«атом және атом ядросының физикасы» ПӘнінен зертханалық ЖҰмыстарды орындауға арналған оқУ-Әдістемелік қҰрал
жүктеу/скачать 1,78 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зертханалық жұмыс № 14 (виртуалды) Жартылай өткізгіштің электрөткізгіштіктің температурадан тәуелділігін зерттеу Жұмыстың мақсаты
- Құрал-жабдықтар
| Жұмыстың орындалуы
1. Бағдарламаны қосқаннан кейін келесі мәндер үнсіз қосылады: t=17˚С , ЭҚК көзі ε= 1,5 В, диод тура түзу бағытта тізбекке қосылған. Берілген тапсырма бойынша кернеуның номиналды мәнін орнату, «қыздыру» және «суыту» 4 батырмалардың көмегімен температураны анықтау. 2. Реостат белгілемесін ауыстыра отырып, (тышқанмен немесе курсорды басқару батырмасымен) 0,5 В арқылы кернеуды Диодта өзгертіп, құралдардың көрсеткішін кестеге толтыр.
3. «Полярлық» батырмасының көмегімен көзді қосу полярлығын ауыстыр және кері бағытта ВАС-н ал.
4. Берілген екі кесте арқылы ток күші мен кернеуге байланысты график құр. 5. Тізбекте 8 резистор таңдап алып, сол температурада терморезистордың ВАС-н сал. Екі графикті салыстыр. БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ Неге диодқа түзу кернеу түсіру қауіпті? Неге түзу токтың ұзақ өтуі диод кедергісін өзгертеді? Қай бөлікте диод кедергісі ВАС өзгермейді? Зертханалық жұмыс № 14 (виртуалды) Жартылай өткізгіштің электрөткізгіштіктің температурадан тәуелділігін зерттеу Жұмыстың мақсаты: температураның жартылай өткізгіштің кедергісіне тигізетін әсерін компьютерлік зерттеу. Құрал-жабдықтар: тұрақты ток көзі, жартылай өткізгіштер, қыздырғыш, амперметр, вольтметр, термометр. Жұмыстың қысқаша теориясы Бу генерациясымен шартталған (будың пайда болуы: электрон өткізгішітігі – иондалған сәулеленуі, электр өрісі, жарық, жылу т.б. әсерінің нәтижесінде кемтік өткізгіштігі) жартылай өткізгіштіктің электрөткізгіштігін өздік электрөткізгіштігі деп атайды. Донорлық және акцепторлық қоспалардың атомдар ионизациясымен шартталған жартылай өткізгіштің электрөткізгіштігін қоспалы электрөткізгіш деп атайды. Өздік жартылай өткізгіштің меншікті электрөткізгіштігі электрондық және кемтіктік өткізгіштігі қосылады және мына формула бойынша шығарылады: , Мұндағы σ – меншікті электрөткізгіштігі, - еркін электрондардың концентрациясы, өздік жартылай өткізгіште еркін кемтіктің концентрациясына тең; , - кемтіктің және электрондардың қозғалғыштығы. Донорлық қоспалы жартылай өткізгіштерде кристалдық тордың жылулық тербелісінің орташа энергиясы болғандағы төмен температура аймағында электрөткізгіштігі негізінен электрондар өткізгіштігінің орын ауысуымен және электрондық электрөткізгіштікпен (n – типті) шартталған. . Акцепторлық қоспалы жартылай өткізгіштердің төмен температура аймағында ( ) элеткрөткізгіштіктің ауысуы мен кемтік өткізгіштігінің электрөткізгіштігімен (р – типті) шартталған. , p – кемтіктің концентрациясы. Тапсырма 1. Кернеудің температурадан тәуелділігін өлшеңіз. Сызбаны (сур.1) қосып, 100-400 К шегінде R(Т) тәуелділігін алыңыз. R(Т) графигін салып, теоретикалық графигімен салыңыз. Қорытынды. Тапсырма 2. Жартылай өткізгіштің тиым салынған аймақтың енін анықтау. 1/Т-ден lnR тәуелділік графигін салыңыз және графиктен түзудің көлбеу бұрышының тангенсі бойынша тиым салынған аймақтың енін Еg есептеңіз. Кестедегімен салыстырып, жартылай өткізгішті анықтаңыз. БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ: Қандай заттар жартылай өткізгіштерге жатады? R(Т) тәуелділігін теориялық жолмен шығарыңдар. Жартылай өткізгіштің тиым салынған аймақтың енін графикалық жолмен қалай анықтауға болады? жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|