Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы
part of Europe? (What is the highest peak of Europe?)
жүктеу/скачать 0,65 Mb. Pdf көрінісі
|
| part of Europe? (What is the highest peak of Europe?)
12. Кавказ тауының қандай шыңдары сөнген жанартауларға жатады? (Казбек және Эльбрус шыңдары қай тауда орналасқан? Казбек және Эльбрус шыңдары қандай жанартаулар?) What are the peaks of the Caucasus mountains are extinct (nedeystvuschim) volcanoes? (On what mountain peaks are Mount Elbrus and Kazbek? What are the peaks of the volcanoes are Kazbek and Elbrus?) 13. Парсы шығанағы, Батыс Сібір, Каспий маңы ойпаты және Солтүстік теңіз қандай пайдалы қазбаға бай? (Еуразияның мұнайға бай жерлерін ата).
назар аударыңдар To answer the questions under section internal waters note to the fourth column 1. Обь Ертіспен, Енисей Ангарамен, Лена өзендері қай мемлекеттің жерінен ағады? (Обь Ертіспен, Енисей Ангарамен, Лена өзендері қандай мұхитқа құяды? Ресей жерінен ағатын қандай ірі өзендер Солтүстік Мұзды мұхит алабына жатады? With the Irtysh River Ob, Yenisei with Angara, Lena
2. Еуропалық бөліктің өзендері қай мұхит алабына жатады? (Дунай, Рейн, Висла өзендері қай мұхит алабына жатады? Қандай бөліктің өзендері Атлант мұхиты алабына жатады?) Any ocean basin of the river are European? (Ocean
37
Basin what are the Danube, the Rhine, Vistula? Rivers which are part of the Atlantic Ocean basin?) 3. Тынық мұхиты алабының өзендері қандай таулардан басталады? (Материктің шығысындағы өзендер қай мұхитқа құяды? Амур, Янцзы, Хуанхэ, Меконг өзендері қайда құяды?) Where rivers originate relating to the Pacific Ocean basin? (In which ocean flow into the river east of the mainland? Where to flow into the Amur River, the Yangtze River, Yellow River, the Mekong?) 4. Үнді мұхитына қандай өзендер құяды? (Үнді, Ганг, Брахмапутра, Тигр, Евфрат өзендері қай мұхитқа құяды?) What rivers flow into the Indian Ocean?
5. Әмудария, Сырдария қандай алаптың өзендері? (Қандай өзендер ішкі тұйық алапқа жатады?) Amu Darya, Syr Darya River Basin what? (What rivers
6. Байкал қандай көл? (Байкал көлінің суы қандай? Дүние жүзіндегі ең терең көлді сипатта.) Lake Baikal is what? (The water in Lake Baikal what?
7. Қай көл жер шарындағы ең ірі көл? (Каспий теңізі қандай көл? Каспий теңізін неге ең үлкен көл дейді?) What lake is the largest lake of the world?
8. Қазақстан мен Өзбекстанның арасында қандай көл бар? (Арал қандай көл? Қазақстан мен Өзбекстанның арасында қандай тұзды көл бар?) What lake
9. ТМД елдеріндегі ең биік және ең үлкен мұздық қай тауда орналасқан? (ТМД елдеріндегі ең биік және ең үлкен мұздық қалай аталады? Федченко мұздығының ұзындығы қанша километр?) On what is the highest mountain and the largest glacier in the CIS? (What is the highest and the largest glacier in the CIS? On how many miles stretched Fedchenko?) 10. Еуразияда жер шарындағы батпақтардың қанша пайызы орналасқан? (Еуразияның солтүстігіндегі үлкен алқапты нелер алып жатыр?) What
11. Көп жылдық тоңдар Еуразияның қай бөлігінде (Қалыңдығы 1500 метр болатын көп жылдық тоңдар қай түбекте? Таймыр түбегіндегі көп жылдық тоңдардың қалыңдығы қандай?) On what part of Eurasia is a zone of permafrost? (On what peninsula permafrost thickness reaches up to 1500 m? What is the thickness of the permafrost on the Taimyr Peninsula?). Г. Климаты, табиғат зоналары бөлімінің сұрақтарына жауап беру үшін бесінші бағанға назар аударыңдар To answer questions in section climate and natural areas look out for the fifth column 1. Арктикалық шөл зонасының климатын сипатта. (Арктикалық шөл зонасында қандай құбылыс болады?) Describe the climate zone of the Arctic
38 deserts. (What is the nature of the phenomenon observed in the area of the arctic desert?) 2. Тундрада қандай өсімдіктер өседі? ( Тундраның климаты қандай? Мүк, қына, бұта өсетін зона қалай аталады?) What plants grow in the tundra? (The
3. Теңіздік климат қалыптасқан бөліктің климатына сипаттама бер. (Тұмандар жиі болатын бөліктің климаты қандай?) Describe the climate of which
4. Континенттік ауа массалары басым болатын бөліктің климатын сипатта. (Жазы ыстық, қысы суық, аязды болатын ауа массалары қалай аталады? Континенттік ауа массаларына сипаттама бер.) Describe the climate of which is dominated by continental air masses. (What do you call the air masses with hot summers, cold, frosty winter?) 5. Қоңыржай белдеудің ең ірі табиғат зонасы қалай аталады? (Тайга дегеніміз қандай зона?) What is the largest area of temperate zone? (Taiga which
6. Уссурий жолбарысы қайда сақталған? (Қиыр Шығыстағы қорғауға алынған ірі жыртқыш қалай аталады? Уссурий жолбарысы қандай жыртқыш?)
7. Аралас ормандар зонасында қандай ағаштар өседі? (Қылқанды, жалпақ және ұсақ жапырақты ағаштар қандай зонада өседі? Аралас ормандар зонасына қандай өсімдіктер тән?) What kind of trees grow in the area of mixed forests? (In which area are growing conifers, broad-leaved trees and? What plants typical of the mixed forest?) 8. Беловеж нуы қорығында қандай жануар қорғауға алынған? (Беловеж нуы қорығы қай елдердің аумағында орналасқан? Зубр қорғауға алынған қорық қалай аталады?) Which animal is taken under protection in the Bialowieza Forest? (On the territory of any country is Belovezhskoaya forest? What is the nature reserve where vzyatpod protect bison?) 9. Шығыс Еуропаның орманды дала зонасына сипаттама бер. (Орманды далада қандай топырақ таралған?) Describe the forest-steppe zone of Eastern
10. Шөлейт және шөл зонасының климатына сипаттама бер. Describe the climate is semi-arid zones and desert. 11. Шөл зонасында кең таралған өсімдіктерді сипатта. (Сабағы қатты, тікенекті, құрғақшылыққа төзімді шөл зонасының өсімдіктері қалай аталады?)
12. Сексеуіл қайда өседі? (Сексеуіл қандай өсімдік?) Where grows saksaul? (Saxaul which plant?) 13. Жерорта теңізі жағалауының климаты қандай? (Жазы ыстық, құрғақ, қысы жылы, жаңбырлы климат қай жерде болады? Жерорта теңіздік климатқа
39 сипаттама бер. Жерорта теңізі жағалауының өсімдіктерін сипатта.) What is the climate typical of the Mediterranean Sea? (Where is the climate with hot, dry summers, with a warm, wet winters? Describe a Mediterranean climate. Describe the plants of the Mediterranean Sea.) 14. Уәд дегеніміз не? (Уәдтер қайда кездеседі?) What is a wadi? (Where are the wadi?) 15. Арабиядағы үлкен шөлді сипатта. Describe the great desert of Arabia. 16. Субтропиктік дала, шөлейт және шөл зонасының жазы қандай болады? (Жазы өте ыстық болатын зоналар қай белдеуде орналасқан?) What happens summer subtropical steppe and desert zones polupystynnoy? (Where are the areas with hot summers?) 17. Такла-Макан шөлі қайда орналасқан? Where is the Takla Makan desert? 18. Экватордың ылғалды ормандар зонасының климатын сипатта. (Экватордың ылғалды ормандар зонасында тіршілік дүниесінің қарқынды дамуының себебі неде?) Describe the climate zones of the equatorial rain forest?
19. Цейлон шай бұтасы қайда өсіріледі? Where grown Ceylon tea bush? 3- сабақ түрі. Оқу материалы бойынша оқушылардың білімдерін толықтыру және олардың ағылшын тілі грамматикалық құрылымын байыту сабағы (ағылшын тілінде) 7- кесте – Субъект және оның ұғымы Қазақ тілінде Ағылшын тілінде 1 2 Челюскин мүйісі – Еуразияның солтүстіктегі шеткі нүктесі Cape Chelyuskina-northern edge point Evrvzii
Пиай мүйісі – Еуразияның оңтүстіктегі шеткі нүктесі
Cape Piay - southern extreme point Evrvzii Рока мүйісі – Еуразияның батыстағы шеткі нүктесі Cabo da Roca - the western extreme point Evrvzii Дежнев мүйісі – Еуразияның шығыстағы шеткі нүктесі Cape Dezhneva - Eastern extreme point Evrvzii Еуразияның ежелгі литосфералық плиталары – Шығыс Еуропа, Сібір, Қытай-Корей, Оңтүстік Қытай платформалары The ancient lithospheric plates of Eurasia - East European, Sibirskaya, Sino-Korean, South China platform Гейзер – жанартау әрекетінен ыстық судың атқылауы Geyser - Release of hot water under the volcano vozdeystaiem Цунами – жер сілкіну орталығынан жан-жаққа шеңбер жасап, жылдам тарайтын күшті толқындар Tsunami
- powerful waves rapidly diverging from the epicenter of the earthquake in all directions forming a circle Тайга – тек қылқан жапырақты ағаштар өсетін зона
Taiga - the zone of coniferous trees Көктайғақ – аязды ауа райы кенет жылымықпен ауысқанда пайда болатын жұқа мұз қабыршығы Black ice - a thin layer of LDA formed by changing sharp frost thaws
40
7- кестенің жалғасы 1 2
ылғал- ды сіңіретін, құмдарды бекітетін өсімдік Saxaul - a plant absorbs long roots deep water, sand fixing Ксерофиттер – сабағы қатты, жапырағы ұсақ не тікенекті, құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер Xerophyllous - zhestkostebelnye, with small leaves or thorns, drought-resistant plants Шұраттар (оазистер) – шөл зонасында жер асты сулары жақын орналасқан жерлер мен өзен аңғарлары Oases - areas of the desert where underground water positively located close to the surface and river valleys Джунгли – экваторлық белдеудің ит тұмсығы өтпейтін қалың ну орманы Jungle - an impenetrable equatorial belt of dense forest
8- кесте – Субъект және оның белгісі (тұрақты, уақытша, тұрғылықты орны бойынша, уақыты бойынша және т.б.)
Қазақ тілінде Ағылшын тілінде Еуразия – ірі материк Eurasia - the largest continent Джомолунгма – биік шың Everest - the highest peak Өлі теңіздегі Гхор ойысы – ең төмен орналасқан жер Lowland Ghor at the Dead Sea - the lowest place located Еуразияның табиғаты алуан түрлі Diverse nature of Eurasia Еуразияның жер бедері алуан түрлі The terrain is diverse Eurasia Арабия – ең үлкен түбек Arabia - the largest peninsula Оймякон елді мекені – суықтық полюсі Settlement Oymyakon - Pole of Cold Байкал – ең терең көл Lake Baikal - the deepest lake Байкалдың суы аса мөлдір және тұщы Baikal water is very clear and fresh Каспий теңізі – ең үлкен көл he Caspian Sea - the largest lake Еуропа мен Азияның шекарасы Орал тауларының шығыс етегі, Жайық өзені, Каспий теңізінің солтүстік жағалауы, Кума- Маныч ойысы мен Азов, Қара теңізді Жерорта теңізімен байланыстыратын бұғаздар арқылы өтеді The border of Europe and Asia runs along the eastern part of the Ural Mountains, the Ural River, the northern coast of the Caspian Sea, Kuma-Manych Depression, Azov and Black seas and straits connecting the Black Sea with the Mediterranean Sea Тынық мұхиттық геосинклиналдық белдеуді «Отты шеңбер» деп атайды Pacific geosynclinal belt called the "ring of fire" Биік таулардың шыңдары үшкір The tops of high mountains sharp Биік таулардың беткейлері тік жарлы, қия In the high mountains, steep slopes, steep Материктің шығысында жер қыртысы өте қозғалмалы In the east of the continent crust is very mobile Ключи Шоқысы – ең биік сөнбеген жанартау Kluchevskoy - the highest active volcano Федченко мұздығы материктің ең ірі мұздығы
Fedchenko the largest glacier on mainland Беловеж нуы қорығы Польша мен Беларусь елдерінде Bialowieza Forest Reserve in Polshi and Belarus Экваторлық белдеуде қыс пен жазда температура тұрақты In the equatorial zone of the winter and the summer temperature is stable
41 9- кесте – Субъект және оның сандық сипаттамасы Қазақ тілінде Ағылшын тілінде Халқы – 5 мрдқа жуық Population - 5000000000 Халық саны жер шары халқының 3/4 бөлігі құрайды
The population is ¾ of the world population Ауданы – 54 млн кв.км (аралдарымен бірге) Area - 54 million sq km (including islands) Еуразияның теңіз деңгейінен орташа биіктігі – 840 м The average height of Eurasia from sea level - 840 m
Материкте таулар көп, жарты ауданын құрайды
On the mainland, many mountains, they make up half of the area Джомолугма шыңының биіктігі – 8848 м The height of the peak of Mount Everest - 8,848 m Арабия түбегінің ауданы – 3 млн кв.км. артық Area Arabian poluostova-more than 3 million square kilometers. Байкал тереңдігі – 1620 м The depth of Lake Baikal - 1620 m Каспий теңізінің ауданы – 390 мың кв.м. The area of the Caspian Sea - 390 thousand sq.m. Челюскин мүйісі мен Пиай мүйісінің ара қашықтығы – 8000 км The distance between the Cape and Cape Chelyuskina Piay - 8000 km Рока мүйісі мен Дежнев мүйісі аралығын- дағы қашықтық – 16000 км-ге жуық Distance between Cape Roca and Cape Dezhneva - about 16,000 km Таймыр түбегінде көп жылдық тоңның қалыңдығы – 1500 м The thickness of the permafrost on the Taimyr Peninsula - 1500 m Федченко мұздығының ұзындығы -77 км The length of the glacier Mabuza -77 km Еуразиядағы батпақтар –Жер шарындағы батпақтардың 80% құрайды Marshes Eurasia accounts for 80% of the world wetlands
10-
кесте – Субъект және оның физикалық әрекеті Қазақ тілінде Ағылшын тілінде 1923 жылғы апатты жер сілкіну Жапония астанасы Токио қаласын қиратты A powerful earthquake in 1923 devastated the capital city of Japan, Tokyo Исландия мен Камчаткада гейзерлер ыстық суы үйлерге жылу береді Hot water geysers of Iceland and Kamchatka give warmth to homes
11- кесте – Субъект және оның қозғалысы Қазақ тілінде Ағылшын тілінде Арабия мен Үндістан платформалары Еуразия материгіне ығысты Arabian and Indian platforms joined Eurasia 12-
кесте – Субъект және оның пайда болуы Қазақ тілінде Ағылшын тілінде Еуразия оңтүстік бөлігінде өте күшті тау жасалу жүрді On the southern part of Eurasia going strong orogeny! Кавказ таулары пайда болды There Caucasus Mountains Армян таулы қыраты пайда болды There was Armenian Highlands Иран таулы қыраты пайда болды There was the Iranian Plateau Памир тау жүйесі пайда болды There was the Pamir mountain range Тибет таулы қыраты пайда болды There was a Tibetan Plateau Скандинавия, Орта Еуропаның аласа таулары және Орал палеозой эрасында қалыптасты Scandinavia, the low mountains of Central Europe and the Urals were formed in the Paleozoic era
42 13- кесте – Субъект және оған тән қасиет Қазақ тілінде Ағылшын тілінде Цейлон шайы өседі Ceylon tea grows Еуразия арқылы аса ірі екі сейсмикалық белдеу өтеді Passes through Eurasia two seismic belts Жер сілкінулер мұхит түбінде де жиі байқалады Earthquakes frequently observed on the ocean floor Тынық мұхиттық геосинклиналдық белдеуде жанартаулардың атқылауы да жиі байқалады In the Pacific geosynclinal belt of volcanic eruptions are often observed Арктикалық шөл зонасына тән өсімдіктер: мүк, қына, балдырлар Characteristic plants arctic desert zone: moss, lichen, algae Бұғы мүгі –тундраға тән өсімдік Lichen is a characteristic plant of tundra Исландияда мұз дәуірінен сақталған қойөгіз тіршілік етеді In Iceland, home to musk ox sohronivshiysya from the Ice Age Қиыр Шығыста ірі жыртқыш – Уссурий жолбарысы сақталған In the Far East sohronilsya large predator - Siberian tiger Зубр Беловеж нуы қорығында қорғалады Bison is protected Bialowieza Forest Reserve Орманды дала және дала зонасына өте құнарлы қара топырақ тән Steppe and steppe zone is characterized pladorodnaya black soil (chernozem) Шөлейтке күңгірт қара қоңыр (каштан топырақ тән Semi-desert correspond chestnut soil Сұр-қоңыр топырақ шөлге тән Deserts match gray-brown soils Гоби шөліне тасты шөлдер (хамадалар) тән Gobi match stony deserts (Hamada) Шұраттарда құрма пальмасы өседі In the oases grow date palms Колхида мен Ленкорань ойпаттарына ара- лас өсетін жалпақ жапырақты және мәңгі жасыл субтропиктік ормандар тән Colchic and Lankaran lowland mixed haraktarny growing broadleaf evergreen governmental and subtropical forests Бір өркешті жабайы түйе – нар (дромедар) Арабияға тән Arabia are single-humped wild camel - dromedary Жабайы пілдер Үндістан мен Шри-Ланкада сақталған Sohronilis wild elephants in India and Sri Lanka
14-
кесте – Субъект және оның физикалық, психологиялық жағдайы
Қазақ тілінде Ағылшын тілінде Таулар аралығын кең-байтақ жазықтар алып жатыр Between the mountains rastinulis (occupied) wide plains Альпі-Гималай белдеуі Еуразияның оңтүстік-батысынан Азияның оңтүстік- шығысына дейін созылып жатыр Alpine-Himalayan belt stretches from the south- west of Eurasia to the south-east Asia Токиодағы жер сілкіну нәтижесінде 140 мың адам қаза тапты As a result of the earthquake in Tokyo killed 140 thousand people Токиодағы жер сілкіну нәтижесінде 1 млн-ға жуық адам баспанасыз қалды As a result of the earthquake in Tokyo about 1 ppm and homeless Жапония жағалуында 2011 жылыдң 11 наурызында 8,9 балдық апатты жер сілкіну мен цунами әсерінен 15 мыңға жуық адам қаза тапты On the coast of Japan March 11, 2011 as a result of 8.9 ballroom devastating earthquake and tsunami killed about 15 thousand people Жапония жағалуында 2011 жылыдң 11 наурызында 8,9 балдық апатты жер сілкіну мен цунами әсерінен мыңдаған үйлер мен ғимараттар қираған. On the coast of Japan March 11, 2011 as a result of 8.9 ballroom devastating earthquake and tsunami had destroyed thousands of homes and building
43 15- кесте – Субъект және оның болуы Қазақ тілінде Ағылшын тілінде Еуразияның шығысында аралдар доғалары мен мұхиттық терең шұңғымалар бар To the east of Eurasia is the island arcs and deep ocean basins Күшті жер сілкінулер Тынық мұхиттық геосинклиналдық белдеуде байқалады Strong earthquakes occur in the Pacific geosynclinal belt Тынық мұхиттық геосинклиналдық белдеуде «Ключи Шоқысы» мен Кракатау жанартаулары орналасқан In the Pacific geosynclinal belt located volcanoes "Kluchevskoy" and Krakatoa Камчаткада Гейзерлер аңғары орналасқан In Kamchatka Valley of Geysers is Азия жазықтарының оңтүстігінде Алтай, Саян, Байкал маңы таулары, Солтүстік – Шығыс Сібір таулары, Амур бойы мен Қиыр Шығыс таулары және Биік Азия таулары орналасқан In the south of the Eurasian plains are located Altai, Pribaykalskoye mountains, the mountains of northeastern Siberia, the mountains and the Far East Amur region, the mountains of High Asia
жүктеу/скачать 0,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|