«Қазақ тілі» пәні бойынша оқушылар Қазақстанды, қазақ елін, яғни қазақ елінің тарихын, мәдениетін, өнерін, әдебиетін, ғылымы мен білімін дамытуда ерен еңбек еткен ұлы тұлғалардың шығармашылығын және т б



бет22/204
Дата15.11.2023
өлшемі1,66 Mb.
#123498
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   204
Сөздік:
талан-тараж – грабеж; погром; расхищение; растранжирить
күйреу – крах: разрушаться; крушение; разорение; разгром
алғыр – хваткий; смелый; способный; предприимчивый; восприимчивый
алпауыт – богач; магнат; мощь; помещик; уничтажающая сила
басқыншы – грабитель; захватчик; оккупант
Етістік (Глагол)

Заттың қимылын, іс-әрекетін, жай-күйін білдіретін сөз табын етістік деп атаймыз.


Етістік – знаменательная часть речи, которая обозначает действие, состояние лица или предмета.
Етістік (глагол) – это часть речи, которая грамматически выражает значение действия в формах лица (жазамын - я буду писать, жазасың - ты будешь писать), времени (бардым - я ходил, барамын - я пойду) и отвечает на вопросы не істеді? (что сделал?), не істемек? (что будеть делать?), не қылды? (что сделал?).
Тұлғасына қарай (по способу образования) етістіктер: 1) негізгі (непроизводные): оқы (читай), ал (бери), жаз (пиши), жүр (пошли); 2) туынды (производные); ой+на (играй), ой+ла (думай), тұз+да (соли), гүл+де (цвети) болып екіге бөлінеді.
Негізгі етістіктер деп әрі қарай бөлшектеуге келмейтін бір морфемадан тұрып, қимыл мағынасын білдіретін етістіктер аталады. М.: кел, кет, айт, бөл, же, өт, жүр, күл, бар, т.б.
Туынды етістіктер деп түбір етістіктен және басқа сөз табынан сөз тудырушы жұрнақтар арқылы жасалған, ең кемі екі морфемадан тұратын етістіктер аталады. М.: ой-на, қол-да, жыр-ла, батыл-дық, хат-шы, тарих-шы, т.б.
Етістік тудыратын жұрнақтар
(Словообразующие суффиксы глаголов)



Жұрнақтар
(суффиксы)

Мысалдар (примеры)



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   204




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет