Асқорыту жүйесі биохимия асқорыту туралы түсінік
Көмірсулардың (талшықтардың және т.б.) ашытуы –
жүктеу/скачать 1,2 Mb. Pdf көрінісі
|
| 22. Көмірсулардың (талшықтардың және т.б.) ашытуы –
көмірсулардың ыдырауы Адамның тамақтануы үшін пайдаланатын негізгі көмірсулары полисахарид - крахмал, дисахаридтер - мальтоза, сахароза жэне лактоза, моносахаридтер - глюкоза, фруктоза жэне галактоза болып табылады. Бул көмірсулардың барлығы негізінен өсімдік тағамдарда (картофель, нан, жемютер жэне т.б.) кездеседі. Көмірсулардың қорытылуы ауыз куысында сілекей амилазасының әсерімен басталады, ол крахмал мен гликоген молекуласындагы а-1,4-гликозидт1 байланысты ыдырауын катализдейді. Сілекей амилазасының әсерінен крахмалдың гидролизі дисахарид - мальтоза молекулаларының түзілуімен аяқталады, алайда ауыз қуысында тамақ аз ғана уакыт болатындықтан, крахмал мұнда тек әртүрлі декстриндерге дейін жартылай ыдырайды. Сілекейдің құрамында мальтозаның гидролизінің катализдейтін мальтаза ферменті бар. Сахароза мен лактозаны ыдыратушы ферменттер сілкейде жоқ. Асқазандағы ортаның өте қышқыл реакциясы әсерінен сілекей амилазасы өзінің белсенділігінен айрылады да, көмірсуларының қорытылуы тоқтайды. Комірсулардың негізгі қорытылатын жері жіңішке ішек болып табылады, ол жерде тагамның көмірсуларын ыдырататын ферменттердің әсеріне асқазан сөлінің тұз кышкылының бейтарап болуы жақсы әсер етеді, ұйқы 6eзi сөлінің гидрокарбонаттары мен ет туз кышкылының бейтараптануын тудырады. Ішекте көмірсулардың гидролизі ұйқы безінің (а-амилаза, олиго-1 ,6-глюкозидаза) жэне ішектің (мальтаза, изомальтаза, сахараза, лактаза) ферменттері iскe асырады. Осы ферменттердің әсерінен тагамның полисахаридтері мен олигосахаридтері - мальтоза, лактоза жэне сахароза - моносахаридтерге дейін ыдырайды. Көптеген асказан-iшек және инфекциялық, аурулар кезінде ішектің клеткаларының лактазаны бөлінуі бұзылады. Лактаза жетіспеушілігінің негізгі белгілері - сүт ішкен соң іштің кe6yi (метеоризм) мен iштің өтуі (диарея) болып табылады . Сүттің құрамында суттің қанты -лактоза бар, ол ішектің төменгі бөліктерінде микрофлораның әсерінен ашиды да, органикалық қышқылдар мен газдар түзіледі, олар метеоризм мен диареяны тудырады. |