Қар ғыс – адам ның жә бір леу ші сі не айт қан кейіс сө зі, лағы не ті.
Қол жаз ба – ав тор дың бі реу ге өз қо лы мен жа зып бер ген ес керт-
кіш жа зуы не ме се өз қо лы мен жаз ған қол жаз ба мә ті ні.
Ли ри ка – адам ның әр түр лі кө ңіл күй ін біл ді ре тін сыр шыл өлең
тү рі. Ли ри ка сая си ли ри ка, аза мат тық ли ри ка, фи ло со фия лық
ли ри ка, та би ғат ли ри ка сы, ма хаб бат ли ри ка сы деп бө лі не ді.
Ли ри ка лық кей іп кер – поэзиялық шығармалардағы адам
бейнесі. Лирикалық туындылардың бас қаһарманы – ақынның
өзі. Сондықтан ақынның өзі лирикалық кейіпкер болады.
Лирикалық кейіпкердің ой-сезімі, тағдыры өз заманында сурет-
телсе, соғұрлым ол типтік қасиеттері мол, сомдап жасалған ірі
тұлғаға айналып, дәуірдің көрнекті өкілі болып шығады. Ақын
өлеңді өз атынан айтқанда лирикалық кейіпкердің бейнесі жаса-
лады. Себебі ол ақынның өз бейнесі жинақталған лирикалық
кейіпкердің бейнесі болып шығады. Ақын қоғам өмірі, заман,
адам туралы толғанғанда, өзін «мен» деп, «біз» дей отырып, сол
ортаның адамы, белгілі бір ұрпақ буынының өкілі ретінде сезінеді.
Ли ри ка лық ше гі ніс – көр кем шы ғар ма ав то ры ның кей іп кер-
лер ге, оқи ға лар ға бай ла ныс ты өзі нің ойы мен се зі мін біл ді ру.
Ли то та – зат ты, құ бы лыс ты мүл де құл ды ра та, кі ші рейт іп
су рет теу.
Мад ри гал – жым-жырт, ра қат тір лік ті жыр лау, фран цуз
ті лі нен ау дар ған да «мал шы ның са зы» де ген ма ғы на ны біл ді ре ді.
Маз мұн – шы ғар ма да өр нек тел ген өмір шын ды ғы.
Ма қал – кө ле мі ша ғын, маз мұ ны кең, ті лі өт кір, ма ғы на сы
те рең, тұ жы рым дал ған ой, да на лық қо ры тын ды жа сал ған ау ыз
әде бие ті нің тү рі.
Мә тел – жа на ма лап, нұс қай са лу тү рін де ай тыл ған тұ жы-
рым ды ой.
Метафора немесе ауыстыру – сөз мәнін өңдеп өзгертіп айту.
Суреттеліп отырған затты не құбылысты айқындай, ажарландыра
түсу үшін оларды өздеріне ұқсас өзге затқа не құбылысқа балау,
сөйтіп мағынасын үстеу, мазмұнын тереңдетіп, әсерін күшейту.
Метафораның жасалу жолдары:
1. Жалғаусыз, жұрнақсыз бір нәрсені екінші нәрсеге балау,
салыстыру, ұқсату арқылы жасалады. Мысалы:
Гималай – көктің кіндігі,
Гималай – жердің түндігі. (І.Жансгіров)
Достарыңызбен бөлісу: |