Өзен шаянының құрылысы ерекшеліктері.Дамуы

Өзен шаяны өзен-көлдер мен ағынды тоғандарда мекендейді. Бұл-судың тазалығын қажет ететін шаян. Шаянның денесі екі бөліктен: баскөкірек және құрсақтан құралады. Баскөкірек бөлігінде бірі- ұзын, бірі-құсқа екі жұп бунақтанған мұртшалары, екі көзі мен ауыз мүшелері алдыңғы жағында болады. Бұлардан сәл төменірек бес жұп бунақтанған аяқтар көрінеді, олардың алдыңғы екеуінің ұшында үлкен қысқышы бар, ал қалған төрт жұбы жүретін аяқтар болып есептеледі. Өзен шаяны – дара жынысты жәндік. Аналығының – құрсақ бөлігі, аталығының баскөкірек бөлігі жалпақ болатындықтан, бірінен – бірін сырттай ажырату оңай. Аналық шаян қыс соңында 60, кейде 500 – 600 жұмыртқа салады, шаянның жұмыртқасы уылдырық деп аталады. Ұрықтанған уылдырықтар жабысқақ болады да, аналық шаянның құрсақ бөлігіндегі аяқтарына жабысып, жұмыртқадан жаңа шыққан жас шаяндар да алғашқы кезде сонда тіршілік етеді. Жас шаяндар хитинді жамылғысын мезгіл – мезгіл алмастырып, түлеп отырады.