Қазақстан республикасы бiлiм және ғылым министрлiгi республикалық Ғылыми-педагогикалық кiтапхана



Pdf көрінісі
бет26/31
Дата12.01.2017
өлшемі2,04 Mb.
#1737
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31

      
Бакирбекова Г.А.   Бала құқығы - адам құқығы: [10 сыныптар арасында 
өткізілген  дөңгелек  үстел]  /  Г.  А.  Бакирбекова  //  Мектептегі  мерекелер: 
тәрбие жұмыстарының сценарийлері. - 2015. - № 12. - 24-25 б. 
       
Егенова М.   Жасөспірімнің құқықтық тәрбиесін қалыптастыру жолдары 
/ М. Егенова //Воспитание школьника=Оқушы тәрбиесі. - 2015.-№ 6.-11-13 б.
 
          
Елебек 
Ж.   Мектеп 
оқушыларының 
құқықтарын 
қорғауды 
ұйымдастыру  жұмыстары  /  Ж.  Елебек  //Воспитание  школьника=Оқушы 
тәрбиесі. - 2014. - № 8. - 20-24 б. 
        
Есенжолова  Ж.   Бала  құқығы  -  асыл  қазына:[тәрбие  сағатында 
оқушылардың  құқықтық  білімін  тереңдету]  /  Ж.  Есенжолова 
// Сынып жетекшісі=Классный руководитель. - 2014. - № 4. - 26-27 б. 
        
Жұрмағамбет Қ.Қ. Құқықтық сауаттылық – заман талабы: [автор өзінің 
пікірталас  кешін  ұсынады]  /Қ.Қ.Жұрмағамбет  //Мұғалім.  KZ.Адам  және 
қоғам-Человек и общество. – 2013. - № 5. – 23-26 б. 
       
Жүсіпова  М.   Заңды  білу  -  заман  талабы  /  М.  Жүсіпова 
// Қазақстан тарихы: әдістемелік журнал. - 2015. - № 12. - 62-64 б. 
        
Зимина  Н.А.   Баланың  құқығы,  міндеттері  және  жауапкершілігі               
/ Н. А. Зимина // Сынып жетекшісінің анықтамалығы=Справочник классного 
руководителя. - 2013. - № 7. - 45-49 б. 
         
Куланова  Г.И.   Құқық  негіздері  пәнін  оқытуда  оқушыларға  құқықтық 
тәрбие  берудің  тиімді  жолдары  /  Г.  И.  Куланова  //Жанұя  мен  мектептегі 
тәрбие=Воспитание в семье и школе. - 2013. - № 2. - 14--15 б. 
        
Қаратаева Ж.   Тәрбие отбасынан басталады немесе құқықтық мәдениет 
қалыптастырудың  жолдары  қандай  /  Ж.  Қаратаева  //Класс  time.  -  2013.  -         
11 қыркүйек. 
        
Наурызбаева М.  Құқықтық сауаттылық - заман талабы /М. Наурызбаева  
// Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар. - 2013. - № 11. - 21-23 б. 
       
Рахимбаева  К.К.   Бала  құқығы  (тәрбие  сағаты)  /  К.  К.  Рахимбаева             
// История в казахстанской школе=Тарих Қазақстан мектебінде. - 2014. - № 5. 
- 39-
41 б. 
       
Садық И.Ә.   Қазақстан Республикасындағы адам және азамат жағдайы. 
Конституциялық  негіздері  /  И.  Ә.  Садық  //История  в  казахстанской 
школе=Тарих Қазақстан мектебінде. - 2014. - № 3. - 17-20 б. 
       
Садықова  Ж.   Құқықтық  мәдениет  қалыптастыруда  отбасының  рөлі          
/ Ж. Садықова, Т. Бержанова //Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар. - 2013. - 
№ 8. - 25-26 б. 

186 
 
       
Скакова  Ж.О.   «Мен  –  Қазақстандықпын»  бағдарламасы:  [оқушыларды 
құқықты,  заңды,  коституцияны  оқыту  бағдарламасы]  /  Ж.  О.  Скакова 
// Сынып жетекшісінің анықтамалығы=Справочник классного руководителя. 
- 2015. - 
№ 8. - 8-11 б. 
       
Тлеугалиева  С.М.   Құқық  дегеніміз  не?  /  С.  М.  Тлеугалиева 
// Педагогикалық кеңес. - 2013. - № 1. – 21 б. 
      
Утеулинова  Л.   Құқықтық  мәдениетті  қалыптастыру  тәрбиенің  негізгі 
мақсаты ретінде / Л. Утеулинова // Воспитание школьника=Оқушы тәрбиесі. 
- 2015. - 
№ 6. - 24-26 б. 
       
Шарипова  Ә.   Құқық-әділет  пен  парасат  жолы  /  Ә.  Шарипова 
// Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар. - 2014. - № 8. - 38-41 б. 
 
 
Желтоқсан 
12 жұлдыз 
Қазақстанның  Халық  жазушысы,  қазақ  әдебиетін  зерттеуші, 
филология  ғылымының  докторы,  профессор,  академик 
Зейнолла  Қабдоловтың  туғанына  90  жыл  (12.12.1927-
25.08.2006).  
      
Қабдолов  Зейнолла  Атырау  облысы,  Мақат  ауданы,  Доссор  селосында 
дүниеге  келдi.  1950  жылы  қазiргi  Әл-Фараби  атындағы  Қазақтың 
Мемлекеттiк  университетiнiң  филология  факультетiн  бiтiрдi.  1951  жылы 
«
Жұлдыз»  журналының  бас  редакторы  болды.  1957-1959  жыл  Қазақстан 
Коммунистiк партиясы Орталық комитетiнiң сектор меңгерушiсi, 1959-1961 
жылдары  «Қазақ  әдебиетi»  газетiнiң  бас  редакторы,  Қазақстан  жазушылар 
Одағы  басқармасының  хатшысы,  1960  жылдан  Қазақтың  Мемлекеттiк 
Университетiнде ассистент, ал 1975 жылдан  ширек ғасыр бойы  Әл-Фараби 
атындағы  Қазақтың  мемлекеттік  университетінің    әдебиет  кафедрасын 
басқарды.  Қазақстан  Республикасы  Ұлттық  Ғылым  Академиясының  
академигі, филология ғылымының докторы, профессор. 
      
Ғылыми-зерттеу  еңбектерi  негiзiнен  әдебиет  теориясы  мәселелерiне 
арналған. Қазақ әдебиетi мен әдебиет теориясы жөнiнде орта мектептер мен 
жоғары  оқу  орындарына  арналған  оқулықтардың  авторы.  Әдеби 
творчествосы  өлең,      әңгiме  жазудан  басталды.  А.С.Пушкин,  Н.В.Гоголь, 
А.Островский,  М.  Горький  т.б.  жазушылардың  жекелеген  шығармаларын 
қазақ тiлiне аударды. Бірнеше романдар, әңгіме-очерктердің авторы. «Менің 
Әуезовім» романы үшін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығы 
берілді. Қазақ және Қырғыз республикалары ғылымдарының еңбек сіңірген 
қайраткері. 
      
Қазақ  КСР  Жоғарғы  Кеңесінің  Құрмет  Грамоталарымен,  «Халықтар 
достығы»,  «Құрмет  белгiсi»,  «Парасат»    ордендерiмен  және  медальдармен 
марапатталды. ВЦСПС пен КСРО Жазушылар одағы, Казақ ПЕН-клубы және 
Ғылым  академиясының  Ш.Уәлиханов  атындағы  Бірінші  дәрежелі 
сыйлықтарының иегері. 
ӘДЕБИЕТТЕР
      
Қабдолов З. Таңдамалы шығармалар /З.Қабдолов. – Алматы: Санат, 2003.  

187 
 
     
Т.1: Романдар мен пьесалар. – 552 б. 
      
Қабдолов  З.  Көзқарас:  (талдаулар  мен  толғаныстар)  /З.Қабдолов.  - 
Алматы: Рауан, 1996. – 254 б. 
     
Қабдолов  З.  Сөз  өнері:  Оқулық-монография.  –  5  бас.  –  Алматы:  Санат, 
2002. – 
360 б. 
     
Қабдолов З. Әуезов: М.Әуезовтің 100 жылдығына арн. – Алматы: Санат, 
1997. – 
352 б. 
      
Қабдолов З. Сөз өнерi. Жоғары оқу орындарының студенттерiне арналған 
оқулық.  өңд.  толықт.  4  бас./З.Қабдолов.  -  Алматы:  Қазақстан  университетi, 
1992. – 
351 б. 
       
Қазақ әдебиеті: Жалпы білім беретін мектептің 11 сыныбына арналған 
оқулық /Х.Әдібаев, М.Базарбаев, З.Қабдолов, Р.Нұрғалиев. – 6 бас. –Алматы: 
Мектеп, 2003. – 392 б. 
      
Қабдолов З. Азаттықтың асқақ рухы /З.Қабдолов //Қазақ әдебиеті. – 2003. 
– 
6 маусым. 
     
Қабдолов З. Өмірі – үлгі, өнері - өнеге /З.Қабдолов //Ана тілі. – 2003. – 22 
мамыр. 
     
Қабдолов З. Кісілікті кісі: [мұнайшы М.Д.Батырбаев туралы] /З.Қабдолов 
//Ана тілі. – 2003. – 9 қаңтар. 
Ол туралы
      
Зейнолла  Қабдолов  //Тарихи  тұлғалар:  Танымдық  көпшілік  басылым: 
мектеп  жасындағы  оқушылар  мен  көпшілікке  арналған.  –  Алматы: 
Алматыкітап,  2005. – 100 б. 
     
Зейнолла Қабдолов ұстаз, ғалым, жазушы: Өмірі мен шығармашылығы 
туралы мақалалар мен сұхбаттар, өлең-жырлар /әл-Фараби атын. Қаз.Ұлттық 
ун-ті; жалпы ред.басқ. Қ.Әбдезұлы. – Алматы: Қазақ  университеті, 2002. – 
292 б. 
     
Қабдолов Зейнолла //Қазақстан жазушылары: ХХ ғасыр: Анықтамалық. – 
Алматы: Ана тілі, 2004. – 169-170 б. 
     
Қабдолов  Зейнолла  //Қазақстан:  Ұлттық  энциклопедия.  Т.5.  –  Алматы: 
Қазақ энциклопедиясы, 2003. – 175 б. 
      
Қабдолов  Зейнолла  //Қазақ  әдебиеті:  Энциклопедия.  –  Алматы:  Білік, 
1999. – 334-
335 б. 
     
Қабдолов  Зейнолла  //Қазақ  әдебиеті:  Энциклопедиялық  анықтамалық.  – 
Алматы: Аруна, 2005. – 283-284 б. 
     
Қабдолов  Зейнолла  (1927-2006)  //Біздің  элита  =  Наша  элита.  Т.1.  – 
Алматы: Қазақ университеті, 2009. – 299-301 б. 
    
Жолдасбеков  М.  Асылдарым:  эссе:  [ғалым  Зейнолла  Қабдолов  туралы] 
/М.Жолдасбеков //Егемен Қазақстан. – 2011. – 12 қаңтар, 14 қаңтар 
     
Қабдолова  С.  Емен-дағы  құласа  бетеге  екен,  дара  туған  тұлға  да  өтеді 
екен...: [жазушы Зейнолла Қабдолов туралы] /С.Қабдолова // Ана тілі. – 2008. 
– 
18 желтоқсан 
     
Кәкенова Ә. Зейнолла Қабдоловтың «Менің Әуезовім» роман-эссесіндегі 
ұстаз бейнесі /З.Кәкенова //Ұлт тағылымы. – 2004. - № 1. – 144-147 б. 

188 
 
      
Мұнар  М.   Қабдолов  көшесі  немесе  ұстаз  ізімен:  [ғалым,  академик 
Зейнолла Қабдолов туралы] / М. Мұнар// Қазақ әдебиеті. - 2012. - 20 сәуір. 
      
Оспанова  Ә.  Көп  қырлы  қаламгер:  [жазушы,  ғалым,  ұстаз,  публицист 
Зейнолла Қабдолов туралы] /Ә.Оспанова //Қазақ тілі мен әдебиеті. – 2006. - 
№ 5. – 72-74 б. 
    
Садықұлы  С.  Мық  шегедей  асыл  аға:  [академик  Зейнолла  Қабдолов 
жайлы] /С.Садықұлы //Қазақ әдебиеті. – 2004. – 11 маусым. 
     
Хасан  С.  Қабдоловтың  қызыл  алмасы:  [академик-жазушы  Зейнолла 
Қабдолов туралы] / С.Хасан //Ақиқат. – 2010. - № 4. – 39-45 б. 
 
 
16 желтоқсан - Қазақстан Республикасының  
Тәуелсіздік күні  
      
Қазақстан  Республикасының  Тәуелсіздік  күні  —  тарихы  тереңде 
жатқан  елдің  жаңа  заманда  өз  алдына  қайта  егеменді  ел  болған  күні. 
Тәуелсіздік  күні  мерекесі  әр  жылдың  16-желтоқсанында  аталып  өтеді.  Бұл 
күн  ұлттық,  мемлекеттік  деңгейдегі  елеулі  мереке  болғандықтан  16-17-
желтоқсан күндері күнтізбеде демалыс болып табылады.  
      
1991  жылы  КСРО  ыдырап,  Одақтың  құрамындағы  елдер  өз  алдарына 
жеке мемлекет болып жатты. Солардың қатарында Қазақстан да болды. 1991 
жылы  16-желтоқсанда  Қазақстанның  Жоғарғы  Кеңесі  «Тәуелсіздік  пен 
мемлекеттің  егемендігі  туралы»  заңды  қабылдады.  Ескеретіні,  Қазақстан 
КСРО  құрамындағы  елдердің  арасында  ең  соңғысы  болып  Тәуелсіздігі 
туралы  заңды  қабылдады.  Бұл  заң  1990  жылы  25-қазанда  қабылданған 
Қазақстанның  Егемендігі  туралы  Декларациямен  бірге  Қазақ  елінің  елдігін 
нығайта түсті. 
     
Жыл  сайын  республика  азаматтарының  арасында  мәдениет 
қайраткерлері,  әлеуметтік  саладағы  ерекше  қызметімен  көзге  түскен 
мамандар,  әскери  шенділер  мен  офицерлер,  құқық  қорғау  саласының 
қызметкерлері және ел өміріндегі белсенді өзге де сала өкілдері елеулі еңбек 
еткендері  үшін  мемлекеттік  марапаттармен  (наградалар)  марапатталады. 
Тәуелсіздік күнінің құрметіне абақтыдағыларға рақымшылық жасалады. 16-
желтоқсан  күні  Қазақстанның  барлық  жерлерінде  мерекелік  мәдени  ойын-
сауық  іс-шаралары  ұйымдастырылады.  Кешке  қарай  үлкен  орталықтардың 
аспаны отшашумен көмкеріледі. Тәуелсіздік тек қазақстан тұрғындары үшін 
емес, сонымен бірге, шетелдердегі қазақ қандастарымыз үшін де маңызы зор 
мереке.  
      
Оқушыларға тәуелсіздік ұғымын түсіндіру, тәуелсіздік жолында құрбан 
болған  қазақ  халқының  ерлігімен  таныстыру,  туған  жерді,  елін  сүйетін, 
ұлтжанды, намысшыл, адамгершілігі мол азамат етіп тәрбиелеу өте маңызды 
мәселелер. Осы мерекеге байланысты «Тәуелсіздік – желтоқсан жемісі» атты 
тәрбие  сағатын  өткізуге  болады.  Осы  тәрбие  сағатына  арналған    қабырға 
газетін,  «Желтоқсан  ызғары»  атты  кітап  көрмесін    ұйымдастыруға  болады. 
Жоғарғы сыныптар үшін «Тәуелсіздік үшін күрес тарихынан» тарихи - әдеби 

189 
 
кеш  ұймдастырып  және  осы  кешке  арнап  кітап  көрмесін  ұйымдастыруға, 
«Тәуелсіз Қазақстан» атты патриоттық әндер байқауын өткізуге болады.                                    
ӘДЕБИЕТТЕР: 
         
Қазақстан Республикасы Президент.(1991;Н.Назарбаев). Жарлық 
         
2011  жылды  Қазақстан  Республикасы  Тәуелсіздігінің  20  жылдығы 
жылы  деп  жариялау  туралы:    Қазақстан  Республикасы  Президентінің  2011 
жылғы  27  қаңтар  №1144  Жарлығы  /Қазақстан  Республикасы  Президент. 
(1991-
; Н.Назарбаев).Жарлық //Ақиқат. - 2011. - №2. - 3 б. 
          
Назарбаев  Н.   Тәуелсіз  Қазақстан  -  біздің  ең  қымбат,  ең  асыл 
құндылығымыз:  [Қазақстан  халқы  Ассамблеясының  ХҮІ  сессиясында 
сөйлеген сөзі] /Н. Назарбаев //Егемен Қазақстан. - 2010. - 21 қазан. 
Назарбаев  Н.   Еншімізге  бұйырған  ерен  бақыт.  Қазақстан 
Республикасы  Президенті  -  Ұлт  Көшбасшысы  Н.Ә.Назарбаевтың  Қазақстан 
Республикасы  Тәуелсіздігінің  20  жылдығына  арналған  салтанатты 
жиналыста  сөйлеген  сөзі /Н.  Назарбаев  //Егемен  Қазақстан.  2011.  -                 
16 желтоқсан; Ақиқат. - 2012. - № 2. - 10-17 б. 
         
Назарбаев  Н.   Тәуелсіз  Қазақстанның  жеті  қазынасы.  Қазақстан 
Республикасының  Президенті  -  Елбасы    Нұрсұлтан    Назарбаевтың 
Тәуелсіздік күніне арналған салтанатты жиында сөйлеген сөзі / Н. Назарбаев 
// Егемен Қазақстан. - 2013. - 15 желтоқсан. 
*       *      * 
        
Қозыбаев  М.  Киелі  тәуелсіздік  /М.Қозыбаев.  –  Алматы:  Баспалар  үйі, 
2009. – 
448 б. 
        
Менің  Отаным  –  Тәуелсіз  Қазақстан  /құраст.  О.Асқар.  –  Алматы: 
Балауса, 2009. – 184 б. 
     
Абдирова  Л.  Тәуелсіздік  –  қасиет  тұнған  ұлы  ұғым:  [1986  жылғы 
Желтоқсан  оқиғасы  туралы  түсінік  беру]  /  Л.Абдирова  //  Мектептегі 
сыныптан тыс жұмыстар. – 2016. - № 7. – 16-21 б. 
        
Аймахан  Қ.   «Желтоқсан  көтерілісі»  дейтін  уақыт  жетті:  [1986  жылғы 
желтоқсан  көтерілісі  туралы]  /  Қ.  Аймахан  //Алматы  ақшамы.  -  2013.  -  14 
желтоқсан. 
        
Айтбаев  Қ.   Біздің  ең  асыл  құндылығымыз.  16  желтоқсан  Қазақстан 
Республикасының тәуелсіздік күні / Қ. Айтбаев// Егемен Қазақстан. - 2014. - 
12 желтоқсан. 
        
Атемкулова  Ж.О.   16  желтоқсан  -  Тәуелсіздіктің  таңы  атқан  күн!: 
[Тәуелсіздік  күніне  арналған  ашық  тәрбие  сағаты]  /  Ж.  О.  Атемкулова             
// Бастауыш мектеп. - 2013. - № 11-12. - 53-55 б. 
        
Әбіханова  Г.   Азаттық  үшін  арпалысқан  аналар:  [1986  жылғы 
желтоқсан  көтерілісіне  қатысқан  қыз-келіншектер  туралы]  /  Г.  Әбіханова 
// Алматы ақшамы. - 2013. - 14 желтоқсан. 
        
Байбол  Ә.   Тәуелсіздікке  құрмет:  [16  желтоқсан  -  тәуелсіздік  күні 
туралы] / Ә. Байбол// Қазақ әдебиеті. - 2015. - 18-24 желтоқсан. 
      
Боранқұлов Қ.   Тәуелсіздік гүлі (мектеп сахынасына арналған пьеса) / Қ. 
Боранқұлов// Қазақстан тарихы: әдістемелік журнал. - 2014. - № 12. - 65-68 б. 

190 
 
     
Есенгалиева Р. Тәуелсіздіктің қасиетті белгілері: [1986 жылғы Желтоқсан 
оқиғасын  оқушыларға  таныстыру]/  Р.Есенгалиева  //  Мектептегі  сыныптан 
тыс жұмыстар. – 2016. - № 7. – 10-13 б. 
       
Жансүгірова  Г.   Біз  егеменді  еліміздің  болашағымыз!  (ашық  тәрбие 
сағаты)  /  Г.  Жансүгірова  //Биология  в  казахстанской  школе=Биология 
Қазақстан мектебінде. - 2015. - № 2. - 47-48 б. 
       
Жартанова  А.Қ.   Тәуелсіздік  -  тірегім:  [Тәуелсіздік  күніне  арналған 
салтанатты  жинның  сценарийі]  /  А.  Қ.  Жартанова//  Мектептегі  мерекелер: 
тәрбие жұмыстарының сценарийлері. - 2015. - № 11. - 5-6 б. 
       
Кайрбекова  А.  Тәуелсіздік  шежіресі  /А.Кайрбекова  //Мектептегі 
мерекелер. – 2013. - №12. – 6-7 б. 
        
Кубашова Ш.Қ.   Тәуелсіздік - ел арманы: [Тәуелсіздік күніне арналған 
кеш]  /  Ш.  Қ.  Кубашова  //Мектептегі  мерекелер:  тәрбие  жұмыстарының 
сценарийлері. - 2013. - № 8. - 5-7 б. 
         
Қырғызбай  Ө.   Халықтың  қисапсыз  төгілген  қанымен  келген 
Тәуелсіздік:  [қазақтың  ұлт-азаттық  көтерілістеріне  арналған  «Қазақ 
көтерілістері:  ақтаңдақтардан  –  ақиқатқа»  атты  ғылыми-тәжірибелік 
конференция өтті] / Ө. Қырғызбай  //Алматы ақшамы. - 2013. - 14 желтоқсан. 
       
Маханова  З.Ә.   Өткен  күндер  жеңісі  -  Тәуелсіздік  жемісі:[Тәуелсіздік 
мерекесіне  арналған  сценарийі]  /  З.  Ә.  Маханова//  Мектептегі  мерекелер: 
тәрбие жұмыстарының сценарийлері. - 2015. - № 1. - 3-5 б. 
       
Мусалиева  Р.   Менің  елім  -  Қазақстан:[тәрбие  сағатты]  /  Р.  Мусалиева          
// 
Сыныптағы тәрбие. - 2014. - № 3. - 3-4 б. 
       
Науан  К.Қ.   Тәуелсіздік  -  қазақтың  сан  ғасырлық  арманы:  [Желтоқсан 
оқиғасына  байланысты  4  сыныпта  өткізген  тәрбие  сағаты]  /  К.  Қ.  Науан 
// Мектеп директорының орынбасары: оқу-тәрбие жұмысы.  -  2015.  -  № 1.  - 
51-
52 б.
 
       
Пірәлиев  С.   Тәуелсіздік  тірегі  -  шынайы  тарих:  [16  желтоқсан  - 
Тәуелсіздік күні] / С. Пірәлиев// Егемен Қазақстан. - 2015. - 4 желтоқсан.
 
        
Сайпилова  А.С.   Қазақтың  бағы  да,  байлығы  да  -  Тәуелсіздік: 
[Тәуелсіздік  күніне  арналған  тәрбие  сағаты]  /А.  С.  Сайпилова  //Тәрбие 
сағаты. - 2014. - № 4. -2-3 б. 
    
Сенкибаева  Р.   Тәуелсіз  елдің  балаларымыз:[Тәуелсіздік  күніне  арналған 
ертеңгілік]  /  Р.  Сенкибаева//  Мектептегі  мерекелер:  тәрбие  жұмыстарының 
сценарийлері. - 2016. - № 1. - 9-10 б.
 
       
Туысова А.   Туымыз - тәуелсіздік, тілегіміз - бейбітшілік!: [16 желтоқсан 
мерекесіне арналған әдеби-музыкалық кеш] / А. Туысова // Тәрбие сағаты. - 
2013. - 
№ 1. - 14-15 б. 
       
Тұрғанбаева  Д.   Тәуелсіздік  тұғыры  биік  болсын:  [тәрбие  сағаты]                  
/  Д.  Тұрғанбаева    //Мектептегі  сыныптан  тыс  жұмыстар.  -  2013.-  №11.  -       
15-
18 б. 
 
 
       
 

191 
 
Желтоқсан 
19 жұлдыз 
Әдебиет  зерттеуші,  жазушы,  филология  ғылымдарының 
докторы,  Қазақстан  Республикасының  еңбек  сіңірген 
мұғалімі,  Қазақ  КСР  Оқу  министрі  (1958-1963), 
Әди 
Шәріповтың туғанына  105 жыл (19.12.1912-6.11.1993).  
     
Шәрiпов Әди 1912 жылы Семей облысы Жарма ауданындағы Мариновка 
селосында  туған.  1932-1935  жылдары  Абай  атындағы  Қазақ  педагогикалық 
институтында оқыды. 1935-1936 жылдары Түркiмен КСР-iндегi Красноводск 
педагогикалық  институтының  қазақ  тiлi  мен  әдебиетi  факультетiнде  оқуын 
жалғастырды.  Институтты  бiтiрген  соң,  Алматы  облысы  Қаскелең  орта 
мектебiнде ұстаздық еттi. 
     
Отан  соғысының  алғашқы  күнiнен  бастап,  Ә.Шәрiпов  Белоруссия, 
Смоленск  және  Орел  облыстары  аумағындағы  партизан  отрядтарының 
құрамында  соғысты.  1943-1944  жылдарда  Смоленск  партизан  қозғалысы 
штабының резервiнде болды. 
      
Соғыстан  кейiн  Ә.Шәрiпов  ұзақ  жылдар  бойы  Қазақ  КСР  Оқу 
министрiнiң орынбасары, 1958-1963 жж.  Қазақ КСР оқу министрi қызметiн 
атқарды. 
      1963-
1966 жж. Қазақ КСР Министрлер Кеңесi төрағасының орынбасары 
болып  қызмет  iстедi.  1966-1971  жылдары  Қазақстан  жазушылар  одағы 
басқармасының  бiрiншi  хатшысы  болды.  1979  жылы  зейнет  демалысына 
шыққанға дейiн Ә.Шәрiпов республика Ғылым Академиясының М.О.Әуезов 
атындағы әдебиет және өнер институтын басқарды. 
       
Ә.Шәрiпов  көпшiлiкке  кең  танымал  көптеген  көркем  шығармалардың 
авторы. Оның қаламынан Ұлы Отан соғысы жылдарындағы жаппай ерлiк пен 
нағыз  интернационалдықтың  түп  бастауын  терең  толғап  көрсеткен 
«Партизан  қызы»,  «Сахара  қызы»,  «Тон»    және  т.б.  осы  сияқты  роман, 
повестер туды. Ә.Шәрiповтың сценариi бойынша түсiрiлген  «Орман аңызы» 
атты кинофильмде көрермендер жүрегiне жол тапты. 
      
Ә.Шәрiпов  әдебиеттану  ғылымында  жемiстi  еңбек  еттi,  350-ден  астам 
ғылыми-публицистикалық  мақалалар  мен  педагогикалық  зерттеулердiң, 
майдангер  ақындар  Ж.Саин  мен  С.Мәуленов  шығармашылығы  жайлы 
монографиялардың авторы. 
      
Ә.Шәрiпов мәдениет пен ғылымды дамытудағы сiңiрген зор еңбегi,  Ұлы 
Отан  соғысы  майданындағы  жауынгерлiк  ерлiктерi  үшін  «Ленин  орденi»,      
«I  дәрежелi  Отан  соғысы»,  «Қызыл  Жұлдыз»,  «Құрмет  Белгiсi»,  екi  дүркiн  
«Еңбек  Қызыл  Ту»  ордендерiмен,  медальдармен  марапатталды.  Қазақстан 
Жазушылар  одағы  сыйлығының  лауреаты.  «Қазақ  КСР-інің  еңбек  сіңірген 
мұғалімі»  деген  құрметті  атақ  берілді.  Кембридж  университетiнiң 
Халықаралық  библиографиялық  орталығы  шығарған  «Планетаның  аса 
көрнектi  адамдары»  атты  библиографиялық  анықтамалыққа  Әди  Шәрiпов 
есiмiнiң  енгiзiлгенi  республиканың  рухани  өмiрiндегi  айтулы  оқиғалардың 
бiрi болды. 
ӘДЕБИЕТТЕР: 
     
Шәріпов Ә. Таңдамалы екi томдық /Ә.Шәріпов.- Алматы: Жазушы, 1982. 

192 
 
       
Т.1. Повесть. Кiрiспе мақала Х.Әдiбаевтiкi, 1982. – 502 б. 
       
Т.2. Роман, әңгiме, қолжазбалар. – 1982. – 496 б. 
     
Шәріпов  Ә..  Ажалдан  айырған  айла  /Ә.Шәріпов  //Қазақстандық  
партизандар. – Алматы,1960. 
      
Шәріпов  Ә.  Арбасу:  Повестер  мен  әңгiмелер  /Ә.Шәріпов.  -  Алматы: 
Жазушы, 1988. – 316 б. 
      
Шәріпов  Ә.  Қазақ  әдебиетi:  Орта  мектептiң  9-класына  арналған: 
хрестоматия. /құраст.Ә.Шәрiпов, өңделiп,толықтырылған – 35 бас. - Алматы: 
Мектеп,1982. – 240 б. 
      
Шәріпов Ә. Сұлтанбек Қожанұлы - әдебиетшi /Ә.Шәріпов. - Алматы:Ер-
Дәулет,Қазақстан,1994. – 98 б. 
       
Шәріпов    Ә.  Сырбай  Мәуленов  творчествосы  /Ә.Шәріпов.  -  Алматы: 
Ғалым,1985 – 240 б.  
       
Шәріпов  Ә. Көргенім, көңіліме түйгенім /Ә.Шәріпов. –Алматы, 1998. 
      
Шәріпов    Ә.  Көргенiм  көңiлiме  тоқығаным:  естелiк  /Ә.Шәріпов  
//Жұлдыз. – 1994. - №9. – 15 – 33 б. 
       
Шәріпов  Ә. Саяси қызмет және саяси шешiмдер /Ә.Шәріпов //Ақиқат. – 
1994. -
№ 6. – 92 – 94 б. 
       
Шәріпов  Ә.  Сойқанды  жылдар:  деректi  хикая  /Ә.Шәріпов    //Жұлдыз.  –
1992.-
№ 7. – 3 – 5 б. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет