Қазақ тілін оқытудың жаңа технологиясы пәні Кіріспе
Қазақ тіліне саралай және кіріктіре оқыту ұстанымы
жүктеу/скачать 0,82 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қазақ тіліне саралай және кіріктіре оқыту ұстанымы.
Қазақ тілін ӛзге ұлтқа оқытып үйретудің кӛп жылғы тәрбиесі мынаны кӛрсетіп отыр: әр түрлі сӛйлеу әрекетінің тек ӛзіне ғана тән табиғи әрекеттер жиынтығы және лексика – грамматикалық бедерлеуі бар.Ана тілімізді саралай оқытып үйрету әр түрлі деңгейде жүзегеасады және оның ӛте нақтылы айқын шектемесі болады: ауызша сӛйлеуде және жазбаша сӛйлеуде; сӛйлеу тілінің ішінде – тыңдалым мен айтылымға оқытып үйрету; айтылымның ішінде – монологтік және диалогтік тілге оқытып үйрету және жоғарыда кӛретілгендердің әрқайсысы бойынша алдын – ала дайындалған және дайындалмаған әңгіме; оқылым ішінде мәтіннің мазмұнын толығымен қамту және толығымен түсіну; жазылым ішінде графика мен орфографияға оқытып үйрету, жазбаша мазмұндау мен шығармаға үйрету; Жоғарыда кӛрсетілген әр деңгейде тек оның ӛзіне ғана тән әдістемелік міндеттер жүзеге асады және оқушыларды талапқа сай білік пен дағдыны игерту жетелейтін белгілі бір меңгерілетін тақырыпты ашатын жаттығулар жүйесі қолданылыды. Ана тілімізді ӛзге ұлтқа оқытып – үйрету кіріктіре оқыту ұстанымы арқылы да жүзеге асады.Ол ана тілімізді оқытып – үйретуде тіліміздің барлық салаларын, я,ни, фонетика, лексика, грамматиканы жеке – жеке алып оқытудың емес, керсінше, оларды кіріктіре оқытып – үйретуді кӛздейді.Оқушылар оларды белгілі бір сӛйлеу жағдайында нақтылы сӛздерді, сӛз тіркестері, сӛйлемдер, диологиялық бірліктер, тұтас тіркестер, сондай – ақ мәтінің ішінде қолдана отырып, сӛйлесу әрекеті барысында тез меңгереді. Аталған ұстанымның ӛзіндік ерекшелігін есере отырып, оны жүзеге асыруда келесідей ережелерді басшылыққа алуды ұсынамыз: тіліміздің әр түрліформада, әр түрде кӛрініс беретін қатысым құралы ретіндегі, феномен ретіндегі кӛп қырлылық, кӛп жақтылығын есере отырып, оның ерекшелігін түсініп, талапқа сай ұйымдастыра білу қажет. ана тілімізді ӛзге ұлтқа оқытып – үйретуде ауызша тілдесімді жетістікпен меңгеруге мүмкіндік беретін тыңдалымға ереше кӛңіл бӛлінетіні белгілі.Сондықтан алғашқы сабақтан бастап оқушылардың тыңдап отырған мәтіннің мазмұнын аудармасыз түсіну дағдысын қалыптастырған жӛн.Және де оқушылардың сӛйлеу тілін тыңдап қалыптастыған жӛн. Және де оқушылардың сӛйлеу тілін, тыңдап – түсіне дамытатын әр түрлі дыбыстау, техникалық құралдар қолдану тиімді: ең алдымен монологтік және диалогік тілдің ӛзінің ерекшелігін анықтап алып, сабақты соның негізінде құру дұрыс.Оқушыларды байланыстыра сӛйлеуге оқытып – үйрету барысында, олардың тілінің логикалық тұрғыда жүйелілік жан – жақтылығын, дұрыстығын және берілген жағдайына байланыстылығын қадағалап отырған орынды. Оқушылардың мәтінді ӛз бетінше дауыстап оқу әрдайым қуаттауымен қатар, олардың мәтінді мәнерлеп оқуына да кӛңіл бӛлген дұрыс.Мәтінді іштей оқу ӛзге ұлт ӛкілдеріне ӛте күрделі.Дегенмен, оқушыларды мәтінді іштей оқып оның мазмұнын ӛз сӛздерімен айтып беруге дағдыландырған жӛн.Ол үшін әр түрлі мәтінің мазмұнын түсіну кӛмектесетін жаттығу жұмыстарын ұйымдастыру қажет. Тілімізді оқытып – үйретудің алғашқы қадамынан – ақ оқылым мәдениетінің негізінсалу қажет.Оқушылар мәтіннің тақырыбын алғаш оқығанда – ақ, осы мәтін не жайында болатынын, қандай мәселе қозғайтынын аңғарып отыруға үйрету қажет.Мәтінің бірінші және соңғы абзацтарын қарап шығып, негізгі ойын, мазмұнын айтуға машықтандыру дұрыс жүктеу/скачать 0,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|