Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі м. Ж. Еркебаев, Қ. С. Құлажанов, Д. Б. Тəттібаева, А. Ы. Мəуленов



Pdf көрінісі
бет29/111
Дата21.06.2023
өлшемі1,24 Mb.
#102821
түріОқулық
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   111
Байланысты:
erkebaeva azyk-tulik shikizaty zhne tagam onimderinin kauipsizdigi

Галлюциногендермен улану. Балықтың кейбір түрлері: ке-
фаль, сұлтан балық, ұйқы балығы – галлюцинациямен байланысты 
улануларды тудырады. Галлюциноген – токсиндермен уланудың 
бірінші ұшқыны 1927 жылы Жапонияда тіркелген. Əсіресе, ұйықтау 
кезінде күрделенген науқастардың негізгі симптомдары галлю-
цинация жəне шатасулар байқалған. Галлюцинациялаушы токсин 
балық басында жинақталатыны анықталған. Аз деңгейде уланғанда 
тағам қабылдағаннан кейін тамақтың қышуы жəне күю сезімдері, 
бұлшықет əлсіздігі пайда болып, аяқ жартылай салданады. Сим-
птомдар 0,5-2 сағаттан кейін байқалады. Интоксикация деңгейіне 
байланысты науқас 12-24 сағаттан кейін сауыға бастайды. Айта кету 
қажет, шикі жəне пісірілген балықты қолдану барысында осы ток-
синмен улану жағдайы туындауы мүмкін.
Ихтиотоксиндер, ихтиокринотоксиндер жəне хтиохемотоксин-
дермен улану. Ерекше топқа кейбір балық түрлерінің əр 
бөліктеріндегі токсиндер тудыратын уланулардың бірнеше түрлерін 
бөледі. Оларға ихтиотоксиндер, ихтиокринотоксиндер жəне ихтио-
хемотоксиндер жатады.
Ихтиотоксиндер – балықтың көбею органында (уылдырық 
жəне ұрық безі) болатын токсиндер. Мұндай балықтардың 50-ден 
астам түрі белгілі. Ихтиотоксиндермен уланудың симптомына 
асқазандағы ауру жəне диарея жатады. Ошағы Еуропада байқалған 
«барбус тырысқағы» осындай уланудың айқын мысалы. Балық (шар-
май балық, қаяз балық жəне осман балық) уылдырығында болатын 
ципринидин уы артериальды қысым жəне дене температурасын 
төмендетіп, тыныс алу жүйесінің салдануын туындатады. Удың до-
засы уытты болса жүрек тоқтап қалуы мүмкін.


52
Ихтиокринотоксиндер – бұл токсиндерді кейбір балық түрлерінің 
(тас алабұғасы, мурен жəне т.б.) тері бездері немесе жекелеген жасу-
шалары өндіреді. Ереже бойынша, бұл токсиндердің дəмі ащы, басқа 
балықтар үшін уытты жəне гемолитикалық əсері бар.
Ихтиохемотоксиндер – бұл токсиндер атланттық қазанбас балық, 
сельд балықтары, хамса балық, тунец, теңіз жəне тұщы су жылан 
балығының қан сарысуында болады. Əдетте, осы балықтардың жаңа 
қандарын тағаммен қабылдағанда адам уланады. Улану симптомда-
ры құсу, ретсіз пульс, бұлшықет жəне тыныс алу жүйесінің салдану-
ымен білінеді, ауыр жағдайларда өлімге əкеп соқтыруы мүмкін.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   111




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет