Асқорыту жүйесі биохимия асқорыту туралы түсінік
жүктеу/скачать 1,2 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бейорганикалық заттар
- 21. Ақуыздар мен амин қышқылдарының шірік ыдырауы- ақуыздардың ыдырауы
| Органикалық заттар, қоректік заттардың гидролизін аяқтайтын 20-дан
астам ферменті бар. 1.Протеазалар: энтерокиназа, полипептидаза, аминопептидаза, нуклдеаза. 2.Дисахаридтерді гидролиздейтін: мальтаза, лактаза, сахараза – тек жіңішке ішекте. 3.Липаза, фосфолипаза, фосфатаза. 4.Муцин. Бейорганикалық заттар: 1% минералдық тұздар К+, Na+, Ca2+, хлоридтер, бикарбонаттар Ішек сөлінің бөлінуі Ішек сөлінің бөлінуі нейрогуморалдық жолмен өтеді. Ас механо- және хеморецепторларды тітіркендіріп, сөл бөлінуі интрамуралдық жүйке жүйесінің қатысымен рефлекстік жолмен күшейеді. 21. Ақуыздар мен амин қышқылдарының шірік ыдырауы- ақуыздардың ыдырауы Асказан – iшек жолдарында белоктардыц корытылуы ішектің, уйкы безінің, асказанныц сөлінің протеолитикалық ферменттерінің әсерімен жүреді. Протеолиз асказанда басталып, жіңішке ішектe аяқталады. Асказанда белоктар асказанның шырышты кабатының басты клеткаларында пепсиноген турінде тузілетін пепсиннің әсерімен корытылады. Асказан бездерінің курастырушы клеткалары өндіретін туз кышкылыныц әсерінен пепсиногеннің N- соңынан 42 аминкышкылдьщ калдыктардан туратын полипептид бөлінеді, ол калдық пептидтен жэне трипсиннің ингибиторынан турады жэне белсенді пепсинге айналады. Туз кышкылы тек пепсиннің активаторы болып кана коймай, сонымен катар асказан сөлінің кышкылдық реакциясын тудырып, 1.5- 2.0 аралыгындагы pH мөлшерін қамтамасыз етеді, ол пепсиннің ең жоғары белсендіретің pH оптимумына сәйкес келеді. Протеолитикалық ферменттер ұйқы безінен ішекке белсенді емес, проферменттер: трипсиноген, химотрипсиноген, А жэне В прокарбоксипептидазалар, проэластазалар турінде келіп туседі. Барлық проферменттердің белсендірілуінің басты npoцесі - ішек энтерокиназасынын эсершен трипсиногеннен трипсинныц Tysinyi болып табылады. Асқазан - iшек жолдарының барлық протеолитикалык ферменттерінің әсерінен тағам белоктары аминқышқылдарына дейін ыдырайды (қорытылады). Белоктардын корытылу npoцeci аскорыту жолының клеткаларында тузілетін гормон тәрізді қосылыстар жуйесімен реттеледі. Мундай косылыстарга гистамин, гастрин, энтерогастрон жэне жіңішке ішектің клеткалары өндіретін секретин, панкреозимин, химоденин, энтерокинин және т.б. жатады. Тағам асқазанға түскен кезде асказанның шырышты кабатының клеткалары гистамин жэне гастрин бөледі, олар тұз кышкылы мен пепсииогеннің бөлінуін белс-ді, ал 12елі ішектің шырышты кабатының клеткалары өндіретін энтерогастрон тұз кышкылы мен пепсиногеннің бөлінуін тежейді. Тағамның ішекке тycyi жіңішке ішектің клеткаларында өндірілетін реттеушілердің бөлінуіне ықпал етеді, олар iшек және ұйкы безі сөлдерінің тез бөлінуін қамтамасыз етеді. жүктеу/скачать 1,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|