«атом және атом ядросының физикасы» ПӘнінен зертханалық ЖҰмыстарды орындауға арналған оқУ-Әдістемелік қҰрал



бет24/24
Дата15.11.2023
өлшемі1,78 Mb.
#124156
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24
Байланысты:
Косжанова А.Г. Атом және атом ядросының физикасы пәнінен зертханалық жұмыстарды орындауға арналған оқу-әдістемелік құрал

Негізгі физикалық тұрақтылар

Жарықтың вакуумдағы жылдамдығы

c = 2,998·108 м/с

Гравитациялық тұрақтысы

G = 6,672·10–11 Н·м2/кг2

Авогадро тұрақтысы

NA = 6,022·1023 моль–1

Универсал газ тұрақтысы

R = 8,314 Дж/моль·К

Больцман тұрақтысы

k = 1,380·10–23 Дж/К

Массаның атомдық бірлігі

1 а. е. м. = 1,660·10–27 кг

Идеал газдың 1 моль көлемі (Т0 = 273,15 К(0°С), p0 = 1 атм = 1,013·105 Па)

V0 = 2,241·10–2 м3/моль

Атмосфералық қысым

p0 = 101 325 Па

Еркін түсу үдеуі

g = 9,80665 м/с2

Элементар заряды (электрон заряды)

e = 1,602·10–19 Кл

Фарадей тұрақтысы

F = NA · e = 9,648·104 Кл/моль

Электрон массасы

mc = 9,109534·10–31 кг

Электрон зарядының оның массасына қатынасы

e / me = 1,759·1011 Кл/кг

Протон массасы

mp = 1,6726485·10–27 кг

Нейтрон массасы

mn = 1,6749543·10–27 кг

Электронның тыныштық массасы

mec2 = 0,5110034 МэВ

Протонның тыныштық массасы

mpc2 = 938,2796 МэВ

Нейтронның тыныштық массасы

mnc2 = 939,5731 МэВ

Стефан-Больцман тұрақтысы

σ = 5,670·10–8 Вт/м2·К4

Вин тұрақтысы

b = λmaxT = 2,89782·10–3 м·К

Ридберг тұрақтысы

R = μ02mec3e4/(8h3) =
= 1,097373143·107 м–1

Планк тұрақтысы

h = 6,626176·10–34 Дж·с
ħ = h/2π = 1,054·10–34 Дж·с

Электр тұрақтысы

ε0 = 0,885·10–11 Ф/м

Магнит тұрақтысы

μ0 = 1,257·10–6 Гн/м

Бор радиусы

rБ = 0,529·10–10 м

Электронның классикалық радиусы

re = 2,82·10–15 м

Электронның комптондық толқын ұзындығы

Λ = h/(mec) = 2,4263089·10–12 м

1 м.а.б.-не сәйкесті энергия

931,5016 МэВ

Сутегі 1H атомының массасы

1,07825036 а. е. м.

Дейтерий 2H атомының массасы

2,014101795 а. е. м.

Гелий-4 4He атомының массасы

4,002603267 а. е. м.

Электронвольт

1 эВ = 1,602·10–19 Дж

1 эВ лайықты температура

11606 К

Кесте 2
Кейбір заттардың тығыздығы



Зат

Тығыздық,
г/см3

Зат

Тығыздық,
г/см3

Алюминий

2,70

Мыс

8,9

Бериллий

1,83

Никель

8,9

Бетон

3,2 – 2,35

Қорғасын

11,3

Ауа

0,001293

Куміс

10,5

Вольфрам

19,3

Шыны

2,4 – 2,6

Графит

2,3

Торий

11,3

Дюралюмин

2,79

Уран

18,7

Темір (таза)

7,87

Хром

7,1

Кадмий

8,64

Шойын

7,2

Кобальт

8,6







Кесте 3
Неон спектрінің сызықтарының кейбір толқын ұзындықтары



№ р/р

Сызықтар түсімен орналасуы

Салыстырмалылық жарықтық

Толқын ұзындығы, ммк

1

Ашыққызыл

10

640,2

2

Қызыл-қызғылт, екі жақын сызықтың сол жағы

10

614,3

3

Қызғылт сары, алғашқы белгілісі солға қарай 4-ші

5

594,5

4

Сары

20

585,2

5

Акшылжасыл, алғашқы белгілісі оңға қарай 4-ші

4

476,0

6

Жасыл, басты желілердің сол екі жалғызы

6

540,0

7

Екі жалғыз басты желілердің оң жасылы

8

533,01)

8

оң жақтағы жасылдың бес теңқашықтағы желілері

5

503,1

9

Жалғыз көк-жасылды

8

484,9

1) Бұл желі екі жақты (дублет). Мұнда екі компоненттің толқын ұзындықтарының орташа мәні берілген

Кесте 4
Иондаушы сәулердің туынды шамаларының бірліктері



Шамалардың атауы

Бірліктер

Анықтамасы
иондаушы сәулеленудің сіңірілген мөлшері

Атаулары

Белгісі

Халықаралық

дәстүрлі

Сәулеленудің жұтылу мөлшері

Грэй

Gy

Гр

Салмағы 1 кг сәулелену кезінде берілген энергиясы кез-келген иондаушы сәулеленудің 1 Дж жұтылған грэй мөлшеріне тең

Жұтылған сәулеленудің мөлшер қуаты
(сәулеленудің мөлшер куаты)

Грэй секундысына

G
y/s

Гр/с

Грэй секундына жұтылған мөлшердегі сәулеленудің қуатына тең, сондықтанда 1 с уақытта сәулеленген зат 1 Дж/кг сәулелену мөлшерін жұтады

Радиоактивтік көздегі нуклидтің белсенділігі

Беккерель

Bq

Бк

Беккерель нуклидттің белсенділігіне тең, осыдан 1 с уақытында бір ыдырау акты өтеді

Кесте 5
Кейбір радиоактивті изотоптардың гамма-тұрақтылары



Элемент

Изотоп

Толық
гамма-тұрақтысы, р·см2/(ч·мккюри)

Элемент

Изотоп

Толық
гамма-тұрақтысы, р·см2/(ч·мккюри)

Аргон

18Ar41

6,56

Криптон

36Kr85

3,16

Бром

35Br82

14,79

Мыс

29Cu64

0,1

Темір

26Fe59

6,25

Мышьяк

33As76

2,39

Алтын

79Au198

2,38

Натрий

11Na24

18,3

Иридий

77Ir192

4,97

Радий

88Ra226

9,53

Йод

53I131

2,23

Сурьма

51Sb122

2,64

Калий

19K40

0,86

Хлор

17Cl38

7,13

Калий

19K42

1,40

Цезий

55Cs134

9,88

Кобальт

27Co60

13,20

Цинк

30Zn65

2,73

Кесте 6
Сызықтық әлсіз коэффициенттері μ (см–1) γ-сәулесінің тар шоғырыны



Сәулелену энергиясы, МэВ

Қорғасын

Темір

Мыс

Алюминий

Бетон

Су

0,1

60

2,82

3,94

0,444

0,378

0,171

0,2

11,8

1,13

1,40

0,323

0,275

0,137

0,3

4,76

0,85

0,95

0,278

0,236

0,119

0,4

2,51

0,73

0,824

0,251

0,214

0,106

0,5

1,72

0,66

0,732

0,228

0,194

0,0967

1,0

0,79

0,47

0,522

0,166

0,141

0,0706

1,5

0,58

0,38

0,426

0,137

0,116

0,0576

2,0

0,51

0,33

0,371

0,117

0,100

0,0493

5,0

0,49

0,25

0,282

0,075

0,064

0,0302

Заттын тығыздығы, г/см3

11,34

7,89

8,9

2,7

2,3

1,0

Кесте 7
Газдың бірмерзімді ионизация энергиясы (молекулаға)



Газ

W, эВ

Азот

17

Сутегі

16

Гелий

24,5

Оттегі

15,5

Неон

21,5

Кесте 8
Ауадағы альфа-бөлшектердің орташа жүру жолы (см) олардың энергиясына байланысты


(15° C және қысымы 760 мм сн. бағ.)

Энергия Eα, МэВ

,0

,1

,2

,3

,4

,5

,6

,7

,8

,9

3

1,670

1,747

1,826

1,906

1,987

2,071

2,156

2,243

2,331

2,421

4

2,512

2,605

2,700

2,797

2,895

2,994

3,095

3,198

3,302

3,406

5

3,514

3,622

3,732

3,844

3,956

4,070

4,184

4,300

4,418

4,537

6

4,658

4,780

4,903

5,028

5,145

5,282

5,412

5,543

5,675

5,808

Кесте 9
Ауадағы және алюминийдегі бета-бөлшектін энергияға тәуелді орташа жолы



Энергия Eβ, МэВ

Ауа, см

Алюминий, мм

0,01

0,13

0,0006

0,05

2,91

0,0144

0,10

10,1

0,0500

0,5

119

0,593

1,0

306

1,52

3,0

1100

5,50

5,0

1900

9,42

6,0

2300

11,4

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:


1. Абдулаев Ж. «Физика курсы». – Алматы: «Білім», 1994.


2. Авотин Ю.П. Практикум по радиоактивности. Учеб. Пособие.-М.: «Высшая школа», 1974.-134с., с ил.
3. Агапов Б.Т. , Максютин Г.В., Островерхов П.И. Лабораторный практикум по физике: Учеб. пособие. – М.: Высш. шк., 1982. – 335 с., ил.
4. В.Акоста, Кован, Б.Грэм. Основы современной физики. М.: Просвещение, 1981.
5. Б.Ф.Алексеев. Лабараторный практикум по физике.- М., Высшая школа, 1988.
6. Детлаф А.А., Яворский Б.М. Курс физики: Учеб. пособие для втузов/А.А. Детлаф, Б.М. Яворский. – 4-е изд., испр. – М.: Высшая школа, 2002. (Гл. 45).
7. В.И.Иверова. Физический практикум. Электричество и оптика.М.: Наука, 1968.
8. А.В.Корнев, Г.В.Рублев, А.Н.Куценко. Практикум по физике.
9. Ливенцев Н.М. Курс физики. – М.: Высш. шк., 1978. – 366 с., ил.
10. Лабораторные занятия по физике: Учебное пособие /Под ред. Гольдина Л.Л. – М.: Наука. Главная редакция физико-математической литературы, 1983.–704 с
11. Лабoраторный практикум по физике под ред. К.А.Барсуков и Ю.И.Уханова.- М., Высшая школа, 1988.
12. О.С. Нұрсұлтанов Атомдық физика: Алматы 1980
13. Путиев И.Т. Лабораторный практикум по физике атома и атомного ядра КГПИ 2010
14. И.Т. Путиев. Лекции по курсу общей физики. Физика атома и атомного ядра. Учебное пособие. – Костанай, 2007 (лекция № 9, 14).
15. Трофимова Т.И. Краткий курс физики: Учеб. пособие для вузов. – 2-е изд. испр. – М.: Высшая школа, 2002 (Гл. 30).
16. Физический практикум. Электричество и оптика. Под ред. Ивероновой В.И. – М.: Наука, 1968.
17. «Физикалық тəжірибелер» жалпы редакциясын басқарған доцент Е.Аққошқарұлы. – Алматы: «Рауан», 239 бет, 1993ж.
18. Широков Ю.М., Юдин Н.П. Ядерная физика: [Учеб.пособие для физ.спец. вузов].-2-е изд., перереб.-М.:Наука, 1980.-727с.,ил.
19. И.В. Савельев. Курс общей физики: Учеб. пособие для втузов. В 5-ти кн. Кн. 5: Квантовая оптика. Атомная физика. Физика твердого тела. Физика атомного ядра и элементарных частиц. – М.: Астрель: АСТ, 2002 (Гл. 8, §8.6, Гл. 9, §9.5).
20. Гуртов В.А. Твердотельная электроника: Учеб.пособие/ В.А. Гуртов; ПетрГУ.- Петрозаводск, 2004.-213с.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет