Атты студенттердің IV жоо аралық дәстүрлі ғылыми конференциясының ЕҢбектері



Pdf көрінісі
бет3/135
Дата21.02.2017
өлшемі15,88 Mb.
#4636
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   135

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

1.

 



Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  «Қазақстан  -2050» 

жолдауы.


 

2.

 

Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2013 года № 1497 

Об утверждении Концепции индустриально-инновационного развития РеспубликиКазахстан на 

2015 - 2019 годы. 



 

3.

 



Қазақстан  Республикасының  2015-2019    жылдарға  арналған  мемлекеттік 

индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы жөніндегі ақпарат. 

4.

 

Государственная программа индустриального развития Республики Казахстан на 2015-



2019 годы, Астана, 2014 год. 

 

 



УДК 657 

 

ИНФЛЯЦИЯ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАЛАРДЫ ТАЛДАУ 

Ордаханова Т.Н., Әбілсеиіт Г.Қ. 

Т.Рысқұлов атындағы Жаңа Экономикалық Университеті 

 

Аннотация 

В  статье  рассматриваются  методы  определения  оценки  инвестиционных  проектов  и 

исследованы на конкретном примере анализ инвестиционных проектов в условиях инфляции. 

Annotation 

The point deals with methods for determining the evaluation of investment projects and studied a 

concrete example analysis of investment projects in terms of inflation. 

Түйін сөздер: таза келтірілген құн; инфляция; ішкі пайда нормасы; дюрация; дисконт 

мөлшері. 



 

ИНФЛЯЦИЯ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАЛАРДЫ ТАЛДАУ 

 

Қазақстан  Республикасы  экономикасының  дамуы  отандық  және  шет  елдік 



инвестициялардың  тартылумен  тығыз  байланысты  болып  келеді.  Инвестицияларды  әр  түрлі 

қаржы құралдарын шығара отырып тарту бүгінгі күні кең көлемде қолға алынды. Оған елдегі 

қолайлы инвестициялық климат өз әсерін тигізуде.  

Кез келген ұйым қызметі нарық талабына сәйкес маңызды және тәуекелді  инвестициялық 

қызметпен  тығыз  байланысты.  Мәселен  ұзақ  мерзімді  салымдар  ұйымның  болашақта  үлкен 

табыстарға жету мақсатында жүргізіледі. Мұндай нәтижеге жету барысына әр түрлі факторлар 

әсер  етеді:  экономикалық  жағдай,  инфляцияның  өсу  қарқыны,  сұраныс  және  ұсыныс  деңгейі, 

тұтынушылар  мен  өндірушілердің  төлемқабілеттілік  деңгейі  және  т.б.  Сондықтан  ұйым 



22 

 

басшысы  инвестицияға  қатысты  шешім  қабылдау  барысында  экономикалық  тиімділікті 



объективті түрде бағалай алуы қажет /

1, 569 б


/.

 

Ұзақ  мерзімді  инвестиция  жөнінде  шешім  қабылдау  барысында  оның  тиімділігін  талдау 



қажеттілігі  туындайды, яғни оның мақсаты  – болашақтағы пайда бүгінгі  шығындарды ақтауы 

тиіс.  Ол  үшін  инвестициялық  жобалардан  түскен  кіріс  пен  шығыстың  ұзақ  мерзімді  талдауы 

қажет. Инвестициялық қызмет бағдарламасын бағалаудың негізгі 5 әдісі бар. 

- инвестицияның өтелу  мерзімінің (t) есебі; 

- инвестиция рентабелділігінің индексі (PI) есебі; 

- таза келтірілген тиімділік (NPV) есебі; 

- ішкі кіріс нормасы (IRR); 

-  бұл  инвестициялық  жобалардан  түскен  ақшалай  кірістің  түсуінің  орташа  өлшенген 

мерзімі, дюрация (D). 

Бұл  әдістердің  негізі  болжанған  инвестиция  мен  болашақтағы  ақшалай  кірістің  көлемін 

салыстыру. Алғашқы екі әдіс ақшалай кірістің есептік көлеміне, сондай-ақ дисконтталған кіріске  

негізделуі  мүмкін,  ал  қалған  үш  әдіс  тек  ақшалай  ағынның  уақытша  құрамдарының  есебімен 

дисконтталған кірістке негізделеді /2/. 

Инвестициялық  жобаның  тиімділігін  бағалаудың  алғашқы  әдісі  –  инвестицияның  өтелу  

мерзімінің есебі. Оның мағынасы инвестицияның өзін өтеу үшін қажет уақытты анықтауы болып 

табылады. Бұл әдіс ең қарапайым, сондықтан да кең көлемде қолданылады. Оның есебін келесі 

кестедегі инвестициялық кіріс пен шығыстың берілген көрсеткіштері негізінде қарастырамыз: 

 

Кесте  1  –  Инвестициялық  жобалар  бойынша  кірістер  және  шығыстар  туралы  бастапқы 



мәліметтер 

Көрсеткіш 

А жобасы 

Б жобасы 

Инвестициялар,  

780 


780 

Кіріс 


  

  

1 жыл 



400 

200 


2 жыл 

304 


200 

3 жыл 


144 

200 


4 жыл  

80 


200 

5 жыл 


32 

200 


6 жыл 

 - 


200 

1 - кестенің жалғасы 

Барлығы 

960 


1200 

Ескерту – [2]  зерттеу жүргізу нәтижесінде авторлармен құрастырылған. 

 

Егер  жобадан  алынған  кіріс  жылдар  бойынша  тең  көлемде  бөлінсе,  онда  инвестицияның 



өтелу  уақыты  инвестициялық  шығыстар  сомасының  жылдық  кіріс  көлеміне  қатынасымен 

анықталады:  

t

б 

=780/200 = 4 жыл 



Ал  егер,  тең  көлемді  емес  кірістің  түсуі  жағдайында  (жоба  А)  өтелу  уақыты  жобадағы 

кірістердің  инвестициялық  шығыстарды  өтейтін  аралықтағы  тікелей  жылдар  саны  есебімен 

анықталады, яғни кірістер шығыстармен салыстырылады: 

t

А



= 2 жыл + 

780 − 400 − 304

144/12

= 2 жыл 6 ай 



23 

 

Сондай-ақ  кейбір  авторлардың  ұсынуы  бойынша  орташа  жалдық  кірісті  алсақ,  онда 



берілген жобаның өтелу уақыты келесідей болады: 

 t

А



=

780


960/5

= 4 жыл 1 ай 

Көріп  отырғанымыздай,  инвестицияның  өтелу  уақытын  есептеудің  бұл  әдісі  үлкен 

шығыстарға  әкеледі,  себебі  кірістің  түсуінің  жылдамдығы  мен  біркелкіліксіздігі  есепке 

алынбайды. Осыған сәйкес, инвестициясының өтелу мерзіміне қарасақ Б жобасына қарағанда А 

жобасы тиімді. 

Бірақ,  бұл  әдістің кемшілігі  де  бар.  Ол  жобалар  бойынша  алғашқы шығыстарды  өтеуден 

түскен кірістердің айырмашылығын есепке алмайды. Егер тек инвестицияның өтелу мерзіміне 

қарасақ, онда А жобасын қаржыландыру қажет. Бірақ Б жобасының үлкен сомадағы пайдамен 

қамтамасыз ететіндігі ескерілмейді. Сондықтан да инвестиция тиімділігін бағалауда тек өтелу 

мерзімі емес, сондай-ақ салынған капиталдан түскен кіріс есепке алынуы керек. Ол үшін келесі 

әдіс – инвестиция рентабелділігінің индексі (PI) есептелінеді: 

                                             

PI =


Күтілетін кіріс сомасы

Күтілетін инвестиция сомасы

 ;                                                       (1) 

 Біздің мысалда салымды Б жобасына салу тиімдірек. Себебі А жобасы 

PI =

960


780

∗ 100 = 123% 

Б жобасы 

PI =


1200

780


∗ 100 = 154% 

Бірақ бұл әдістің де өз кемшілігі бар. Ол жылдар бойынша ақшалай қаражаттардың келуі 

мен шығуының бөлінуін және ақшаның уақытша құнын есепке алмайды. Жалпы ұйым басшысы 

алғашқы жылдағы жоғарғы кірісті қарап А жобасын оның төмен пайда нормасын ескерместен 

таңдауы мүмкін. 

Инвестицияны бағалаудың келесі әдісі таза келтірілген тиімділік (NPV) негізінде келесіні 

қамтиды: 

-

 



жоба үшін инвестициялық шығындардың ағымдағы құны (IC

0

) анықталады; 



-

 

жобадан түсетін болашақ ақшалай кірістің ағымдағы құны есептеледі, яғни әр жылдағы 



кірістің не үшін ағымдағы мерзімге келтірілетіндігі: 

                                                  

PV = ∑

CF

n



(1+r)

n

n=1



;                                                                   (2) 

-

 



шығындардың ағымдағы құны (IC

0

) кірістердің ағымдағы құнымен (PV) салыстырылады. 



Олардың айырмасы инвестициялық жобаның таза келтірілген тиімділігін (NPV) құрайды: 

                                        

NPV = PV − IC

0

= ∑



CF

n

(1+r)



n

n=1


− IC

0

;                                             (3) 



Егер NPV>0 болса, жоба үлкен кіріс әкеледі, NPV<0 болса, нарық құнынан төмен кірісті 

иеленеді, сондықтан ақшаны банкте қалдырған тиімдірек, ал егер NPV = 0 болса жоба табысты 

да, шығынсыз да болмайды. 

Жоғарыда  келтірілген  кесте  бойынша  А  және  Б  жобалары  үшін  кірістің  10%  жылдық 

баламалы  ставкасы  бойынша,дисконт  ставкасы  ретінде  алатын  таза  келтірілген  тиімділікті 

есептейміз: 

NPV

A

=



400

(1 + 0,1)

1

+

304



(1 + 0,1)

2

+



144

(1 + 0,1)

3

+

80



(1 + 0,1)

4

+



32

(1 + 0,1)

5

− 780


= 363,6 + 251,2 + 108,2 + 54,6 + 19,9 − 780 = 17,5 мың теңге 

NPV


Б

=

200



(1 + 0,1)

1

+



200

(1 + 0,1)

2

+

200



(1 + 0,1)

3

+



200

(1 + 0,1)

4

+

200



(1 + 0,1)

5

+



200

(1 + 0,1)

6

− 780


= 181,8 + 165,3 + 150,3 + 136,6 + 124,2 + 112,9 − 780 = 90,4 мың теңге 

Талдаудан келе екі жоба да тиімді, себебі NPV>0 шартын қанағаттандырып тұр. 



24 

 

Ішкі кіріс норма (IRR) әдісі  – бұл жобадан түскен дисконтталған кірістің инвестициялық 



шығындарға тең болатын дисконт ставкасы. Оның негізін келесі теңдеуден көруге болады: 

                                                     ∑

CF

n

(1+IRR)



n

n=1


− IC

0

= 0;                                                      (4) 



Егер IRR берілген дисконт ставкасына тең немесе жоғары болса, инвестиция тиімді, ал егер 

бұл талап орындалмаса инвестор жобаны қабылдамайды және бірнеше жоба берілген жағдайда 

ішкі кіріс нормасы жоғары жобаны таңдайды.  

Бұл  әдіс  NPV  әдісі  есептеуіне  кері  есептеу  болып  табылады,яғни  ол  берілген  дисконт 

ставкасы кезінде NPV табу емес, берілген NPV көлемі кезінде нөлге теңесетін IRR - ді анықтау. 

Егер  бірдей  көрсеткіштермен  NPV,  IRR  бірнеше  балама  жобалар  берілсе, 

қаржыландырудың соңғы үлгісін таңдауда инвестиция ұзақтығы (duration) есептелінеді. 

Дюрация  (D)  –  бұл  инвестициялық  жобалардан  түскен  ақшалай  кірістің  түсуінің  орташа 

өлшенген мерзімі. Ол келесі формуламен есептеледі: 

                                                               

D =

∑(t∗PV


t

)

∑ PV



t

;                                                               (5) 

Мұнда, PV

  -  жоба қызметінің аяқталуына дейінгі  n  периодты  уақытқа кірістің ағымдағы 



құны; 

t – кірістің түсу уақыты. 

 Бұл  әдістің  маңыздылығы  әр  инвестициялық  жоба  қаншалықты  ұзақ  кіріс  әкелетінінде 

емес,  ең  бастысы  ол  қашан  кіріс  әкеледі  және  әр  айда,  тоқсанда  немесе  жылына,  яғни  жалпы 

қызметінде  қандай  мөлшерде  табыс  әкелетіндігін  анықтау.  Нәтижесінде  менеджер  берілген 

ағымдағы  мерзімдегі  ақшалай  ағын  түсімінің  жылдамдығы  туралы  мәлімет  алады.  Дюрация 

қаншалықты  қысқа  болса,  жоба  тиімдірек  болады  /2,  321  б./.  Мысалы:  екі  инвестициялық 

жобаның  10  млн.  теңге  бірдей  құнда  берілген,  үш  жылға  есептелген  және  жылдық  дисконт 

ставкасы 12 % бен бірдей кіріс әкеледі. 

Бірінші жоба үшінші жылдың соңында 13,44 млн. теңге құнына тең жалғыз ақшалай ағынды 

иеленеді. 

PV(1) =


13,44

1,12


3

= 9,6 млн. теңге 

Екінші  жоба  жыл  сайын  4  млн.  теңге.  Ақшалай  кіріс  әкеледі  және  дәл  сондай  құнды 

иеленеді: 

PV(2) =

4

1,12



+

4

1,12



2

+

4



1,12

3

= 3,571 + 3,188 + 2,857 = 9,6 млн. теңге 



Бірақ  дюрация  бірінші  жоба  үшін  үш  жылды  құрайды,  ал  екінші  жоба  үшін  –  1,54  жыл 

құрайды: 

D(1) =

3 ∗ 12


12

= 3 жыл 


D(2) =

1 ∗ 3,571 + 2 ∗ 3,188 + 3 ∗ 2,857

12

= 1,54 жыл 



Осыған сәйкес екінші жобаны таңдау орынды. 

Жалпы  ішкі  кіріс  нормасы  және  дюрация  инвестициялық  менеджментте  кең  қолданатын 

инвестициялық жобалардың тиімділігінің бағалы индикаторы болып табылады. 

Инвестициялық жобаларды талдағанда ең үлкен рөлді инфляция қарқыны алады. Инфляция 

жобаның болашақ шығыны мен оның нәтижесіне қомақты әсерін тигізеді. Сол себепті, егерде 

инвестициялық жобаны инфляция жағдайында талдамаса, онда болашақта түсетін қауіп қатерден 

алдын алу мүмкін болмайды, теріс нәтижелерге әкеледі /1/. 

  Күрделі қаржы салымының тиімділігін талдағанда инфляция әсерін есептеген жөн. Оны 

инфляция  индексін  (і)    немесе  болашақ  пайданы  түзету  арқылы,  немесе  дисконт 

коэффициентімен  анықтауға  болады.  Талдау  барысында  қолайлы  және  неғұрлым  дәл  есепті 



25 

 

жобадағы ақша қаражаттарының қозғалысына әсер ететін барлық факторларын есепке алатын 



әдіс  береді.  Негізгі  факторларға:  түсім  көлемі  мен  ауыспалы  шығындар  жатады.  Ақша 

қаражаттар  ағынына  түзету  жасалуына  байланыссыз,  инфляция  жағдайында  инвестициялық 

жобалардың талдауының екі әдісі бар: 

а) ақшалай қаражаттар ағынын алдын ала инфляциялық түзетусіз; 

б) ақшалай қаражаттар ағынын алдын ала инфляциялық түзету әдісі. 

Ақшалай  қаражаттар  ағынын  алдын  ала  инфляциялық  түзетусіз  жүзеге  асрылатын  әдіс 

келесі есеп реттілігі бойынша жүзеге асырылады: 

1.

 



Өзіне инфляциялық сыйақыны қосатын атаулы табыс мөлшерлемесін анықтау; 

2.

 



Жылдық рентаны анықтау: 

R



= (G − C − D) − (G − C − D) α + D = (G − C − D) (1 − α) + D ,                                         

(6)


 

Мұндағы,  G-  жобадан  алынатын  пайда,  C-  шығындар  (амортизациялық  аударымнан 

басқасы), D- амортизациялық аударымдарα – пайдаға салық салу мөлшерлемесі. 

3.

 



Жобаның ағымдағы таза құны есептеу;  

Ақшалай қаражаттар  ағынын алдын ала инфляциялық түзету әдісімен есептегенде келесі 

қадамдар жасалады: 

1.

 



Өзіне инфляциялық сыйақыны қосатын атаулы табыс мөлшерлемесі анықталады.  

2.

 



Ақшалай түсім мен ағымдағы шығындардың инфляцияға байланысты өзгерісі. 

Ағымдағы төлемдер ағынын инфляциялық түзету үдерісі олардың анықталатын  болашақ 

құнына сәйкес. Болашақ құны ақша ағынының инвестициялық мерзімнің соңына немесе белгілі 

бір кезеңіне келтіру арқылы  есептелінеді (t). Бұл келтіру коэффициенті келесіге тең (1 + π)

t  

.  


Бұдан табыстың инфляциялық түзетілген болашақ ақша ағындары (G’) және ағымдағы 

шығындары (C’)тең: 

                                                 G’=G(1+π)

 t

;                                                                             (7)



   

 

                                                 C’= C(1+π )



t

;                                                                            (8)

   

 

3.



 

Атаулы, инфляциялы құнсызданған жылдық рента есептелінеді:                        

                                      Rt,= (G’ − C’ − D) (1−α) +D;                                                              

(9)


   

 

4.



 

Атаулы жылдық рента дефляторланады, ал нақты жылдық ренталар есептелінеді. 

Бұл ретте болашақ ақша ағынын инфляциядан тазарту керек, ол дегеніміз болашақ ақша 

ағынының ағымдағы құнын анықтау болып табылады. Ағымдағы құнын анықтау болашақ, 

инфляциялы құнсызданған ақша ағынының инвестициялық мерзімнің басына дисконттау. Сол 

себепті инфляциядан тазарталыған жылдық рента R

тең болады: 



                                          R

= R`



/ (1+


??????)

t

;                                                                             



(10)

   


 

5.

 



Дефляторланған жылдық ренталар мен түсімнің атаулы мөлшерлемесі негізінде ағымдағы 

таза құны есептелінеді. 

Ағымдығы  таза  құны  нөлден  үлкен  немесе  басқа  жобалармен  салыстырған  қайсының 

ағымдағы таза құны көбірек болады сол жоба таңдалынады /3/.  

Инвестициялық жобаға қатысты «ЭЛМОНТ» ЖШС-нің мәліметтері келтірілген. Бастапқы 

шығындар  –  40  млн.  теңге.  Жыл  сайынғы  ағымдығы  шығындар  –  10  млн.  теңге.  (ағымдағы 

бағада). Инвестициялық мерзім – 4 жыл. Табысқа салық салу мөлшерлемесі – 30%. Талап етілетін 

табыс мөлшерлемесі – 18% . Орта жылдық инфляция қарқыны-12%. Жобаның ағымдығы таза 

құнын анықтау керек. 

Кесте 2 – Инвестициялық жобаның екінші әдіс бойынша есептелген мәліметтері 

Көрсеткіштер 

Жылдар 




Түсім, млн. теңге 

33,6 

37,632 


42,147 

47,205 


Ағымдағы шығындар, млн. теңге 

11,2 


12,544 

14,049 


15,735 

26 

 

Амортизациялық аударымдар, 



млн. теңге 

10 


10 

30 


10 

Жалпы пайда, млн. теңге 

12,4 

15,088 


18,098 

21,47 


Таза пайда, млн. теңге 

8,68 


10,5616 

12,6686 


15,029 

Рента ( таза пайда + аморт. 

аударымдар), млн. теңге 

18,68 


20,5616 

22,6686 


25,029 

Дефляторланған рента, млн.теңге 

16,679 

16,392 


16,136 

15,906 


Ескерту – [4]  «» ЖШС мәліметтері негізінде авторлармен құрастырылған. 

 

Дефляторланңған рента  R



= R`


/ (1+


??????)

t

 



18,68

1,12


 = 16,679; 

18,68


1,12²

 = 16,392; 

18,68

1,12³


 = 16,136; 

18,68


1,12⁴

 = 15,906 

NPV = 

16,679


1,32

 +

16,392



1,32²

 +

16,136



1,32³

 +

15,906



1,32⁴

  - 40 = -5,702 млн. теңге 

Келтірілген  мәліиеттер  бойынша  жоба  тиімсіз.  Бұл  әдіс  тиімсіз  талдаудан  болатын  қауіп 

қатерден алдын алады, себебі рента мөлшері аз көлемді. 

Жалпы  мақалада  инвестициялық    жобаларды  бағалау  бойынша  дәстүрлі  бес  әдіске 

сипаттама  беріліп,  талдау  жасалынды.  Инфляция  жағдайында  инвестициялық  жобаларды 

талдағанда  олардың  екі  әдіс  бойынша  бөліп  салыстырдық.  Соның  нәтижесінде  кез  келген 

ұйымның  инфляция  жағдайын  алдын  ала  зерттемеген  жағдайда  болашақта  болатын  қауіп 

қатерден алдын алу мүмкін болмайды.   

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 



1. Финансовый анализ: учебник / Л.С. Васильева, М.В. Петровская.  – 3-е изд., стер. – М.: 

КНОРУС, 2008. – 816 с 

2. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятий АПК:  Учебник.  – 8-е 

изд., испр. – М.: ИНФРА-М, 2011. – 654 с. – (Высшее образование). 

3.Экономический анализ хозяйственной деятельности: учебное пособие / Э.А. Маркарьян, 

Г.П. Герасименко, С.Э. Маркарьян. – М.: КНОРУС, 2008. – 552 с. 

 

 

УДК 338.22.021.1 



КУШТЕК Б. А. 

НЭУ имени Т.Рыскулова магистрант 1 курса ПМ специальности «Экономика» 

Научный руководитель: к.э.н., доцент САРИЕВА Ж.И

  

ДИВEPCИФИКAЦИЯ ЭКOНOМИКИ КAЗAXCТAНA: ПPOБЛEМЫ И  



ПEPCПEКТИВЫ PAЗВИТИЯ  

 

B Kaзaxcтaнe нaкoплeн бoгaтый oпыт peфopмиpoвaния экoнoмики: пpишлocь пpeoдoлeть 

нeмaлo  тpyднocтeй,  иcпpaвлять  oшибки,  ycтpaнять  нeдocтaтки,  пepecмaтpивaть  нeкoтopыe 

пepвoнaчaльныe ycтaнoвки.  

Пoлyчeны и oпpeдeлeнныe пoзитивныe peзyльтaты экoнoмичecкиx peфopм: дocтигнyты 

выcoкиe  тeмпы  pocтa  пpoизвoдcтвa,  вoзpoc  жизнeнный  ypoвeнь  нaceлeния.  Hapядy  c  этим 

coxpaняeтcя  влияниe  фaктopoв  тopмoжeния:  нyждaeтcя  в  coвepшeнcтвoвaнии  oтpacлeвaя 


27 

 

cтpyктypa  экoнoмики,  нeльзя  cчитaть  yдoвлeтвopитeльными  ypoвeнь  экoнoмичecкoй 



эффeктивнocти пpoизвoдcтвa.  

Beдyщaя  poль  в  peфopмиpoвaнии  пpинaдлeжит  инcтитyциoнaльным  пpeoбpaзoвaниям, 

включaя  peaльнoe  oбecпeчeниe  пpaв  coбcтвeннocти,  дeйcтвeннoe  aнтимoнoпoльнoe 

зaкoнoдaтeльcтвo и кoнтpoль зa eгo ocyщecтвлeниeм, cтpoгий бaнкoвcкий нaдзop, cтpaxoвaниe 

бaнкoвcкиx вклaдoв и т.д. Пpи иx oтcyтcтвии вoзникaeт «cиcтeмный вaкyyм», пpямo вeдyщий к 

кpиминaлизaции  xoзяйcтвeннoй  жизни,  paзpacтaнию  клaнoвoй  и  тeнeвoй  экoнoмики,  pocтy 

нeплaтeжeй [1].  

Уcтoйчивaя  выcoкaя  динaмикa  экoнoмичecкoгo  pocтa  и  выгoднaя  кoнъюнктypa  нa 

миpoвoм pынкe пoзвoляют  pecпyбликe cтaвить и peшaть зaдaчи cтpyктypнoй дивepcификaции 

экoнoмики,  пpидaния  eй  иннoвaциoннoгo  и  coциaльнo-opиeнтиpoвaннoгo  xapaктepa, 

гapмoнизaции coциaльныx oтнoшeний. Oт peшeния этиx пpиopитeтoв зaвиcят выживaниe нaции 

и ee кoнкypeнтocпocoбнocть в coвpeмeннoм миpe.  



B  peшeнии  этиx  пpoблeм  гocyдapcтвo  дoлжнo  взять  инициaтивy  peгyлятopa, 

oпepaтopa в cвoи pyки тaм, гдe нeoбxoдимo, выcтyпить инвecтopoм (зa cчeт иcпoльзoвaния 

чacти бюджeтa, вaлютныx peзepвoв и cpeдcтв Haциoнaльнoгo фoндa). 

Явныe  диcпpoпopции  в  cтpyктype  экoнoмики  coпpoвoждaютcя  pocтoм  peaльнoгo 

вaлютнoгo 

кypca 


в 

cтpaнe 


и 

вcплecкoм 

инфляции. 

B  Kaзaxcтaнe  oжидaeтcя  peцидив  "гoллaндcкoй  бoлeзни",  кoтopый  мoжeт  oбepнyтьcя  pocтoм 

инфляции. Ho cвepxнopмaтивный pocт инфляции и пoдopoжaниe пoтpeбитeльcкиx ycлyг – этo, 

пpeждe вceгo, peзyльтaт pocтa peaльнoгo кypca нaциoнaльнoй вaлюты.  

Дoминиpoвaниe  cыpьeвыx  oтpacлeй  являeтcя  пpинципиaльным  пpeпятcтвиeм  для 

oбecпeчeния дoлгoвpeмeннoгo экoнoмичecкoгo pocтa, дeлaeт cтpaнy зaвиcимoй oт кoнъюнктypы 

миpoвыx pынкoв.  

Kлючeвыми  фaктopaми  в  дaннoм  cлyчae  являютcя  ycилeниe  влияния  нayчнoй  и 

иннoвaциoннoй  дeятeльнocти,  oбpaзoвaния,  нayкoeмкиx  и  инфopмaциoнныx  тexнoлoгий  нa 

экoнoмикy,  гocyдapcтвo  и  oбщecтвo  и  oбpeтeниe  ими  кaчecтвeннo  нoвыx  xapaктepиcтик  и 

мexaнизмoв фyнкциoниpoвaния [1]. 

 

Зaкpeплeниe  Kaзaxcтaнa  в  cтaтyce  нeфтянoгo  гocyдapcтвa  нeceт  в  ceбe  и  бoльшиe 



пpoблeмы:  нeдoинвecтиpoвaниe  пepepaбaтывaющиx  ceктopoв  экoнoмики,  нeycтoйчивocть 

тeмпoв  pocтa  в  cилy  зaвиcимocти  oт  внeшнeй  кoнъюнктypы,  coкpaщeниe  paбoчиx  мecт  и, 

paзyмeeтcя,  ycилeниe  coциaльнo-экoнoмичecкoгo  paccлoeния  нaceлeния.  Coбcтвeннo,    peзкoe 

yвeличeниe  пpитoкa  инocтpaннoй  вaлюты  в  cтpaнy  yжe  пpивeлo  к  paзвитию  cимптoмoв 

«гoллaндcкoй бoлeзни». 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   135




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет