүмкін? Осы ауа массалары басып кірген жағдайда қандай жағдай орын алуы мүмкін? 3
жүктеу/скачать 50,27 Mb. Pdf көрінісі
|
97605 926480 15
| 2.
Ауа массаларының енуінің нәтижесі қандай болуы мүмкін? Осы ауа массалары басып кірген жағдайда қандай жағдай орын алуы мүмкін? 3. Ауа массаларының орын ауыстыру себебі неде? 4. Ойланыңдар, атмосфера айналымы болмаған болса, біздің еліміздің ауа температурасы қандай болар еді? Ауа массалары континенттің ішкі жағына тереңдей енген кезде олардың өзгеруі, яғни түрленуі орын алады. Неліктен екенін түсін- діріңдер. Ауа массалары үнемі қозғалыста болып, ені бірнеше ондаған, ал ұзындығы жүздеген километр болатын ауа ағындары пайда болады. Егер ауа массалары арасындағы температура мен атмосфералық қысым айтарлықтай ерекшеленбейтін болса, онда ауа ағыны баяу, ал атмосфералық бағыт тұрақты болады. Мұндай ағыны орын алған аудандарда жел әлсіз және жауын-шашыны аз ауа райының сипаты- на тән. 42-сурет . Қыстағы ауа массаларының қозғалу сызбасы 91 Ал ма ты к i та п ба сп ас ы Егер ауа массалары арасындағы температура мен атмосфералық қысым артатын болса, бәрі өзгереді. Сонымен бірге бағыттың ауқымы кішірейіп, жел күшейеді және ауа массаларының соқтығысуы орын алады. Сондай-ақ суық және жылы фронттар пайда болады. Суық бағыттағы суық ауа жылы ауаға енген кезде пайда болады. Жылы ауа көтеріледі де, суық ауаның өзіндік ауа ауқымы түзіледі. Ол күннің салқындауын туындатады. Суық бағыттың енуі салдарынан күңгірт будақ-жаңбырлы бұлттар түзіліп, найзағай ойнайды, бұршақ жауады, ал қыста боран соғады. 43-сурет . Атмосфералық ауа массаларының фронттары (а – суық, ә – жылы) а ә 92 Ал ма ты к i та п ба сп ас ы 43 (ә) суретті қолданып, жылы фронтқа сипаттама беріп көріңдер . Арктикалық және қоңыржай ауа массаларының арасында жыл мез- гіліне байланысты фронттар түзіліп, бірде солтүстікке, бірде оңтүстікке ығысады. Жылы ауадан түзілген фронттарда фронталды циклондар, яғни атмосфералық қысымы төмен өңірлермен байланысы бар үдемелі бо- ран соғады. Ал суық ауадан антициклондар – ауқымды бәсеңдемелі боран туындайды. Циклондармен бұлттылық, жауын-шашын, ауа температурасының жазда төмендеуі, қыста көтерілуіне байланысты болады. Антициклондар ашық, құрғақ күн райы, суық қыс пен ыстық жаз айларында болады . 1. 44-суретті қарап және салыстыра отырып, циклон мен антицик- лонға сипаттама беріңдер. Олар бір-біріне қарама-қайшы қасиеттер- мен сипатталады. 2. Қазақстан аумағына циклонды күн райы қайдан келеді? 44-сурет. Циклон (а) мен антициклонның (ә) сызбасы әә а Үшінші климат түзуші түрткіжайт – жүктеу/скачать 50,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|