«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

227 

Осыған  байланысты  қаржыларды  пайдалану  қағидаларын  келесідей  қалыптастыруға 

болады: 

-  коммерциялық-шаруашылық  есеп  (қаржылық  қызмет  саласындағы  дербестік,  ҿзін-

ҿзі  ҿтеу,  ҿзін-ҿзі  қаржыландыру,  қаржы-шарушылық  қызме-тінің  қорытындысына 

ынталылық,  оның  нҽтижелері  ҥшін  жауаптылық,  кҽсіпорынның  қызметіне  бақылау 

жасау); 

- жоспарлылық; 

- меншіктің  барлық нысандарының теңдігі; 

- қаржы резервтерінің  болуы. 

Кҽсіпорыннның  сҽтті  қызметі  қаржы  ресурстарын  тиімді  пайдаланусыз мҥмкін емес. 

Қаржы ресурстарын рационалды пайдалануды қажет ететін мақсаттар  тҿмендегідей: 

-

 

кҽсіпорынның бҽсекелестік  жағдайда ҿмір сҥруі; 

-

 

банкроттықтан жҽне ірі  қаржылық сҽтсіздіктен  қашу; 

-

 

бҽсекелестермен кҥресте  кҿшбасшылық; 

-

 

кҽсіпорынның нарықтық қҧнын жоғарылату; 

-

 

кҽсіпорынның экономикалық  потенциал ҿсімінің  қолайлы қарқыны; 

-

 

ҿндіріс  пен ҿткізу  кҿлемдерінің  ҿсімі; 

-

 

табысты жоғарылату; 

-

 

шығындарды тҿмендету; 

-

 

рентабельді  қызметті  қамтамасыз  ету жҽне т.б. 

Кҽсіпорын  таңдаған  мақсатқа  жету  кҿбіне  кҽсіпорынның  қаржы  ресурстарын 

пайдаланудың жетілгендігіне  тҽуелді  болады.  

 Кҽсіпорынның  қаржылық ресурстар  қҧрылымындағы  басты орынды пайда алады 

(жалпы кҿлемнің 40 %), келесі  орындарды қосымша  қҧн салығы, амортизациялық 

аударымдар,  несиелер бойынша жинақталған қаражаттар (жалпы кҿлемнің  5 %), жол 

қорына аударымдар  (5 %), сыртқы экономикалық ҽрекеттен алынған кірістер  мен 

тҥсімдер  (4%), акциздер (1%). 

      Қаржылық ресурстар  орталықтандырылған жҽне орталықтандырылмаған 

тҽртіпте қҧрылады. 

      Орталықтандырылған  тҽртіпте мемлекеттік  бюджет, зейнетақы  қоры жҽне 

ҽлеуметтік  сақтандыру қоры, ҿзге де бюджеттен тыс қорлардың  ресурстары 

қалыптасады. 

      Орталықтандырылмаған ҽдіспен кҽсіпорынның тҧтыну қоры жҽне материалдық 

ҿндіріс  аясының ҧйымдары, амортизациялық аударымдар қорлары, кҽсіпорындардың, 

бірлестіктердің,  ҧйымдардың, ҿзге де қаржылық қорлардың қаржылық  резервтері жҽне 

валюта қорлары қалыптасады. 

Шаруашылық  жҥргізуші  субьектінің  қаржы  ресурстарын  пайдалану  жҥйесінің 

ҧйымдастырушылық  қҧрылымы,  сонымен  қатар  оның  оның  кадрлық  қҧрамы 

кҽсіпорынның  мҿлшеріне,  оның  қызметінің  тҥрлеріне  байланысты  ҽр  тҥрлі  ҽдістер 

арқылы қҧрылуы  мҥмкін. 

Қаржылық  ресурстарды  пайдалану  тиімділігі  активтер  айналымдылығы  мен 

рентабельділік  кҿрсеткіштерімен  сипатталады.  Демек,  айналымдылық  мерзімін  жҽне 

шығыстарды  тҿмендету  жҽне  тҥсімді  жоғарылату  есебінен  рентабельділікті  кҿтере 

отырып, пайдалану тиімділігін  арттыруға  болады. 

Айналым  қаражаттардың  айналымдылығын  жылдамдату  ҥлкен  шығыстарды  талап 

етпейді  жҽне  ҿндіріс  пен  ҿнімді  ҿткізу  кҿлемдерінің  ҿсуіне  ҽкеледі.  Бірақ  инфляция 

айналым  қаражаттарын  жылдам  қҧнсыздан-дырады,  олардың  кҿп  бҿлігін  кҽсіпорын 

шикізат  пен  отын-энергиялық  ресурстарды  сатып  алуға  жҧмсайды,  сатып  алушыларды 

тҿлемеуі  қаражат-тардың маңызды бҿлігін  айналымнан алып тҧрады.  

Кҽсіпорында  айналым  капталы  ретінде  ағымдағы активтер қолданы-лады. Айналым 

капитал  ретінде  қолданылатын  қорлар  белгілі  кезеңге  ҿтеді. Ҿтімді активтер дайын ҿнімге 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

228 

айналдырылатын  алғашқы  материалдарды  сатып  алуға жіберіледі; ҿнім несиеге сатылады, 

ал  бҧл  жағдай  дебиторлар  шотын  қалыптастырады;  дебитор  шоттары  тҿленіледі,  олар 

ҿтімді  активтерге айналады. 

Айналым  капитал  қажеттіліктеріне  пайдаланылмайтын  кез  келген  қорлар 

пассивтерді  тҿлеуге  жҧмсалады.  Бҧдан  басқа,  олар  негізгі  капитал  сатып  алуға  жҧмсалуы 

немесе меншік  иелеріне табыс ретінде  тҿленілуі  мҥмкін. 

Айналым  капиталын  ҥнемдеу  ҽдістерінің  бірі,  яғни  оның айналымдылығын арттыру 

ҽдісі  ҿндірістік  қорларды  басқаруды  жетілдіру  болып  табылады.  Кҽсіпорын  ҿндірістік 

қорларды 

жасауға 

қаражаттар 

бҿлетіндіктен,  сақтау  шығындары  тек  қойма 

шығыстарымен  ғана  байланысты  емес,  сонымен  бірге  тауарлардың  бҥліну  немесе  ескіру 

тҽуекелімен,  капиталдың  уақытша  қҧнымен,  яғни  тҽуекелдің  эквивалентті  деңгейіндегі 

басқа  инвестициялық  мҥмкіндіктер  нҽтижесінде  алынуы  мҥмкін  табыс  нормасымен 

байланысты. 

Кез  келген  кҿлемде,  белгілі  бір  тҥрде  ағымдағы  активтерді  сақтаудың  экономикалық 

жҽне  ҧйымдастырушылық-ҿндірістік  нҽтижелері  берілген  актив  тҥрі  ҥшін  арнайы  сипатқа 

ие.  Дайын  ҿнімнің  ҥлкен  қоры  кҥтілмеген  жоғары  сҧраныс  жағдайында  ҿнім 

жеткіліксіздігі  мҥмкіндігін  тҿмендетеді 

Қаржылық  стратегия  –  бҧл  кҽсіпорынды  ақшалай  қаражаттармен  қамтамасыз  ету 

бойынша ҽрекеттердің басты жоспары. Ол қаржылардың қҧрылу теориясы мен тҽжірибесі, 

олардың  жҽне  нарықтық  шаруашылық  жағдайында  кҽсіпорынның  қаржылық 

тҧрақтылығын  жоспарлау  мен  қамтамасыз  ету  сҧрақтарын қамтиды. Қаржылық стратегия 

теориясы  шаруашылық  етудің  нарықтық  шарттарда  объективті  заңнаманы  зерттейді, жаңа 

жағдайларда  ҿмір  сҥрудің,  стратегиялық  қаржылы  операцияларды  дайындау  мен 

жҥргізудің  ҽдістері  мен нысандарын қҧрады. 

Кҽсіпорынның  қаржылық  стратегиясы  кҽсіпорынның    қызметінің  барлық  жақтарын 

қамти  отырып,  негізгі  жҽне  айналым  қаражаттарын  жетілдіру,  капиталды  басқару, 

пайданы  бҿлу,  қолма-қолсыз  есеп-айырысу,  салық  менеджменті,  бағалы  қағаздар 

облысындағы саясаттарын қамтиды. 

 

ПАЙДАЛАНҒАН  ҼДЕБИЕТТЕР  ТІЗІМІ 

 

1.Блауг  ―Экономическая  мысль в ретроспективе‖ стр.183-184. Валютно-банковская 

политика. Джон Стюарт Миль 3гла 22и24  

2. Информационно – аналитический сборник. Казахстан 91-2001. Султанбеков 408 

стр.  

3. Ақша.  Несие. Банктер:  оқулық.  Жалпы редакциясын басқарған Ғ.С. Сейтқасымов. 

Алматы – Экономика, 2001- 466 бет 

4. Досқалиев С.Ҽ. ―Қазақстанның халықаралық  қатынастар‖ Алматы,  2003 жыл  

 

 

МАҢҒЫСТАУ  ОБЛЫСЫНЫҢ ИНФРАҚҦРЫЛЫМДЫҚ  КЕШЕНІН  ТАЛДАУ 

 

Абдиева С.Р., Қазақ М.А. (Ақтау қ., КМТИУ) 

 

Жолдар  мен  кҿлік.  Облыс  бойынша  жҥк  тасымалдау  кҿлемі  2011-2013  жылдары 

15,6%-ға ҿсіп, 2013 жылы 215 млн. тоннаны қҧрады (2011 жылы  – 186,6 млн. тонна, 2012 

жылы  –  207,8  млн.  тонна).  Тасымалдау  кҿлемі  автомобиль  (211,1  млн.  тонна)  жҽне  теңіз 

(3,98  млн.  тонна)  кҿлігімен  қамтамасыз  етілді.  Тасымалданған  жҥктердің  негізгі  кҿлемі 

облыс орталығы – Ақтау  қаласына келеді  (82%). 

Ҿңір  бойынша  жҥк  айналымы  оң  беталысқа  ие,  мҽселен  облыс  бойынша  ҿсу 

қарқыны 2013 жылы 101,8% қҧрады. Жҥк айналымы 2011 жылғы 7596,4 млн тонна/км-ден 

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

229 

2013  жылы  8598,7  млн.  тонна/км-ге дейін ҿсті. Жҥк айналымының негізгі кҿлемі де Ақтау 

қаласына келеді  (99%). 

Жолаушылар  айналымы  негізінен  автомобиль  кҿлігімен  қамтамасыз  етілуде  жҽне  ол 

2011-2013  жылдары  9,9%-ға  артты  (3666,9  жолаушы/км-ден  4033,4  млн.  жолаушы/км-ге 

дейін).  Облыстағы  жолаушыларды  тасымалдау  бойынша  негізгі  кҿлем  Ақтау  қаласына 

келеді  (73%). 

Автомобиль  жолдары.  Маңғыстау  облысындағы  автомобиль  желісі  республикалық 

жҽне облыстық маңызы бар жолдардан тҧрады. Жолдардың жалпы қашықтығы 2 586,2 км, 

оның  ішінде  республикалық  маңызы  бар  жолдар  1 033  км  қҧрайды.  Маңғыстау 

облысындағы  жолдардың  қарқындылығы  1000  км-ге  13,3  км-ді  қҧрайды,  бҧл  кҿрші 

Ақтҿбе  (17,2), Атырау  (18,6) жҽне Батыс Қазақстан (30,3) облыстарына қарағанда тҿмен. 

Қазақстанда  асфальтталмаған  немесе қиыршық тас тҿселген жолдардың орташа ҥлесі 

341,3%  қҧрағанда,  облыстағы  республикалық  тҿселмеген  жолдардың  жалпы  қашықтығы 

37,6% қҧрайды.  

Ҿңір  экономикасының  дамуы,  облыс  аумағы  арқылы  жҥк  айналымын  арттыру  ҥшін 

«Атырау  -  Ақтау»  автомобиль  жолының  «Бейнеу  -  Ақтау»  учаскесін  жаңғырту  бойынша 

жобаны іске  асыру стратегиялық маңызға ие.  

Жоғарыда  кҿрсетілген  Маңғыстау  облысының  республикалық  маңызы  бар 

автомобиль  жолдарын  қайта  қҧрылымдауды  қаржыландыру  мақсатында,  Азия  Даму 

Банкімен  (бҧдан  ҽрі  –  АДБ)  жобаны  2015  жылға  дейін  іске  асыру  мерзімімен  1,2  млрд. 

теңге  жалпы  сомасында  (800  млн.  доллар  –  АДБ  қарызы,  400  млн.  доллар  –  РБ)  шартты 

келісімге  қол  қойылып,  бекітілді.  Бҧл  ретте,  АДБ-нің  қарыз  қаражаты  3  траншпен 

беріледі:  1-ші  транш  –  «Бейнеу-Шетпе»,  2-ші  транш  –  «Шетпе-Ақтау»,  3-ші  транш  – 

«Жетібай-Жаңаҿзен- 

Тҥрікменстан 

шекарасы» 

жҽне 

«Бейнеу-Ақжігіт-Ҿзбекстан 

шекарасы». 

Ағымдағы  жылы  облыстық,  аудандық  маңызы бар жҽне облыстың елді мекендерінің 

автомобиль  жолдарын  салуға,  кҥрделі,  ағымдағы  жҿндеуге  жҽне  кҥтіп  ҧстауға,  сондай-ақ 

олардың  жобалық-сметалық  қҧжаттамаларын  ҽзірлеуге  республикалық  жҽне  облыстық 

бюджеттерден 2,6 млрд. теңге бҿлінді. 

Республикалық  бюджет  қаражаты  есебінен  «Жыңғылды-Шайыр»  жҽне  «Қияқты-

Тҧщықҧдық»  автомобиль  жолдары  салынып,  «Ақтау-Форт-Шевченко»  жҽне  «Таушық-

Шетпе»  автомобиль жолдарына кҥрделі  жҿндеу жҥргізілді. 

«Жҧмыспен  қамтудың  жол  картасы  –  2020»  бағдарламасының  аясында  облыстағы 

автомобиль  жолдарын  кҥрделі, ағымдағы жҽне орташа жҿндеуге 342,3 млн. теңге бҿілініп, 

игерілді.   

Теміржол  желісі.  Маңғыстау  облысындағы  теміржол  желісі  Бейнеу  -  Ҿзбекстан 

шекарасы  (125  км),  Бейнеу  –  Ақжігіт  (90  км),  Бейнеу  –  Маңғыстау  (404  км),  Маңғыстау  - 

Жаңаҿзен 

(178 

км) 

ҥшін 

ҚТЖ 

учаскесінен 

жҽне 

Қазкортранссервистің 

басқарушылығындағы  Ақтау  теңіз  порты  мен  Маңғышлақ  станциясы  арасындағы 

учаскеден  (18  км)  тҧрады.  Маңғыстау облысының барлық темір жол учаскелері бір жолды 

жҽне  электрленбеген.  Облыс  шегіндегі  барлық  учаскелерде  автоматты  сигнал  беру  жҽне 

телекоммуникация  жҥйесі орнатылған.  

Жалпылай  қолданылатын  темір  жолдарының  жалпы  республикалық  пайдалану 

ҧзындығындағы  Маңғыстау  облысының  ҥлесі  -

 

5,2%.  Маңғыстау  облысының  темір 

жолдарының  жиілігі  1000  шаршы  км  аумаққа  4,73  км  (республика  бойынша  –  5,41). 

Республикадағы  темір  жолдардың жиілігі  жҽне ҧзындығы бойынша облыс 10 орында тҧр.   

«Солтҥстік-Оңтҥстік»  халықаралық  кҿлік  дҽлізін  дамыту,  Иранға  жҽне  Парсы 

шығанағы  елдеріне  шығуды  қамтамасыз  ету  мақсатында,  республикалық  бюджет 

қаражаты  есебінен  2009-2012  жылдары  жалпы  ҧзындығы  471  км  болатын  «Ҿзен  – 

Тҥрікменстанмен  мемлекеттік  шекара»  темір  жол  желісін  салу  жҿніндегі  жобас  іске 

асырылды [1].   

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

230 

Қазақстан  мен  Тҥрікменстан  Президенттері  2013  жылғы  мамыр  айында  Болашақ 

станциясы (Қазақстан) – Серхетяка станциясы (Тҥрікменстан) ҿткелінде елдер арасындағы 

тікелей  темір  жол  қатынасын  ашты.  Осы  дҽліз  жҥк  ағынының  Қазақстаннан 

Тҥрікменстанға,  одан ҽрі  Парсы шығанағының елдеріне шығуын  қамтамасыз  етеді.   

Қазіргі  кезде  «Бейнеу-Жезқазған»  темір  жол  желісін  Бейнеу  станциясы  –  Тассай 

станциясы»  учаскесінде  салу  жобасы  іске  асырылуда.  Жоба  мақсаты  Қазақстанның 

Орталық  ҿңірі  мен  Достық  станциясын  арақашықтықты  1200  километрге  дейін  қысқарту 

арқылы  Қазақстанның  Батыс  ҿңірі  мен  одан  ҽрі  Еуропаға  жҥйтердің  тікелей  шығуын 

қамтамасыз  ету болып табылады [2]. 

Теңіз  жолдары.  Облыста  Ақтау  жҽне  Баутин  екі  порты  жҧмыс  істейді,  сондай-ақ 

мҧнай  экспорттау  ҥшін  Қҧрық  порты  салына  бастады.  Қазіргі  кезде  теңіз  кҿлігінің 

серпінді  дамуы  байқалады.   

Орташа  алғанда,  жыл  сайын  теңіз  порттары  арқылы  шамамен  12,3  млн.    тонна  жҥк 

ауыстырылып,  тиеледі.  Негізгі  жҥктердің  номенклатурасын  мҧнай,  металл,  бидай, 

контейнерлер,  тасты  тау  жыныстары  жҽне  жҥктер  қҧрайды.  Бҧл  ретте,  Ақтау  порты 

экспорттық  қатынаста  жҧмыс  істесе,  Баутин  порты  теңіз  мҧнай  операцияларын  қолдау 

базасы ретінде маманданған.  

Қазіргі  кезде  порттар  жоба  қуаттылығының  шегінде  жҧмыс  істейді.  Осыған 

байланысты  алдағы  уақытта  Ақтау  портының  бҧрыннан  бар  инфрақҧрылымын    қайта 

жаңғырту, Баутин портын одан ҽрі дамыту жҽне Қҧрық портын салу жоспарлануда.  

Ақтау  теңіз  сауда  порты  Ақтау  қаласы  орталығының  оңтҥстік  жағында  орналасқан 

жҽне  Қазақстандағы  жалғыз  халықаралық  порт  болып  табылады.  Негізгі  ауыстырылып-

тиелетін  жҥктер  -  шикі  мҧнай  мен  жҥктер.  Кеңес  ҥкіметі  кезінде  1963  жылы  салынған 

порт  ең  алдымен  мҧнай  экспорттады  (1980  жылдардың  басында  жыл  сайын  шамамен  7 

млн.  тонна)  жҽне  жҥкті  ауыстырып  тиеу  кҿлемі  ешқашан  300  мың  тоннадан  аспады. 

Қазақстандық  металлдарды,  сондай-ақ  Теңізшевройл  (ТШО)  серіктестігінің  мҧнайын  

экспорттауға  байланысты  тасымал  кҿлемі  1995  жылдан  ҿсе  бастады.  Жҥктерге  қызмет 

кҿрсету  бойынша  тиеу-жҥктеу  кешенінің  мҥмкіндіктері  жылына  1,5  млн.  тоннаға,  ал 

мҧнай 8 млн. тоннаға дейінгі  деңгейге жеткізілді. 

Ақтау  порты  ТРАСЕКА,  Солтҥстік  –  Оңтҥстік  атты  ҥш  халықаралық  кҿлік  дҽлізінің 

қҧрамдас бҿлігі  болып табылады. 

Ақтау  теңіз  порты  арқылы  жҥктерді  ауыстырып  тиеудің  жалпы кҿлемі жалпы кҿлемі 

шамамен  10  миллионнан  астам  тоннаны,  оның  ішінде  6,3  млн.  тонна  мҧнайды,  0,7  млн. 

тонна  болатты  жҽне  574  мың  тонна  ҿзге жҥктерді қҧрады. Астық пен паромдық жкҥтерді 

ауыстырып тиеу кҿлемі  тиісінше  527 жҽне 1978 мың тонннаны қҧрады. 

Жҥктерді  жалпы  ауыстырып  тиеудің  жалпы  кҿлемінің  2012  жылмен  салыстырғанда 

8,4%-ға  тҿмендегені  байқалады,  бҧл мҧнай (11,2%-ға) мен болатты (48,6%-ға) ауыстырып 

тиеу кҿлемінің  тҿмендеуіне  байланысты болды [3]. 

Ақтау порты арқылы ауыстырылып тиелетін мҧнайдың 50%-нан астамы сауда флоты 

6  меншікті  жҽне  шамамен  20-сы  жалға  алынатын  танкерден  тҧратын  отандық 

«Қазтеңізкҿлікфлоты»  »  ҧлттық  теңіз  кеме  қатынасы    компаниясы  арқылы  жеткізіледі. Бҧл 

ретте, жҥктерді  тасымалдау толықтай шетелдік  кеме компаниларымен қамтамасыз етіледі. 

Кеңес  Одағының  уақытынан  бастап  Қҧрық  порты  Махачкаладан  Ресейге 

тасымалданатын  жҥктерді  Ақтау  теңіз  портына  жібергенге  дейін  уақытша  сақтау  базасы 

ретінде  болмашы  рҿл  атқарды.  Қазіргі  кезде  пайдаланылмауына  қарамастан  Ақтау 

портынан оңтҥстікке қарай 75 км-де орналасқан зҽкірге  арналған объект ҽлі  де сақталуда.   

Қҧрық  портының  ауданындағы  теңіздің  тереңдігі  8  метрді  қҧрайды.  Қҧрық  порты 

Баку-Тбилиси-Джейхан  мҧнай  қҧбырымен  қосылу  ҥшін  Ҽзірбайжанға  мҧнай  тасымалдау 

ҥшін  жҥк ауыстырып тиеу пункті  ретінде  белгіленген.   

«Транспортная  наука  и инновации»,  посвященная  Посланию  Президента  РК  Н.А.  Назарбаева   

«Нҧрлы  жол  - путь  в будущее» 

 

Материалы  XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 

231 

Теңіз портын жҽне Қҧрық жҧмысшы кентін дамытудың бас жоспары іске асырылуда. 

Бҧл  ретте,  Қҧрық  жҧмысшы  кентінің  инженерлік  жҽне  ҽлеуметтік  инфрақҧрылымы  теңіз 

кен орындарын игеру бойынша толыққанды жҧмыстар бастауға  іс  жҥзінде дайын.   

Паромдық  тасымалдар  ҥшін  ауыстырып  тиеу  пунктін  қҧру  мақсатында, 

«Қазақтеңізкҿлікфлоты»  АҚ  Қҧрық  портында  темір  жол-паром  кешенін  салуға  ТЭН 

ҽзірледі. 

Теңіз  портының  19  объектісінің  ішінен  қуаттылығы  40  мың  тонна  метал 

конструкциялары  болатын  «Ерсай»  Каспий  верфінің  қҧрылысы  аяқталып,  жағалаулық 

инфрақҧрылым  объектілерін  электр  энергиясымен  қамтамасыз  ету  ҥшін  қосалқы  станция 

мен электрлендіру  желілері  салынып, пайдалануға берілді. 

«ҚазМҧнайГаз»  ҦК»  АҚ  мҧнай  қҧю  терминалының  қҧрылысына  ТЭН  ҽзірлеуде. 

Резервуар  паркі  жҽне  мҧнай  қҧю  терминалы  бар  «Ескене  -  Қҧрық»  мҧнай  қҧбырын  салу 

бойынша ТЭН ҽзірленген. 

«Эни»  компаниясымен  бірге  «Кеме  жасау  –  кеме  жҿндеу  зауыты»  жобасы 

ҽзірленуде.  Металл конструкцияларды ҿндіру бойынша зауыт пен теңіз табанын тереңдету 

флотының базасын салу ҥшін  серіктестер  мен инвесторлар іздестіру  жҥргізілуде.   

Паром кешенінің  қҧрылысы 2013-2016 жылдарға жоспарланған. 

Қазіргі  кезде  Баутинде  ҧсталған  теңіз  кемелеріне  арналған  айлақтың  (айып  тҧрағы) 

қҧрылысын  жоспарлау  басталды.  Айып  тҧрағын  салу  жобасының  қҧны  (ТЭН)  шарт 

бойынша 54,2 млн. теңгені  қҧрайды. 

Баутин  порты  –  теңіз  операцияларын  қолдау  базасы  ретінде  пайданылып,  мҧнай 

ҿндіруші  компаниялар  ҥшін  жҥк  (жабдықтар,  қҧрылыс  материалдары,  жанар-жағармай 

материалдары  жҽне  т.б.)  ауыстырып  тиеуді  жҥзеге  асырады.  Баутин  портында  негізінен 

Каспий теңізінің  айдынын игерумен айналысатын компаниялардың кемелері орналасқан. 

Портта  2003  жылы  «Теңіз  Сервис»  серіктестігінің  тау  жынысын  тҥсіру  бойынша 

айлақ  кешені  пайдалануға  берілді.  Сондай-ақ,  порт  аумғында  «Аджип  ККО» 

серіктестігінің  ҿндірістік  базалары  мен  «Ақтау  халықаралық  теңіз  сауда  порты»  РМК-ның 

«Баутин  жҥк  ауданы»  бҿлімшесі  орналасқан.  Қуаттылығы  жылына  60  кеме  болатын  кеме 

жҿндеу зауыты пайдалануға берілген.   

Бҧдан  басқа,  Сартас  шығанағының  жағалаулық  инфрақҧрылымын  дамыту,  теңіз 

операцияларын  қолдау  базаларын  кеңейту  жҽне  Тҥпқараған  жҽне  Маңғыстау 

аудандарының 

(Таушық, 

Шетпе 

ауылдары) 

шикізат 

аумақтарынан 

қҧрылыс 

материалдарын  жеткізудің  жылдамдығы  мен  арақашықтығын  қысқарту  арқылы  айлақтар 

салу мен жер бетіндегі  коммуникацияларды дамыту арқылы перспективалары бар.  

Кҿліктік  инфрақҧрылым бойынша SWOT-талдау: 

Маңғыстау  облысы  стратегиялық  маңызды  халықаралық  транзиттік  теңіз    торабы 

болып табылады. Осыған байланысты, облыстағы кҿлік инфрақҧрылымының дамуына аса 

назар  аудару  керек.  Ҿңір  бойынша  инфрақҧрылымды  жақсарту  бойынша  оң  беталыс 

байқалады.  

Кҥшті  жақтары:   

облыс  аумағы  арқылы  «Солтҥстік  -  Оңтҥстік»  жҽне  ТРАСЕКА  халықаралық  кҿлік 

дҽліздерінің  ҿтуі  ҥшін  оңтайлы  географиялық  орналасуына  қарай  маңызды  транзиттік 

ҽлеуетінің  бар болуы.   

Ҽлсіз жақтары:   

облыстағы  кҿлік  инфрақҧрылымы  объектілерінің  жеткілікті  дамымауы,  оның  ішінде 

бірқатар  аумақтардың  (Тҥпқараған  ауданы,  Қарақия  ауданының  шекара  бойындағы 

аумақтары)  инфрақҧрылыммен  қамтамасыз  етілу  деңгейінің  тҿмендігі,  темір  жол 

қатынасының болмауы;   

транзиттік  автомобиль  жолдарының  кҿптеген  учаскелеріндегі  жолдар  мен 

инфрақҧрылым жағдайының халықаралық  жҽне ішкі  стандарттарға сай келмеуі.   

Қауіптері: 

жүктеу/скачать 5,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: