Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі министерство образования и науки республики казахстан
жүктеу/скачать 5,71 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
- Материалы XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов
- «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева
«Нҧрлы жол - путь в будущее» Материалы XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 22
предотказного состояния аппаратуры с ведением архива телесигнализации и протокола действий персонала объектов: - энергоснабжения и жизнеобеспечения зданий и сооружений; - сигнализации, централизации, блокировки и связи на железнодорожном транспорте; - нефть и газодобывающего комплекса; - планирования, организации и управления движением на железнодорожном транспорте. ДЦ «Неман» представляет собой программно-технический комплекс на базе типовых устройств (модемы, маршрутизаторы, коммутаторы, концентраторы) и специализированных (блоки
телеуправления, телесигнализации, телеизмерения, устройства сопряжения, табло и т.д.), а также специализированного программного обеспечения. Абонентом этого комплекса является оперативный диспетчерский персонал по контролю и управлению, как комплексами объектов (станций), так и отдельными объектами (станциями) его составе. Автоматизированное рабочее место ДЦ «Неман» может быть установлено на любом объекте (станции) на рабочем месте, как главного диспетчера комплекса, так и диспетчера опорного объекта (станции). В любом диспетчерском центре может быть организовано необходимое количество рабочих мест, и зона обслуживания для любого диспетчера техническими средствами не ограничена. Система представляет собой набор линейных пунктов, устанавливаемых на станциях, и соединенных между собой выделенной 2-х проводной линией связи. Линия связи может быть воздушной, кабельной или выделенным каналом тональной частоты. Любое количество станций может функционировать в качестве опорных, т.е. с них может быть организовано управление соседними или любыми заданными станциями в системе. Любая линейная станция может одновременно входить в несколько диспетчерских кругов. Основные технические данные ДЦ «Неман»: - количество линейных пунктов на участке диспетчерского управления – не более 128;
- количество выделенных каналов связи -1; - способ передачи сигналов телесигнализации - циклический; - способ передачи команд телеуправления - спорадический с квитированием (подтверждением); - скорость передачи сигналов ТУ и ТС по каналам связи не менее 10000 двоичных контролируемых объектов в секунду; - максимальное расстояние между соседними станциям для кабельной линии связи 60 км, для воздушной линии связи 100 км; максимальная длина участка ДЦ не ограничена; - один системный промышленный компьютер линейного пункта дает возможность работы с 64-мя блоками ТУ-ТС, что обеспечивает емкость 2048 данных ТС или 1024 команд ТУ или ТС и ТУ в произвольном соотношении в вышеописанном объеме; - общая емкость системы по контролю и управлению - не ограничена. Цикл обновления данных для каждой опорной станции или центрального поста независим и определяется в основном объемом передаваемых данных телесигнализации по данной линии связи. Достоинства ДЦ «Неман»: - возможность интеграции с системами «Нева» и «Минск»; - высокое теоретические и практические показатели наработки на отказ и безопасность;
«Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее» Материалы XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 23
- значительное сокращение площадей для размещения аппаратуры и уменьшение потребляемой мощности; - малые габариты оборудования и простота его обслуживания; - сокращение обслуживающего персонала и поездных диспетчеров; - повышение культуры труда и производительности труда диспетчеров; - ведение исполненного графика в электронном виде и протоколирование работы; - передовые элементная база и технологии; - малое время монтажных и пусконаладочных работ. - относительно невысокая стоимость по сравнению с другими современными микропроцессорными системами ДЦ; - быстрый поиск неполадок и контроль за электроснабжением поста. Участок Алматинской дистанции Алматы-Сары-Озек имеет протяженность 192 км. Содержит 19 станций. Т.к. система «Неман» является относительно экономичной в эксплуатации и строительстве, достаточно проста в обслуживании, целесообразно применить и запустить на данном участке именно эту систему.
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ
1. Переборов А. С. , Дрейман О. К. , Кондратенко Л. Ф. «Диспетчерская централизация», Издательство «транспорт» 1989 г 2. Техническое описание ДЦ «Диалог», г. Москва, РФ 2005 г. 3. Техническое описание ДЦ «НЕМАН», г. Минск, Белоруссия 2004 г. 4. Манаков А.Д. Методические указания для курсового проекта по «Диспетчерская централизация», 2008г. 5. Шульц В.А. Методическое пособие «Диспетчерская централизация», Алматы, 2010г.
ЖҤЙЕЛЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ЗЕРТТЕУ Назымханова Т. – студент (Алматы қ., ҚазККА) Сансызбай К.М. –аға оқытушы (Алматы қ., ҚазККА)
Темір жол кҿлігі Қазақстан Республикасының ең ҥлкен салаларының бірі болып табылатын, белгілі бір ҥздіксіз техникалық цикл кҿлемінде жҧмыс істейтін жҽне мемлекеттің ҽлеуметтік жҽне экономикалық алға ҧмтылуы мен тҧрақты дамуында ҥлкен рҿл атқаратын, активтердің қҧны бойынша елдің алғашқы ҥштігіне кіретін кешен болып табылады. Темір жол кҿлігінің осындай маңыздылығы елдің экономикалық жағдайында темір жол қызметі тиімділігінің маңызы ҥлкен екендігін анықтайды. KTCS (Kazakhstan Train Control System) Қазақстандық пойыздар қозғалысын интервалды реттеу жҥйесі ҿздігімен пойыздар қозғалысын басқару жҽне қауіпсіздігін аралықтарда жҽне станцияларда қамтамасыз етуді кҿрсетеді жҽне екі негізгі компоненттерден тҧрады: - микропроцессорлық орталықтандыру WestRace жҥйесі (аралықтарда пойыздар қозғалысын басқару жҥйесі жҽне ШН, ДНЦ, ДСП, АРМ-ы; - FUTUR2500 радиоблокировка орталығы; - пойыздардың қозғалысын басқару жҽне бақылау EVC борттық компьютері жҽне оған кіретін периферлі қҧрылғы. «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее» Материалы XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 24
Алаңдық қҧрылғылар Internet желісі арқылы қосылады. Борттық компьютермен радиоблокировка орталығы аралығындағы байланыс TETRA радиоканалы арқылы жҥзеге асырылады. KTCS жҥйесінің компоненттер арасындағы байланыс жҽне қҧрылымдық сҧлбасы 2-ші суретте кҿрсетілген. Бҧл шешім бекеттер аралығында сигналды – блоктық кабельді тҿсеуді талап етпейді, ол тек ғана қҧрылғының бағасын ғана емес, сондай-ақ мыс кабельді тҿсеуге кететін шығындарды, оған қызмет кҿрсетуді жҽне жҿндеуді айтарлықтай ҥнемдейді. Пойыздар қозғалысының маршруты WestRace микропроцессорлық орталықтандыру жҥйесімен қондырылып бақыланады. Алаңдық қҧрылғылар жағдайлары туралы ақпарат WestRace микропроцессорлық орталықтандыру жҥйесімен FUTUR2500 радиоблокировка орталығы ҥшін қажет ақпаратты береді. Ол пойызға жҥруге рҧқсат беру ҥшін қажет EVC компьютері машинист дисплейіне жҥруге рҧқсат береді. Содан кейін машинисттің сигналдан ҿтуіне рҧқсат белгісін кҿрсетеді. Пойыздың қозғалыс уақыты кезінде EVC оның жылдамдығының жоғарылап кеткенін ескертеді жҽне қажет жылдамдықты бақылайды. Егер машинист ескертуге ҽсер бермей жылдамдықты азайтпаса, EVC компьютері пойыздың автоматты тоқтауын жҥзеге асырады. Пойыз ҽр цикл сайын (6 с, аз емес) радиоблокировка орталығына ҿзінің орналасуы туралы ақпарат жібереді. Магистральді жҽне екінші деңгейлі желілерде Siemens AG компаниясының пойыздың соңы датчигін пайдалануға болады. Бҧл аралықта жол бостығын бақылайды. Датчик пойыздың соңғы вагонына қондырылады жҽне ішкі радиоканал арқылы локомотивке бҥтіндігі туралы ақпарат береді. Ақпарат алған кезде қҧрылғының ақауы болған жағдайда бос емес аралық бойынша қозғалыс бҧйрық бойынша жҥзеге асырылады [2]. KTCS жҥйеcі темір жол кҿлігінде қозғалысты басқару облысындағы ең заманауи технологиялар базасында жасап шығарылуы қажет. KTCS-та қоршаған ортаның жағымсыз ҽсері мен ҧрлықтардың мҥмкін актілерінен қорғану бойынша қажетті шараларды қоса қашықтатылған нҥктелердегі қҧрылғыларды қондырумен байланысты барлық тҽуекелдер ескерілуі керек. KTCS қазақстандық жҽне халықаралық барлық талаптарға жауап беруі қажет, соның ішінде: - электр қҧрылғыларының стандарттары; - еңбек қорғау мен гигиенасы бойынша нормалар; - қауіпсіздік талаптарына ГОСТ Р МЭК 61508-1-2007 бойынша 4 деңгейге сҽйкес келу қажет. Жҥйе қҧрамына аралықтағы қозғалысқа жауап беретін ДНЦ сервері кіру қажет. Оның функцияларына мыналар жатады: - аралық жҽне бҿлім пунктерінде бҧрмалар, кіру жҽне шығу бағдаршамдарын басқару ҥшін объектік бақылаушылармен байланыс; - ҿтпе автоматикасының қҧрылғыларымен байланыс жҽне басқару; - пойыздың бекетке жақындағаны туралы белгі берумен байланыс; - аралықта локомотивтермен пакеттік ақпарат алмасу; - жылдамдық режимін бақылау; - бекеттік жолдардың бос еместігін бақылау; - АРМ ДСП-мен ақпарат алмасу; - пойыздық оқиға мҧрағатын енгізу; - диспетчер жҧмысын тіркеу; - бекеттік диспетчерге бағдаршамдар мен бҧрмаларды басқаруды жіберу жҽне бақылау.
«Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее» Материалы XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 25
Объектік бақылауларға мыналар жатады: - бҧрмаларды бақылау жҽне басқару; - бағдаршамдық қҧрылғыны бақылау жҽне басқару; - осьтер санағышын бақылау жҽне ақпараттар алу. Барлық функционалдық мҥмкіндіктерді қамтамасыз ету ҥшін борттық қҧрылғы қҧрамына мыналар кіру қажет: - борттық бақылаушы; - жылдамдықты жҽне жҥрілген жолды анықтайтын қҧрылғы; - локомотив тартымы мен пневматикалық тежегішті басқаратын қҧрылғы; - қҧрамның бҥтіндігін бақылайтын қҧрылғы; - координаттардың инерциялық жҥйесін калибрлейтін қҧрылғы; - уақытты синхрондайтын қҧрылғы; - ДНЦ серверімен ақпарат алмасу ҥшін радиоарна бойынша мҽліметтер жіберетін қҧрылғы. Борттық бақылаушы функцияларына жолдың салмағын, жоспарын жҽне профилін, экипаждардың тежегіштік сипаттамаларын есепке ала отырып қҧрамның тежегіштік жолын есептеу, ДНЦ серверімен мҽлімет алмасу, алдында кетіп бара жатқан пойыздың соңғы вагонына дейінгі қашықтықты бақылау жатады. Машинистпен ҿзара ҽрекетті жҥзеге асыру ҥшін бортта жылдамдық, жол профилі, белгілеу пунктіне дейінгі қашықтық, тежегіш нҥктесіне дейінгі қашықтық, алда жатқан телімдердегі жылдамдықты шектеу туралы жҽне басқа да қажетті ақпарат кҿрініп тҧратын монитор қондырылу қажет. Жоғарыда кҿрсетілгендермен қатар СИРДП жалпы бірыңғай уақытты қамтамасыз ету жҥйесімен жабдықталуы керек, бірыңғай уақытты қамтамасыз ету жҥйесінен алынатын мҽліметтер негізінде жҥйе: - жҥйе қҧрылғылары мен компоненттерінде кҥн мен уақытты қояды; - мҽліметтердің тҥсу уақытын анықтауды қамтамасыз етеді. Нақты уақыт мҽнін жіберу модуль бойынша (±1 сек) 1 секундтан аспайтын қателікті жоятын алгоритм бойынша орындалу қажет. Жобалау кезінде жҥйенің барлық инфрақҧрылымының жасап шығарылуын алдын ала қарастыру керек, олар инженерлік-техникалық шешімдер мен есептерді ҿзіне қосады: - жҥйенің барлық компоненттерін қондыру, орналастыру, жҽне қҧрылғылары; - қолданылатын технологиялық қҧрылғының қҧрамы, жинағы жҽне техникалық сипаттамалары; - жҥйе инфрақҧрылымына кіретін ҽкімшілік ғимараттар мен қҧрылғыларды орналастыру, олардың негізгі техникалық жҽне функционалдық талаптары мен сипаттамаларын анықтау. KTCS келесі кіші жҥйелерден қҧралу қажет: - мҽліметтерді жіберу кіші жҥйесі; - мҽліметтерді тіркеу мен сақтаудың кіші жҥйесі; - пойыздық оқиғаны визуалдаудың кіші жҥйесі; - қозғалыс қауіпсіздігін бақылаудың кіші жҥйесі. Мҽліметтерді жіберу кіші жҥйесі – KTCS қалыпты функциялауды қамтамасыз ететін байланыс арналарын қолдануды алдын ала қарастырады. Мҽліметтерді жіберу желісі тҥйіндерінің архитектурасы ТСР/ІР хаттамаларын пайдалануға есептелуі жҽне берілген облыста, сондай-ақ криптография мен шифрлеу облыстарында ең заманауи технологияларды қолданумен қҧрылуы қажет. Кіші жҥйе мыналарды қамтамасыз ету қажет: - жҥйе компоненттері арасында мҽліметтерді жіберу; - аралас жҥйелермен мҽліметтер алмасу.
«Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее» Материалы XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 26
Мҽліметтерді тіркеу мен сақтаудың кіші жҥйесі – KTCS қалыпты функциялауға қажетті мҽліметтердің сақталуын, дҧрыстығын жҽне толықтығын қамтамасыз ететін мҽліметтер базаларын басқару жҥйелерін қолдануды алдын ала қарастырады. Кіші жҥйе қамтамасыз ету қажет: Ақпараттың сақталуы мен қолжетімдігін. Пойыздық оқиғаны визуалдаудың кіші жҥйесі – пойыздар қозғалысы, басқару объектілерінің жағдайы туралы ағындық оқиғаны кҿрсету ҥшін қажет (бҧрмалар, бағдаршамдар жҽне т. б.). Бҧл жҥйе пойыздық диспетчер ҥшін аралықта пойыздар қозғалысын бақылауға жҽне басқаруға мҥмкіндік беретін барлық қажетті ақпараттарды шығаруға арналған. Сондай-ақ берілген кіші жҥйенің функциясына штаттан тыс оқиғалардың мҥмкіндігі мен пайда болуы туралы диспетчерлердің хабары кіреді. Қозғалыс қауіпсіздігін бақылаудың кіші жҥйесі – KTCS-тің негізгі компоненті болып табылады. Оның функцияларына мыналар кіреді: - пойыздар қозғалысының қауіпсіздігін бақылау; - пойыздар қозғалысы мен жағдайы параметрлерін алу мақсатында жылжымалы қҧрамда қондырылған борттық қҧрылғымен мҽлімет алмасу; - объектік бақылаушыларға басқарушы сигналдарды ҿңдеу жҽне жіберу, сондай -ақ орындауды бақылау; - борттық қҧрылғыға басқару сигналдарын жіберу; - апаттық оқиғаларды алдын ала айту жҽне алдын алу; - оқиғаларды тіркеу [3]. Қортынды. KTCS қолдану кезінде поезд аралық интервалдың қысқаруы жҿндеу- жол жҧмыстары мен поездар қозғалысында жоспардан тыс ҥзіліс ҥшін жоспарлы бос уақыт беру кезінде поездардың кешігу уақытын 25-66 % азайтады, осыған байланысты поездтың кешігуімен байланысты шығындарды азайтады.
ПАЙДАЛАНҒАН ҼДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1. Технические требования к Казахстанской системе интервального регулирования движением поездов (KTCS). Астана 2011г. 2. Новиков В.Г., Алабушев И.И.. Цифровые сети радиосвязи стандарта GSM-R и TETRA. - М.:Труды ВНИИЖТ, 2007. - с. 209-216. 3. Система интервального регулирования движения поездов KTCS. Техническое решения 18082013.ТР.С. Астана 2013г.
«Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее» Материалы XXXIX Республиканской научно-практической конференции студентов 27
Жарықдиодты бағдаршамдар Жолдық датчик Бализдер
Локальді
компьютер Алыс қашықтықта орналасқан MS Т T модульдері ( сигналдар мен бализдер үшін ) және АСМ модулі ( жолдық
датчиктер үшін ) локальді компьютер Бекет Аралық
МПО үшін талшықты оптика Алаңдық құрылғылар үшін мысты кабель
Алаңдық құрылғыларға мысты кабель МПО үшін талшықты оптика Осындай құрылыстың артықшылығы аралықта сигналдарды , бализдерді және осьтерді санау жүйесін басқару үшін қолданылған мысты кабельдердің болмауы Әрбір микропроцессорлық құрамдар жолдық құрылғыларға жақын орналасқандықтан СОБ механигіне жүйенің әрбір алыс орналасқан элементінің жұмысы жайлы толық ақпарат түсіп отырады Бағдаршам діңгегіндегі MSTT
модулі Жолдағы қабылдап жауап беру құралы Локальді
компьютер АРМ ШН АРМ ДСП
Жарықдиодты бағдаршам
Сурет 2. KTCS ҧлттық жҥйесінің негізгі компоненттері «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева «Нҧрлы жол - путь в будущее»
28
Кҿлік экономикалық қарым-қатынастардың барлық тҥрлеріне дерлік қызмет етеді. Біз ҿмір сҥріп жатқан ҥшінші мыңжылдықта кҿлік саласының қандай тҥрі болмасын қажет екені белгілі. Осы кҿлік саласындағы ең басты міндет болып пойыз қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады. Қауіпсіздікті қамтамасыз етуде жалпы темір жол автоматикасы жҽне телемеханикасының алатын орны ерекше. Рельс тізбегі жолдың бостығын бақылауда ескі қҧрылғылардың бірі, ҽлемдік темір жолда ондаған жылдар бойы альтернативсіз қолданылады. ХХ ғасырдың бірінші жартысында Швейцария темір жолдарында металикалық шпалдар қолданыла бастады, сол сҽттен бастап алғашқы болып осьтерді санау жҥйелеріне кҿшті. Жолдық қҧрылғы ретінде механикалық жҽне гальваникалық дҿңгелек датчиктері қолданылды. 1950-ші жылдардан бастап осьтерді санау жҥйесін пайдалану алдымен орталық Еуропада сосын ҽлемнің барлық басқа да елдерінде қарқынды тҥрде қолданыла бастады. Мысалы, Германияның темір жолдары желісінде 1995 жылдан бастап жаңа қҧрылыс жҧмыстары жҽне телімдерді модернизациялау кезінде тек қана осьтерді санау жҥйесін жобалайды, дегенмен барлық жҥйеде рельс тізбегінің алатын орны маңызды емес. Батыс Еуропаның сонымен қатар АҚШ пен Жапония елдерінің кҿптеген темір жолдары ҽлі де рельс тізбектерін ҧсынады. Олардың кейбіреулері ерекше жағдайларда (кҿпірлердің металдық қҧрылымдарында, оқшаулау кедергісі тҿмен телімдерде) осьтерді санау жҥйесін қолданады. Ҧзын аралықтар ҥшін мҧндай жҥйелер бақыланатын аймақтың шексіз созылуының арқасында жҥзеге асады [3]. Осьтерді санау жҥйесінде қолданылатын дҿңгелек жҧптарын санау датчиктеріне қарапайым жолдық датчиктерге қарағанда талаптар кҿп қойылады. Қозғалыс бағытын жалпы зона жабылатындай жолдық датчикте екі сенсормен тіркейді. Бҧл телімде бағыттты сенімді тіркеу ҥшін қажет, ҽсіресе дҿңгелектердің тербелісі немесе дірілі кезінде. Дҿңгелек жҧптарын солдан оңға қарай бақылау осындай ретпен тіркеледі. Бірінші сенсор іске қосылады, сонан соң екінші сенсор қосылады. Іске қосылмауда дҽл осындай ретпен жҥзеге асырылады. Дҿңгелек жҧптарын тіркеу ҥшін механикалық жҽне гальваникалық датчиктерден басқа да датчиктерді қолданған: гидравликалық, пневматикалық жҽне магнитті. Қазіргі заманғы осьтерді санау жҥйелерінде негізінен дҿңгелек жҧптарының ҿтуі кезінде электромагнитті ҿріс ҿзгерісін тіркейтін индуктивті датчиктер қолданылады. Олардың типтерін қарастырамыз. Механикалық датчиктер ескі қондырғылар болып табылады. Ҽдетте олар рельстің ішкі жағында жҿнделеді. Дҿңгелектердің ҿтуі датчиктің қозғалмалы контактісіне ҽсер етуі кезінде тіркеледі. Ҽлемдік темір жолда бҧл немесе басқа да датчик типтерін қауіпті немесе қауіпсіз қондырғылар деп санайтын сҧраққа бірыңғай жауап жоқ. Осьтерді санау жҥйесінде механикалық датчиктерді қолдануға болады, ҿйткені оларға ҽрбір дҿңгелек бҿлек ҽсер етеді. Егер қозғалмалы контакт кеңістікте бағытталған, онда датчик бағытты анықтай алады. Олай болмаған жағдайда бағытты тіркеу ҥшін қозғалмалы контакт саны екі еселенуі керек. Сонымен қатар кейде датчиктің корпусының жылжымалы қҧрамға ҽсер ету принципі қолданылады. Механикалық датчиктер кеңінен таралған болатын, бірақ олар болаттан жасалғандықтан, кҿп шығындар кететіндіктен ХІХ ғасырдың аяқ жақтарынан бастап басқа қондырғылармен ауыстырды. Дегенмен олардың қарапайымдылығының арқасында уақытша жҧмыс кезінде жолдарда поездың жақындап келе жатқандығы жҿнінде ақпарат алуға ҽлі де қолданылып келеді. «Транспортная наука и инновации», посвященная Посланию Президента РК Н.А. Назарбаева жүктеу/скачать 5,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|