Атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары
жүктеу/скачать 1,89 Mb.
|
annotation214581
Таксономия қажет:Оқу мақсаттарын дұрыс қою; оқушыларға арналған мәселелер мен тапсырмаларды дұрыс тұжырымдау; тиісті бағалау құралдарын дұрыс таңдау; оқу нәтижелері бойынша рефлексияны дұрыс жүргізу. Б. Блум ойлау қабілетінің иерархиясын жасады, онда ойлаудың жоғары деңгейлері тө- менгі деңгейлердегі барлық танымдық дағдыларды қамтиды. Б.Блумның таксономиясы қарапайым оқу әрекеттерінен ең күрделіге дейін жіктеу әдістерін анықтайды. Таксономияда когнитивті, аффективті және психомоторлық салалардағы мақсаттардың үш тобы ерекшеленеді. Танымдық салада білімді игеруге байланысты мақсаттар, аффективті салада қоршаған әлем құбылыстарына эмоционалды-құндылық қатынасты қалыптастыруға, қызығушылықтарды, бейімділіктерді, сенімдерді және т.б. қалыптастыруға қатысты мақсат- тар ұсынылған.сөйлеу және жазу дағдылары [4]. Осылайша, көп деңгейлі тапсырмалар оқытудың сәттілігін бағалау мәселесін шешуге ықпал етеді, өйткені олар талдау, бағалау және тұжырымдау үшін критерийлер, құралдар жинағын әзірлеу қажет болатын жасырын нақты және әлеуетті мүмкіндіктерді қамтиды, бұл болашақта жаңа перспективалық педагогикалық зерттеулердің тақырыбы болуы мүмкін. Көп деңгейлі және тест тапсырмаларымен жұмыс процесі мәтінді оқумен, түсінумен және тал- даумен, алынған ақпаратты жұпта, топта және т. б. талқылаумен қатар жүреді. Сублиминал- ды деңгейде сіңірілетін «жанама ақпараттың» өте кең ауқымын қамтамасыз ететін процеду- ралар. Бұл тапсырмалар әмбебап, алгоритмдік, яғни технологиялық, олар өзіндік жұмысты ұйымдастыруға, өзін-өзі тәрбиелеуге және өзін-өзі дамытуға ыңғайлы. Олар оқу процесін даралайды және оқушылардың танымдық белсенділігін белсендіреді. Оқу-тәрбие процесінде көп деңгейлі және тест тапсырмаларын қолдану педагогикалық мақсаттар мен міндеттердің барлық кешенін жүзеге асыруға жағдай жасайды: білім беру, дамыту және тәрбиелеу. Дең- гейлік тапсырмалар топтамасын жасау кезінде білім алушылардың жеке ерекшеліктерін, олардың мүмкіндіктерін, қызығушылықтарын, қолда бар тәжірибесін ескеру қажет. Мұндай тапсырмаларды жобалау кезінде тақырыптың ерекшелігі маңызды рөл атқаратынын есте ұстаған жөн. Жоғарыда аталған артықшылықтардан басқа, көп деңгейлі және тест тапсырмаларында жасырын нақты және әлеуетті мүмкіндіктер бар, оларды талдау, бағалау және тұжырымдау үшін критерийлер, құралдар жинағы әзірленуі керек, бұл болашақта жаңа перспективалық педагогикалық зерттеулердің тақырыбы болуы мүмкін. Блумның бұл таксономиясы когнитивті процесті ең қарапайым деңгейден бастап бір- тіндеп күрделене түсетін 6 деңгейге жіктейтінін ескере отырып, қарапайым деңгейден кейін есте сақтау, түсіну, есте сақтау қабілеті, ал кейінгі түсіну деңгейінде сол ақпаратты өз сөзде- рімен басқаша жеткізу керек. Жаңа ақпаратты бөліктер бойынша зерттегеннен кейін, бұрын- ғыға қарағанда күрделі әрекет орын алады, мысалы, оны өз тәжірибесінде тасымалдау мүм- кіндігі. Қарама-қайшылықтар туғызу, шешім қабылдау, баға беру Мақсат жүйесі оқушылардың қызмет Білім – оқушыға меңгерілетін және берілетін білім негіздері Түсіну – оқушы білімді қабылдайды, түсінеді, түсіндіреді Қолдану – алған білімдерін пайдаланады Талдау – тек білімнен бас тартады талдайды, саралайды және салыстырады Жинақтау – алынған білімнен жаңа өнім жасайды Бағалау өз пікірін білдіреді, сынайды, жоққа шығарады немесе мақұлдайды оқушының білімін дамытуда ойлаудың жоғары деңгейінде болатын жұмыстар. Танымдық процестің мақсаттары айтылған деңгейлерге сәйкес біртіндеп күрделене тү- сетіні заңды. Әр қадам сайын осы деңгейде орындалған қызметті бағалай отырып, білім дең- гейі артып, оқушының шығармашылығы жетілдіріледі. Шығармашылық жұмыстарды орын- дау кезінде оқушылар әртүрлі құбылыстар арасындағы байланыстарды болжау, топтау, са- лыстыру қабілетіне сүйене отырып, қорытынды жасайды, жаңа шешім табады, өз жаңалық- тарын жасайды. Бұл жаңалықты балалар шығармашылығының дамуында пайда болған ерекше өнім ретінде қарастыруға болады. Оқушылардың білімін шығармашылық деңгейге жеткізу нәтижелі тәсілдермен жүзеге асырылады. Бұл өнімді деңгей деп аталады. Оқушы неғұрлым көп білсе және сұрақтар-тапсырмалар қызығушылық тудыратын, ынталандыратын сипатта болса, оқушы көркем шығарманы соғұрлым көп қабылдайды. Бұл жұмыстың негізгі проблемасы – мұғалім оқушыларды өз бетінше іздеуге жетелейді. Сондай- ақ, баланың қиялына ерік беру керек. Белгілі тапсырмаларды өткеннен кейін мұғалім оқу- шыны осы тапсырмаға байланысты әлемді елестете отырып, өз ойларын жазуға үйретеді. Мұнда мұғалім бағыт береді, ал тапсырма мен мазмұнды оқушының өзі табады. Мұндай тапсырманы орындау кезінде оқушының ойлау, қиял, шығармашылық қабілеттері дамиды. Сабақта проблемалық жағдай жасау да маңызды. Нәтижесінде берілген тапсырмаларды толық танысуға деген ұмтылысы артады. Блум таксономиясының сабақтың мазмұнын игерудегі мақсаты – оқытудың біртұтас түрін құру. Таксономия – олардың иерархиясы нақты критерийлер мен принциптер бойынша жобалау мақсатында ұсынылған объектілерді жіктеу [5]. Оқушылардың білімін шығармашылық деңгейге жеткізу нәтижелі тәсілдермен жүзеге асырылады. Бұл өнімді деңгей деп аталады. Ғалым әдістерді оқушының танымдық іс-әре- кетімен байланысты білімді игеруде қолдана отырып, өнімді емес деңгейге бөледі. Негізінде, Блум таксономиясы оқушылардың білім деңгейін анықтауды және бір ізге реттелген мақсаттар жүйесі арқылы шығармашылық деңгейге жетуді ұсынады. Блум ког- нитивтік салада алты деңгейді анықтады, атап айтқанда ол ең күрделі деп жіктеді, фактілерді қарапайым қабылдау мен танудан ең төменгі деңгей ретінде күрделі және дерексіз пси- хикалық деңгейлерге көшті. Осылайша, Блум таксономиясының негізгі белгісі осындай жүйелі мақсаттар болып табылады. жүктеу/скачать 1,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|