Маңғыстау облысы, Ақтау қаласы «№2 арнайы жалпы
білім беру мектебі» КММ. Джамаева Куралай Альмахановна
Сабақтың тақырыбы: 3 саны мен цифры
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Балаларды 3 санын қайталату арқылы өткен сабақтан алған білімдерін тиянақтау, қайталауға арналған есептер
шығару. Құрамымен таныстыру. 0-ден 3 санына дейінгі сандарды тура және кері санауға үйрету.
Дамытушылығы: Дидактикалық материалдарды пайдалана отырып, балалардың логикалық ойлау қабілетін, тіл байлығын,
сөздік қорын молайту.
Тәрбиелік: Оқушыларды тапқырлыққа, жылдам ойлауға, ұйымшылдыққа, ойын қорыта білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: ертегі, ойын сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, ойын, санамақ, әңгімелеу.
Сабақтың қөрнекілігі: санамақтар, таяқшалар, суреттер, плакаттар.
Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру, психологиялық көңіл-күй көтеру. Біз бақытты баламыз,
Ойнап күліп аламыз.
Жетілсін деп санамыз
Оқып білім аламыз.
ІІ Өткен тақырыпқа шолу: - Балалар, біз тақырыпты еске салайықшы. Өткен сабақта біз бірнеше жаттығулар орындадық.
Суреттер арқылы қайталау. Мына суретте:
Қуыршақ нешеу?
Доп нешеу?
Тотықұс нешеу ?
Мысық нешеу
ІІІ Жаңа сабақ : 3 саны. Тура және кері санау.
-Балалар, бүгінгі сабағымызда барлығымыз ертегілер еліне саяхатқа шығамыз. «Бауырсақ» ертегісі.
Ерте, ерте, ертеде ..... бір ата мен әже болыпты.
Атасы: - кемпір-ау, маған бауырсақ пісіріп берсеңші.
Әжесі: - неден пісірейін ұн жоқ қой.
Атасы: - қаптың түбін қақ, бауырсаққа ұн табылып қалар.
Әжесі солай істейді, қаптың түбін қағып, қалған ұннан бауырсақ пісіреді.
Енді әженің тапсырмасы:
20
Қазір қай мезгіл?
21
Қыс қандай болды?
Бауырсақты суытып терезе алдына қояды. Бауырсақ домалап кетеді...
Орман ішіне домалап келіп, қоянды көреді. Қоян бауырсақты «жеймін» дейді.
Бауырсақ: енді не істеймін, балалар, сендер маған көмек көрсетіңдерші. Ол үшін маған қоянның тапсырмасын орындау
керек.
Қоянның тапсырмасы: - 2-ден кейінгі қандай сан?
16.
3 санын ауада жазу
Математикалық жұмбақ:
Маратта бар бір іні, Мұратта бар екі іні,
Бірге екеуін қосқанда, неше болды шешуі.
17.
Жарайсыңдар балалар, бауырсақ қояннан құтылып кетті.
Одан кейін шөп үстінде құлпынай жеп жатқан аюға кездесті.
Аю: - бауырсақ, бауырсақ мен сені жеймін.
Бауырсақ: - жемеші мені, мен саған өлең айтып берейін.
Апамнан қаштым, атамнан қаштым, сенен де аю қашып кетемін.
Аю: - жоқ, бауырсақ, оданда да сен менің тапсырмамды орында.
Аюдың тапсырмасы:
Үш сәбіздің біреуін
Досың сұрап алды.
Айтшы сонда нешеуі
Өз қолыңда қалды?
Балалар: - 2-еу.
Бауырсақ: - Жарайсыңдар балалар, мен тағы бір құтқарып қалдыңдар.
Бауырсақ домалап аюдан қашып, ағаш түбінде жатқан қасқырға кездеседі.
Қасқыр: - бауырсақ, бауырсақ мен сені жеймін.
Бауырсақ: - жемеші, мен саған өлең айтып беремін.
Қасқыр: - жоқ, бауырсақ, өлеңің керек жоқ сен менің тапсырмамды орында. 1- ден 3-ке дейін санамақ айт.
1 саны, 2 саны, 3 саны.
Бауырсақ: - Рахмет, балалар, қасқырдан да құтқардыңдар деп әрі қарай домалап келедің. Бауырсақ домалап келе жатып,
түлкіні көреді:
Түлкі: - бауырсақты көріп – амансыңба бауырсақ көргендерге ұнайды, жүзің қызыл щырайлы, мен сені жеймін.
Бауырсақ: - жеме, мен саған өлең айтып беремін.
Атамнан да қаштым, апамнан да қаштым,
Сенен де оңай құтылып кетемін.
Түлкі: оңай құтыла алмассың, менің тапсырмамды орында.
Түлкінің тапсырмасы: «Кім жылдам ?» ойыны:
168
Тақтамен жұмыс: 1 + 2, 2+1, 1+1, 3-3, 1-1, 0+3
18.
Жарайсындар балалар, соңғы тапсырмам 3 –ке дейінгі сандарды тура және кері санап беріңдерші. 0,1,2,3; 3,2,1,0
19.
Балалар түлкінің тапсырмасын да орындадық бауырсақты аман алып қалдық.
20.
Бауырсақ: - Рахмет ,балалар сау болыңдар!
Сергіту сәті: Бала бала балақан,
Қане қайсы алақан
Саусақтарың әйбат,
Былай – былай ойнат.
Топ – топ басайық
Күннен жалау жасайық.
Жаса, жаса алтын күн
Жаса, жаса жарқын күн.
Дәптермен жұмыс: 3 санын жаздырту.
Жеке оқушымен жұмыс: Әсем және Адайханға қолынан ұстап жаздырту.
Сабақты қорыту: - Балалар, бүгін қандай санмен таныстық ?
3 саны қасиетті сан. Мынадай халық аузында нақыл сөз бар: үш арыс, үш сауап, үш жүз, үш жұрт, үш арсыз, үш тәтті, т.б
-Бүгінгі сабақ сендерге ұнадыма?
- Қандай ертегімен байланыстырдық?
Үйге тапсырма:84-85 бет үйде қайталау. 3 санын жазып келу.
Оқушыларды бағалау, белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.
* * * * * *
Оңтүстік Қазақстан облысы Мақтарал ауданы Ынтымақ ауылы
Т.Рысқұлов атындағы №17 жалпы орта мектебі.
Ақмолдаева Рабиға Бастауыш сынып мұғалімі
Сабақтың тақырыбы: Күріш туралы сыр. Базарбай Исаев
Сабақтың мақсаты: Базарбай Исаевтың өмірі мен шығармашылығымен танысу. Күріш туралы сыр әңгімесінің мазмұнын
толық игеру, мағынасын ашу.
Күтілетін нәтеже:
А. Міндеттерді шешу үшін, өзіндік ой айтуғадағдыланады
В.Ойларын нақты, түсінікті жеткізе алады.
С. Әңгіменің мазмұнын түсінеді.
Ресурстар: Инерактивтік тақта, флипчарт стикерлер, суреттер, маркерлер.
Сабақтың барысы:
1. Қызығушылықты ояту.
Үлкенге де сіз
Кішіге де сіз
Үлкендерді құрматтеп
Бас иеміз біз.
Балалар бүгін біздің сабағымыз ерекше біздің сабағымызда қонақтар. Өздеріңді білімдеріңді бір –біріңе сәттілік тілей
отырып бастайық
«мен саған сенемін .....» деп бір-біріңе жақсы тілек айта отырып жүрекшені сыйлайық
Осындай игі тілекпенен екі топқа бөлінеміз
Топқа бөлу
1-топ «Күріш» тобы
2-топ «Бидай» тобы
2. Үй тапсырмасын тексеру
Сұрақтарға жауап беру арқылы стикерлер алу
Миуалы ағаш әңгімесінің авторы кім?
Әңгіменің « Миуалы ағаш» аталуына кім себепкер болды?
Долана ағашы өскен жердің аты?
Неліктен ағаш Қарасай шоқысына отырғызылды?
Алиасқардың жанында кім болды?
Жамбыл ата осы ағашты көруге арнайы ат басын бұруының себебі неде?
«Күтпеген оқиға» деген бөлімін мәтіннің қай сөйлемінен бастар едің?
Әлімжан жағымды кейіпкер ма, жағымсыз кейіпкер ма? Дәлелде!
Сүйінбай мен Жамбыл ата таныстығы қандай еді?
Мәтінде ел тарихы туралы қандай әңгіме айтылған?
Мәтінде жерге, табиғатқа деген сүйіспеншілікті қалай көрінеді?
Сүйенбай ата, Жамбыл ата туралы не айтар едің?
Венн диаграммасы «Жамбыл мен Сүйінбай»
Ребус шешу арқылы тақырыпты ашу
169
лы
3. топтастыру
1-тапсырма: «Күріш» « Диқан» сөзіне кластер жасау
Жаңа сабақ
4. «Күріш туралы сыр» әңгімесінің авторы туралы түсінік беру
Базарбай Исаев - 1941 жылы 5 қазандаҚызылорда облысы Жаңақорған ауданындағықазіргі Манап ауылында туған.
Қызылорда қаласындағы педагогикалық (қазіргі Қорқыт ата атындағы) институтының филология факультетіқазақ тілімен
әдебиеті бөлімін бітірген. Шиелі аудандық «Өскен өңір», Қызылорда облыстық «Ленин жолы» (қазіргі «Сыр бойы»), «Жас
алаш», «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газеттерінің редакцияларында істеген. 1977—1986 жылдары
Қазақ КСР Ішкі істер министрлігінің аппаратында жауапты қызмет атқарды.
1986-1990 жылдары «Жалын» баспасында аға редактор, 1990—1995 жылдары ҚР Ішкі істер министрлігінің «Сақшы» — «На
страже» газетінде тілші, редактордың орынбасары, редактор, 1996 жылдан бастап шекара әскерлері Әскери институтының
редакциялық-баспа бөлімі бастығының орынбасары, 1997 жылдан «Улан» — «Гвардия» газетінің бас редакторы, «Қазақстан
сарбазы — Воин Казахстана» газеті жауапты редакторының орынбасары болған.
ҚР Қарулы Күштерінің запас-тағы полковнигі, Жаңақорған ауданының құрметті азаматы.
«Отызыншы көктем», «Ақ жауын», «Ақ қайнар»,» Көктем шерткен күй», «Бақыт қүсы», «Қауышу мен қоштасу» , «Сезім
селі», «Мөлдір», «Арайна» атты жыр жинақтары жарық көрген. А.Чайковскийдің «Алыс жүлдыздың жарығы» повесін,
Н.Думбад-зенің «Алаң болма, апа!» романын, С.Радионовтың «Магнитофон-дағы жазу» повесін қазақ тіліне аударған.
Жазушының «Өң мен түс», «Алтынай, ақ көйлек», «Көрбала және тергеуші», «Жігіт пен жендет» атты прозалық
шығармалары бар.
Қазақстан Журналистер одағы сыйлығының лауреаты (1994)
Мәтінді тізбектей оқу арқылы түсіну
Сөздік жұмыс
Агроном сөзіне түсініктеме
Аграном-егіншілік пен өсімдік өсірудің жоғары білімді маманы, көп салалы ауыл шаруашылық өндірісінің
ұйымдастырушысы
Ырысты өлке –астықтан мол өнім беретін өлке
Бәтуаласу-уәделесу, келісу
Арқауы –жібі , жалғаушысы
Талғажау болар –азық қылар.
5. «Адасқан суреттер»
Мәтіннен түсінгенімізді сұрақтарға жауап бере отырып суреттерді реттеп орналастыру
Әңгіме қай өңірде болған? Қызылорда жауап берген оқушы картадан Қызылорданың орналасқан жерін көрсетіп өтеді
Әңгімедегі басты кейіпкеріміз кім?
Қарт немен айналысты?
Қарт халықты неге жинады?
Диқан атаның тілегін орындамаған халықтың жағдайы қандай болды?
Әңгімені тыңдап тырған бала кім болам деді?
Әңгімедегі кейіпкер жайлы не білеміз? Естуіміз бар ма?
6, Ендеше балалар Ыбырай Жақаевтың өмірі туралы тыңдап көрелік.
Сергіту сәті.
«Көңілді қалпақ» басына қалпақ түскен оқушы дәнді дақылдар туралы мақал айтады немесе жұмбақ жасырады
.
37
6 қалпақ әдісі
•
Ақ қалпақ: Мәтіннің жақсы жақтарын қарастырады
•
Қара қалпақ: Мәтіннің жағымсыз жақтарын қарастырады
170
•
Сары қалпақ: Кейіпкердің орынында болсаң не істер едің? Кейіпкерге мінездеме бер
•
Көк қалпақ: Әңгіменің өмірлік сабақ болатын жағы мен жақсы жақтарын атап көрсету
•
Қызыл қалпақ: Автор әңгімедегі кейіпкер арқылы бізді неге, қандай болуға тәрбиелеп жатыр?
•
Жасыл қалпақ: осындай жағдай болмас үшін не істеуіміз керек?
Алты қалпақ әдісі бойынша бағалау:
Топтық жұмыс
1-топ: Күріштің пайдасы қандай?
2-топ кейіпкерге хат жаз.
Қарапайым тест. «ия» «жоқ» жауабымен
•
Дән атасы Ыбырай Жақаев
•
Қызылорда өңірі ақ маржанның өлкесі
•
Аграном –мал шаруашылығымен айналысудың білікті маманы
•
Мақсұт Нұрылдаев Ыбырай атаның ізін жалғастырушы
•
Әңгімені ең өкініштісі қарттың кетпенін ұстар ердің болмағаны
•
Бағалау.
Бағалау парағын толтыру.
9. Үйге тапсырма беру. Мақсұт Нұрылдаев туралы мәлімет жинау. Әңгімені сахналау.
* * * * * *
Туркистон шаҳри А. Яссавий номли умумий ўрта мактаби
ўзбек тили ва адабиёти фани ўқитувчиси Дина Дузбаева
Мавзу: Кесимнинг уюшиши 8-синф ўзбек тили
Таълимий мақсади: Ўқувчиларга кесим ва унинг турлари, кесимнинг уюшиши ва унда тиниш
белгиларнинг ишлатилиши ҳақида маълумот бериш.
Тарбиявий мақсади:Ўқувчиларни инсонпарварлик руҳида тарбиялаш; ота-оналаринин ҳурмат
қилишга, яхши инсон бўлишга ундаш.
Ривожлантирувчи мақсади:Ўқувчиларнинг мустақил ва ижодий фикрлаш қобилиятларини, фанга
бўлган қизиқишларини ошириш.
Дарснинг тури: интерфаол дарс
Дарс услуби: ўйин, ижодий ишлаш, мусобақа
Дарснинг жиҳози:дидактик материаллар, топишмоқ, жадвал,
интерактив доска, бошқотирма
Дарснинг бориши:
І.Ташкилий қисм
а) саломлашиш;
б) давоматнианиқлаш;
в) ўқувчиларнидарсгатайёрлашва гуруҳларга бўлиш
1.Уй вазифасини текшириш:
153-машқ. Берилган гапларда қайси бўлак ёки қайси бўлаклар
уюшиб келганини айтинг.
1.Ичкаридаги гилос, ташқаридаги ўрик дарахтлари қийғос
гуллаган. Ичкаридаги ва ташқаридаги гилос дарахтлари қийғос
гуллаган. Ичкаридаги ва ташқаридаги ўрик дарахтлари қийғос
гуллаган. 2. Саломатнинг синглиси, Акромнинг укаси – 8-синф
пешқадамлари. Саломатнинг ва Акромнинг сингиллари – 8-
синф пешқадамлари. Саломатнинг ва Акромнинг сингил ва
укалари – 8-синф пешқадамлари. 3. Қирлардаги лолалар ва тоғ этакларидаги бинафшалар кишига ҳузур бағишлайди.
Қирлардаги ва тоғ этакларидаги лолалар ҳамда бинафшалар кишига ҳузур бағишлайди. 4. Шафтолилар гўё салом
бераётгандай эгилиб туради. - Шафтолилар гўё ғолибларга салом бераётгандай, уларни олқишлаётгандай, миннатдор бўлиб
таъзим қилаётгандай эгилиб турарди. 5. Хонадаги баланд стол устида қоғозлар сочилиб ётарди. -Хонада, баланд стол устида
қоғозлар сочилиб ётарди.
Янги мавзу: Ўқувчиларга янги мавзуни тушунтириш қуйидаги саволларни бериш орқали олиб борилади:
171
Уюшиқ кесимли гапларда тиниш белгиларининг ишлатилиши
•
Биз матнни ўқидик. Биз матнни ўргандик. Биз матнни кўчириб ёздик. Биз матнни ўқидик, ўргандик ва кўчириб
ёздик.
•
Олим онасига қаради, лекин жавоб бермади.
•
Кечаги байрамда қизлар ўйнадилар, кулди-лар, шодландилар.
•
Бу сўзларга онаси на кулди, на йиғлади.
•
У нарвоннинг олдига борди-ю, чиқмади.
•
Йўлчи бошини қимирлатди-да, гапираверди.
•
Соат дам юради, дам тўхтайди.
•
Дарсда ёзамиз ёки тинглаймиз.
Таҳлил қилинг:
1. Мана шу ўн гўзал хислат одамга бахт-саодат
келтиради: ҳаё, мурувват, садоқат, тавозе, меҳнат, сахийлик,
номус, омонатга вафо, адолат, юмшоқлик ва шижоат.
2. Бу ўн ёмон хислат одамни ҳалокатга судрайди: ҳасад,
адоват, бахиллик, ёлғончилик, мунофиқлик, чақимчилик,
хиёнат, жоҳиллик ва ялқовлик.
5. Қувноқ топшириқлар:
Ижодий иш. Ўқувчиларга табиат ҳақида тасвирий матн
тузиш топширилади. Бу пайтда паст овозда мусиқа
қўйилади.
Уйга вазифа:
А) дарсликдаги 160-машқ;
Б) “Бизнинг синф” мавзусида эссе ёзиш.
8. Якунлаш:
Ўқувчилар баҳоланиб, қўйилган баҳоларга изоҳ берилади.
* * * * * *
ОҚО Мақтарал ауданы Жетісай қаласы
«№2 Ш.Уәлиханов атындағы жалпы орта мектебі» КММ
Бастауыш сынып мұғалімі Жарылкасимова Жамила
Сабақтың тақырыбы: М. Жұмабаев «Аққала»
Сабақтың мақсаты :1. М.Жұмабаевтың «Аққала» өлеңін оқыта отырып, қыс мезгіліндегі балалардың ойын түрлерін
таныстыру, өлеңді мәнерлеп оқуға үйрету.
2. Оқушылардың тіл байлығын және шығармашылыққабілеттерін, логикалық ойларын дамыту.
3. Табиғатты сүюге, достыққа, таулыққа тәрбиелеу.
Көрнекілігі: Слайд, суреттер, ойын элементтері, М.Жұмабаевтың суреті.
Сабақтың типі: Аралас сабақ
Сабақ барысы 1.Ұйымдастыру кезеңі
Оқушыларды түгендеп сабаққа әзірлеп алу.
Хормен : Ойға білім тоқимыз,
Айырықша мол үмітпен.
Ана тілін оқимыз,
Ерекше зор құрметпен.
Ой ашар
Жыл мезгілдері
“Артық сөзді алып таста” ойыны
Ұшты тәтті қаңтар
Қонды суық ақпан
Сөйледі қалың наурыз
Жұмыртқалады омбы желтоқсан
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
— Үйге қандай тапсырма берілді ?
— А.С. Пушкин «Қысқы кеш» және М.Иманжанов «Қысқы кеш» шығармаларын оқып дайындалу.
— Кәне кім айтады ?
ІІІ. Білімдерін тексеру. 1. Сызбамен жұмыс Венн диаграммасы
А.С. Пушкин
«Қысқы кеш» айырмашылығы
Ұқсастығы
М.Иманжанов «Қысқы кеш»
айырмашылығы
2.Тірек сөздер беріп,«Қысқы кешке» әңгіме құрату.
Қара боран, қарлы құйын, ұлыған аң, жылаған бала, ауыл ақ қар жамылып, терезені тырс-тырс қағады.
ІV. Мақсат қою кезеңі
172
Сырғанақ
Жұмбақ шешіп, аққаланы құрастыру
Жұмбақтар :
Қыста ғана болады,
Ұстасаң қолың тоңады. ( қар)
Суға батпайды
Отқа жанбайды. (Мұз )
Шанамен зырғып желдетіп,
Шаңғы коньки тебетін
Аққала жасап ойнайтын,
Қай мезгіл деп ойлайсың? ( Қыс )
— Бұл не ? Бұл аққала.
— Олай болса, балалар, біз бүгін М.Жұмабаевтың «Аққала»
өлеңімен танысамыз.
V. Жаңа тақырыпты түсіндіру кезеңі
Мағжан
Ақын , педагог, 4 жасында білім алған, алғашқы ұстазы Ахметден,
әкесі Бекен, анасы Гүлсім, атасы Жұмабай, Қызылжар мен Уфада
білім алған.
Ә) Слайдпен жұмыс
Б) Өлеңді мәнерлеп оқып беру.
В) Сөдік жұмыс (Кесеге -- қатқан қардан кесек ойып алуға)
Ғ) Дәптермен жұмыс
Көркем сөздерді жазып алу. Омбы қар, томпаңдаған топ бала,
аққала соқпақ, күміс қарға, аққала соға бастады, шаттықтың шегі
жоқ, беттері бүлдірген, күлкілері меруерт
Д) Сергіту жаттығу
Сурет бойынша әңгімелеу (оқулықтағы)
VІ. Ой қозғау
Өлеңде қандай қыстың бейнесі суреттелген?
Сызбамен жұмыс (сөздердің арасына байланыс сызықтарын жүргізу)
Қатқан қардан аққала үшін тізеден жоғары түскен
Кесек ойып алынған шұқыр қалың қар
Домбығу оппа қар
Омбы қар тоңып ісіну
Шығармашылық тапсырма. «Ұйқасын тауып жалғастыру»
Қар жауады……
Ойнауға жақсы-ақ.
Осындайда……….
Кім үйде жатпақ ?
VІІ. Сабақты қорыту
1. Қыс мезгілінің ерекшеліктері
2. Қысқы ойындарды ата
3. Қысқы еңбек
4. Қысқы мерекелер
Оқушылар білімін бағалау
Ойын «Шыршаны безендіреміз»
-Алда жаңа жыл мерекесі келе жатыр. Сол үшін сұрақтарға жауап бере отырып, шыршаны безендірейік.
1. Қыс айларын ата
2. Көктем айларын ата
3. Жаз айларын ата
4. Күз айларын ата
5. Аптаның күндерін ата
173
6. Бір жылда неше ай бар?
7. Бір жылда неше күн бар?
8. 2016 жылы қандай жылды қарсы аламыз?
Тест тапсырмасын алу. Тест
1. Қысқы мерекелерді белгіле
А) наурыз, жеңіс күні
Ә) жаңа жыл, Тәуелсіздік күні
Б) ұстаздар күні
2. Аққала өлеңін кім жазған?
А) Сәкен Сейфуллин
Ә) Мағжан Жұмабаев
Б) Абай Құнанбаев
3. Орыс ақыны А.Пушкиннің қандай өлеңін өттік?
А) Аққала
Ә) Қысқы кеш
Б) Қыс
4. Қар астындағы ұялар кімнің әңгімесі?
А) суретшінің
Ә) аңшының
Б) бүркітшінің
5. «Қызыл шұнақ» өлеңін кім жазған?
А) Сәкен Сейфуллин
Ә) Мағжан Жұмабаев
Б) Абай Құнанбаев
6. Мұхтар Әуезов кім?
А) Ақын
Ә) жазушы
Б) суретші
7. Абай Құнанбаевтың қандай өлеңін жаттадық?
А) Күз
Ә) Қыс
Б) жаз
8. Көлге жапқан қақпақ
Сіресіп тұр-
Қатты – ақ. Бұл не?
А) қар
Ә) мұз
Б) су
9. Сафуан Шаймерденовтың «Қар» мәтініндегі кейіпкер кім?
А) Абай
Ә) Тұрар
Б) Мұхтар
10. Кеуек деген не?
А) құстың ұясы Ә) қоянның іні Б) аюдың апаны
VІІІ. Үйге тапсырма. Өлеңді мәнерлеп оқуға, жарты бөлімін жаттау, сурет салу
* * * * * *
Туркистон шаҳри А. Яссавий номли умумий ўрта мактабнинг
ўзбек тили ва адабиёти фани ўқитувчиси Камила Абдукаримова
Она юрт куйчиси (Миртемирижодиасосида) 11-синф
Таълимий мақсади:Ўқувчиларни ўзбек халқининг ардоқли шоири Миртемир ижоди билан таништириш орқали Она
Ватаннинг муқаддас саждагоҳ эканлигини уқтириш.
Тарбиявий мақсади:Она Ватаннинг беқиёс гўзаллиги тараннум этилган Миртемир шеърияти орқали ўқувчиларда
Ватанга бўлган муҳаббатни орттириш, уларни ватанпарварлик руҳида тарбиялаш.
Ривожлантирувчи мақсади:Ўзбек ва қозоқ халқлари орасида Миртемир шеъриятининг дўстлик кўприги эканлигини
тушунтириш.
Дарснинг кўргазмали қуроллари:
1.Портретлар, Миртемир ҳаёти ва ижодига оид букламалар, қўшимча материаллар, газета ва журнал материаллари,
Миртемир музейи макети.
Дарснинг жиҳози: 1.Доска, бор, видеофильм, интерактив доска
Дарснинг тури: Конференция
Дарснинг типи: Умумлаштириш.
Дарснинг бориши: Ҳа, мен туркистонлик. Туркистонданман.
Олис боболарнинг олтин тупроғи.
Мунглик ва жафокаш бир жаҳонданман,
Жафокаш жаҳоннинг қадим аймоғи.
Ҳа, адабиёт оламида нозик феълли, ҳокисор, содда, самимий, оддий, саховатпеша, меҳр-оқибатли, ўктам, мағрур, қуйма
ярқироқ, содда сўзли; майин ва чўнг хатти-ҳаракатли; қоядай қуйма шеърлар эгаси, бағри кенг, кўнгли кенг баркамол
174
И Н С О Н дея замондош ва шогирдларининг ҳурмат-эътиборига эришган Миртемир бизнинг ҳамюртимиз,
ҳамқишлоғимиз.
Бугунги дарс-конференциямизда Онаюрт куйчиси – Миртемирижод чама-нидан гулдаста тайёрлаймиз.Шоир ҳаёти ва
ижодини мукаммал ўрганиш, асарлари орқали шоирнинг ички кечинмаларини чуқурроқ англаш мақсадида
ўқувчиларни 6 марказга бўламиз.
Биринчи сўзни Миртемир юрган йўллардан юриб тарихий йиллар, тарихий воқеалар асосида маълумотлар тўплаган
“Тарихчилар маркази”га берамиз. “Тарихчилар маркази” аъзолари ўзлари тўплаган материаллари билан
конференция қатнашчиларини таништирадилар.
Шоирнинг ўтмиши ҳақидаги Иқон қишлоғида ва Тошкентда олинган видеолавҳа кўрсатилади.
Навбатдаги сўзни “Шеърият маркази” аъзоларига берамиз. Илм-маърифат излаб Тошкентга отланганёш Миртемирни
кузатиш онларидагиизтиробини “Мен кетганда...”шеърида шундай тасвирлайди:
Пичирлади:“Майли мулла бўлиб қайт,
Зора келса, мен ҳам жиндак яйрар пайт.
Болагинам, кўрмай санинг доғингни,
Белбоғингга тумор тикдим, қўшиб байт”, - дея уни йўлга кузатган она Миртемир қамоқдалигида 1933 йили 5 ноябрда
оламдан ўтади. Шоирни онаси-нинг ҳатто қабрини топа олмагани уни умр бўйи азоблайди. Бу фожиани юрагида
сақлаб юрган шоир 1960 йилда “Онагинам” деб номланган марсия-шеърини ёзди:
Сени жиндак хушвақт қилгани,
Сени жиндак хушбахт қилгани –
Тагсиз жарлардан ўтолмаганим,
Сени сўнгги йўлга ўзим кузатолмаганим –
Тоғдай зил.
Абадиятдай чексиз армон бўлиб қолди дилимда –
онагинам!
Онасини қўмсаб бўзлаган шоирнинг аламли армони сира сусаймас эди.Шоир онасига бағишланган шеърлари билан
Она юрт соғинчи қоришиб кетган сатрларини қоғозга тўкади.
Миртемирнинг Она юртини, қишлоғини эсламаган дами бўлмади.Она қишлоғи унинг учун тенгги,ўхшаши йўқ
маскан эди.
Миртемир – дўстлик куйчиси. Қозоқ-ўзбек халқи ўртасидаги дўстлик риштасини мустаҳкамлаб, бу икки халқ ўртасида
дўстлик кўприги бўлди. Қозоқ халқини мадҳ этиб кўплаган шеърлар ёзди. Айниқса ,”Қозоғим” шеърида қозоқ халқига
бўлган чексиз меҳрини шеърга солиб куйлади, қозоқ халқини энг яқиним деб шундай эркалайди:
Дийдорингга тўйдим... Шаҳарим пешкаш.
Дилимда йўқ эди, ҳам қолмади ғаш,
Нечоғлик суюксан , нечоғлик дилкаш,
Оғажон,тоғажон, эркажон ,эркаш,
Нонхонам, дурдонам, дўстим – иноғим ,
Қалби қайноғим –
Қардош қозоғим!
Шоирнинг ўз овози билан ўқиган шеърлари ёзилган видеолавҳа кўрсатилади.
Навбатдаги
сўзни
Достарыңызбен бөлісу: |