Атты республикалық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары
жүктеу/скачать 3,96 Mb. Pdf көрінісі
|
| түймедейі, түйедей тастан абзал», «азу тісі балғадай осы жыртқыштар ғой», «Тайғақтың
асуындай осы кесір асудан ер кім болды, ез кім болды?», «жалыны алау атып аспан құшқан өрттей өр», «ала мінез қаптамай ма егінді басқан арам шөптей», «қорытылуы жетпеген қорғасындай қалпымыз, шемендей басып жатыр», «қайнаған болаттай», «алдынан өткен мысыққа қараған бүркіттей қадалып қалу», «арыстандай болып арқасына міну», «ұшқыннан өрт шыққандай», «қабандардың жымын аңдып жатқан жолбарыстай», «оқ нөсердей жауып тұр», «тудай толқып», «ертегідей жорық», «қарлы суық жартас құздан жоғарылап ұшып, биік мөлдір көк аспанда алтын күннің шұғыласын құшып, ақ қанаттарымен жанасып, сүйкесіп табысқан ақсұңқарлардың кездесуіндей», «қалың сел қаптағандай» т.б. Тіліміздегі өлшем атауларының ұзындық, арақашықтық, салмақ-көлем өлшемдерін этнолингвистикалық сипатта зерттеген К.Күркебаевтың тұжырымдауынша: «Халқымыздың ментальдық танымында шамадан тыс азғантай көлем мөлшерді білдіруде, түрлі нысандардың белгілеріне салыстыру мәніндегі -дай/-дей, -тай/-тей жұрнақтарының жалғануы арқылы да болжам мәнді өлшемдік ұғымдар қалыптасқан» [3]. Мысалы: ине жұтқандай, алақандай, ат төбеліндей, пұшпақтай т.б. М.Әуезов тілдік тұлғасындағы бейнелі теңеулер эпитеттік сипатта қазақ дәстүрлі үлгісінен туындаған, бұрын қолданылмаған тың теңеулер болып келеді: «мұрнын тескен жүктеу/скачать 3,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|