Ақуыздар. Ақуызды тазалау әдістері Хамидов Султанбек

Ақуыздарды тазалау әдістері

• 
  Ақуыздардың физикалық-химиялық және биологиялық қасиеттерін егжей-тегжейлі зерттеу үшін, сондай-ақ олардың химиялық құрамы мен құрылымын зерттеу үшін табиғи көздерден ақуыздарды химиялық таза, гомогенді күйде алу міндетті шарт болып табылады.
  
• 
  Ақуыз бөлу бойынша операциялардың кезектілігі әдетте мыналардан тұрады: биологиялық материалды ұсақтау (гомогенизация); ақуыздарды алу, дәлірек айтқанда, ақуыздарды ерітілген күйге ауыстыру (экстракция); зерттелетін ақуызды басқа ақуыз қоспасынан бөлу, яғни жеке ақуызды тазалау және алу.
  

Ақуыздарды тазалау әдістері

• 
  Ақуыз заттар температураның жоғарылауына және көптеген химиялық реагенттердің (Органикалық еріткіштер, қышқылдар, сілтілер) әсеріне өте сезімтал. Сондықтан қоспадан қандай да бір затты бөлу үшін қолданылатын органикалық химияның қарапайым әдістері (қыздыру, айдау, айдау, айдау, кристалдау және т.б.), бұл жағдайда қолайсыз. Бұл жағдайларда ақуыздар денатурацияға ұшырайды,яғни кейбір елеулі табиғи (нативті) қасиеттерін, атап айтқанда ерігіштігін, биологиялық белсенділігін жоғалтады. "Жұмсақ" жағдайларда, төмен температурада (4°С-тан жоғары емес) ақуыздарды бөлудің тиімді әдістері әзірленді.
  

Ақуызды тазалу әдістері Биологиялық материалды гомогенизациялау

• 
  Биологиялық объектілерден ақуыздарды (жануарлар ағзалары мен тіндері, микроорганизмдер, өсімдіктер) бөлу алдында зерттелетін материалды гомогенді жағдайға дейін мұқият ұсақтайды, яғни жасушалық құрылымның бұзылуына дейін дезинтеграциялайды. Бұл рәсім гомогенизация деп аталады. Оны Уорринг түріндегі пышақ гомогенизаторларының немесе Поттер – Эльвегейм гомогенизаторының көмегімен жүргізеді. Тығыз малдардан және өсімдік объектілерінен бірқатар ақуыздарды бөлу үшін жиі білік немесе шар диірмендері қолданылады. Сондай-ақ, мұз кристалдарынан туындаған клеткалық қабықтың бұзылуы әсер ететін матаны біртіндеп қатыру және еріту әдісі де табысты қолданылады.