Желтоқсан
3 жұлдыз
Фольклоршы, этнограф, мәдениет мұраларын жинаушы және
зерттеушi Әбубәкiр Ахметжанұлы Диваевтың туғанына 160
жыл
3.12.1856-5.02.1933
Ескерту
Кейбiр деректерде туған
жылы 1855 жыл деп, қайтыс болған жылы 1933 жыл деп
берiлген.
Диваев Әбубәкiр Ахметжанұлы 1856 жылы 3 желтоқсанда Ресейдiң
Орынбор қаласында туған. Ұлты башқұрт. 1876 жылы Орынбор кадет
корпусының Азия бөлiмiн бiтiрдi. Диваев өзбек, тәжiк, парсы, араб тiлдерiн
меңгерген. Орынбордағы Неплюев кадет корпусында оқып жүрiп қазақ тiлiн
үйренiп, қазақ халқының тұрмыс-салты, әдет-ғұрпынаа қатысты құнды
материалдар, ауыз әдебиетi үлгiлерiн жинаумен шұғылданған. 1883 жылдан
бастап, Сырдария, Орта Азия, Түркiстан далаларында қазақ, қырғыз, өзбек
халықтарының ауыз әдебиетiн жинаған. Диваевтың қатысуымен 1895 ж.
Қожа Ахмет Иасауи мешiтiнен табылған көне жазулар Түркiстан өлкесi
тарихын зерттеуге қосылған елеулi үлес болды.
Әбубәкiр Диваев «Шора батыр»
«Бекет батыр»
«Қобыланды»
«Алпамыс батыр»
оның бiрнеше нұсқасы
, «Қамбар батыр»
«Ер Тарғын»
«Айман-Шолпан» жырларын, «Алаша хан мен Алдар көсе» т.б.ертегiлерiн,
«Қазақ балаларының ерте замандағы ойындарын»
«Шешендiк сөздерiн»
жинап, қағаз бетiне түсiрдi, олардың кейбiреулерiн орыс тiлiне аударды.
Диваев жинаған нұсқалардың тағы бiрi – ежелгi күнтiзбе, астрономия
туралы халық ұғымдары. Қорқыт Ата бейiтiнiң су үңгiп, жоғалып кету
алдында тұрғанын айтып, жергiлiктi әкiмшiлiктен адамзат мәдениетi
тарихындағы қымбат ескерткiштi қорғауға алуды сұрағаны ғылымға сiңiрген
еңбегi деп, жоғары бағаланған.
Әбубәкiр Диваев Кеңес өкiметi тұсында 1917-1923 жж. Орта Азия
университетiнде, Түркiстан шығыстану институтында дәрiс берiп,
профессорлық қызмет атқарған. Сонымен қоса Ташкенттегi өлкелiк
мұражайдың этнография-археология бөлiмiн басқарған.
ӘДЕБИЕТТЕР
Диваев Ә. Қазақ ырымдары /Ә.Диваев //Қазақтың тәлiмдiк ой-пiкiр
антологиясы. – Т.2. – Алматы, 1998. – 15-21 б.
Диваев Ә. Қазақ балаларының ойындары /Ә.Диваев //Қазақтың тәлiмдiк
ой-пiкiр антологиясы. – Т.2. – Алматы, 1998. – 21 б.
Диваев Ә. Қазақтың халық творчествосы /Ә.Диваев. – Алматы, 1989.
Диваев Ә. Тарту /Ә.Диваев. – Алматы, 1992.
190
Ол туралы
Әбубәкiр Диваев
1855-1933
. Этнограф, мәдени мұраларды жинаушы
және зерттеушi //Қалиев С. Қазақ этнопедагогикасының тарихы
кеңестiк
дәуiр 1920-1990 жж.
. – Алматы, 1999. – 6-18 б.
Диваев Әбубәкiр Ахметжанұлы //Қазақстан: Ұлттық энциклопедия. –
Т.3. – Алматы
«Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы. – 2001. – 228-
229 б.
Диваев Әбубәкір (1856-1933) //Қазақтың тәлімдік ой-пікір антологиясы
/құраст.: Қ.Жарықбаев, С.Қалиев. Т.2. – Алматы, 1998. – 15 б.
Диваев Әбубәкiр Ахметжанұлы
1855-1933
//Қазақ ССР. Қысқаша
энциклопедия. Т.3. –Алматы, 1988. – 205-206 б.
Диваев Әбубәкiр Ахметжанұлы //Қазақ әдебиетi. Энциклопедия. –
Алматы, 1999. – 198 б.
Диваев Әбубәкiр //Қазақстандағы бiлiм мен педагогиканың даму тарихы
VI-XX ғғ.
I бөлiм. Библиографиялық әдебиеттер көрсеткiшi. – Алматы
Зият
Пресс, 2004. – 27-28 б.
Жұмабайұлы М. Әбубәкір ақсақал - Диваев: [қазақ-қырғыз елінің ауыз
әдебиетін жинаған, тілмаш болған] / М. Жұмабайұлы //Абай. - 2010. - 2010. -
№ 1. - 45-46 б.
Қалиев С. Әбубәкір Диваев (1855-1933) -этнограф, мәдени мұраларды
жинаушы және зерттеуші / С. Қалиев //Қазақстан педагогикалық ғылымдар
Академиясының хабаршысы=Вестник Академии педагогических наук
Казахстана. - 2008. - № 4. - 61-69 б.
Желтоқсан
5 жұлдыз
Әдебиет зерттеушi, филология ғылымдарының докторы,
профессор, «Қазақстан Жоғарғы мектебінің Еңбек сiңiрген
қызметкерi» Тауман Салықпайұлы Амандосовтың туғанына
95 жыл
5.12.1921-8.7.1991
. (Ескерту: кейбір жерлерде туған
айы 5 қараша деп көрсетілген)
Амандосов Тауман Салықбайұлы 1921 жылы 5 желтоқсанда Атырау
облысы Балықшы ауданы, Кеңөзек аулында туған. Еңбек жолын 1942 жылы
Атырау облыстық «Социалистік құрылыс» газетінің әдеби қызметкері болып
бастаған. 1950 жылы Қазақтың Мемлекеттік университетін (қазіргі әл-
Фараби атындағы Қазақтың Ұлттық университеті) бітірген. 1952-1954
жылдары университеттің сырттай оқытатын бөлімінің проректоры, 1955-1959
жылдары
деканның
орынбасары,
1959-1966
жылдары
филология
факультетінің деканы, 1966-1971 жылдары журналистика факультетінің
деканы, 1969-1976 жылдары кафедра меңгерушісі қызметтерін атқарған.
1982 жылы филология ғылымдарының докторы атанды, 1974 жылдан
профессор. 1982 жылы «Қазақстан Жоғары мектебінің еңбек сіңірген
қызметкері
191
Т.Амандосов қазақ публицистикасының теориясы мен тәжірибесі,
баспасөз жанрлары, бұқаралық ақпарат құралдарының жүйесі мен
журналистиканың қоғамда алатын орнын зерттеді. Атырау қаласында Тауман
Амандосов атындағы көше бар.
ӘДЕБИЕТТЕР:
Амандосов Т. Қазақ совет баспасөзінің жанрлары / Т.Амандосов. –
Алматы, 1968
Амандосов Т. Совет журналистикасының теориясы мен практикасы
/ Т.Амандосов . – Алматы, 1978.
Амандосов Т. Қазіргі қазақ публицистикасы/ Т.Амандосов. – Алматы,
1975
Амандосов Т. Үнді елінде. – Алматы: Қазмембас, 1962. – 78 б.
Ол туралы:
Амандосов Тауман Салықбайұлы //Қазақстан: Ұлттық энциклопедия.
Т.1. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, 1998. – 335 б.
Амандосов Тауман Салықбайұлы //Қазақ әдебиеті: Энциклопедиялық
анықтамалық. –Алматы: Аруна, 2005. – 42-43 б.
Амандосов Тауман Салықбайұлы //Қазақ әдебиеті: Энциклопедия. –
Алматы, 1999. – 57 б.
Амандосов Тауман Салықбайұлы //Қазақстан ғылымы: Энциклопедия.
Т.1. – Алматы, 2009. - 106 б.
Амандосов А. Азамат Амандосов: «Ар-намыс мәселесіне келгенде, өте
талапшыл болатын...»: [ғалым, ұстаз Тауман Салықбайұлы Амандосов
туралы баласы Азамат Амандосовпен сұхбат] /әңгімелескен Салтанат
Құмабекова / А. Амандосов // Түркістан. - 2011. - 3 қараша.
Әбдиманұлы Ө. Алаштың Амандосовы: [қазақ журналистикасына еңбек
сіңірген ғалым Тауман Салықбайұлы Амандосов туралы] / Ө. Әбдиманұлы
// Ақиқат. - 2014. - № 4. - 76-83 б.
Балмағамбетов И. Тауман ағайдың тағылымы: [ғалым Тауман
Салықбайұлы Амандосов туралы] / И. Балмағамбетов //Астана ақшамы. -
2011. - 17 мамыр.
Балмағамбетов И. Тау тұлға: [қазақ журналистикасының негізін
қалаушы, профессо, ұстаз Тауман Салықпайұлы Амандосов туралы
/ И.Баламағамбетов //Алтын Орда. – 2009. – 2-8 сәуір; Айқын. – 2009. – 23
сәуір.
Жақып
Б. Тауман ағаның төрт жақсылығы: [ғалым Тауман
Салықбайұлы Амандосов туралы] / Б. Жақып //Алматы ақшамы. - 2011. - 27
қазан.
Қайырғалиева С. Менің профессорым. Қазақ журналистикасының
ардагері Тауман Салықбайұлы Амандосов туралы лебіз / С.Қайырғалиева
// Егемен Қазақстан. – 2009. – 28 наурыз.
Қараман
Қ. Ұстаздың аялы алақаны. Қазақ журналистикасы
сардарларының бірі, ғылым докторы, профессор Тауман Амандосов жайлы
бір үзік сыр / Қ. Қараман // Жетісу. - 2012. - 23 ақпан.
192
Қорғасбек Ж. Ұстаз кісілігімен де ұстаз: [ғалым Тауман Амандосов
туралы] / Ж. Қорғасбек // Алматы ақшамы. - 2011. - 27 қазан.
Лепесова А. Ұлағатты ұстаз: [ұстаз, ғалым, қаламгер Тауман
Салықбайұлы Амандосовқа арналған «Амандосов рухымен алты күн» атты
апталықтың өтуі туралы] / А. Лепесова // Ана тілі. - 2011. - 27 қазан - 2
қараша.
Майкотова Г. Алыптың аманаты. Журналистика теориясы туралы
ізашар оқулық: [ғалым, журналист, профессор Тауман Салықбайұлы
Амандосов туралы] / Г. Майкотова // Түркістан. - 2012. - 31 мамыр.
Мархабаев А. Дарынды декан еді: [ғалым, ұстаз Тауман Салықбайұлы
Амандосов туралы ] / А. Мархабаев // Егемен Қазақстан. - 2012. - 2 маусым.
Медеубекұлы С. Замансөз заңғары. Профессор Тауман Салықпайұлы
Амандосовтың ғылымдағы жаңалықтары туралы / С. Медеубекұлы // Қазақ
әдебиеті. - 2012. - 1 маусым.
Омарұлы Б. Амандосов аудиториясы: [ұстаз, профессор Тауман
Амандосов туралы] / Б. Омарұлы// Астана ақшамы. - 2011. - 13 желтоқсан.
Оразалиева Ж. Алатаудай асқақ Амандосов: [қазақ публицистикасы
теориясының негізін салушылардың бірі, журналистика білім беру жүйесінің
нық қалыптасуына үлкен үлес қосқан ұстаз, профессор Тауман Салықбайұлы
Амандосов туралы] / Ж. Оразалиева // Айқын. - 2013. - 25 сәуір.
Сақ Қ. Ұстаз: [ғалым, ұстаз, Тауман Салықбайұлы Амандосов туралы]
/ Қ. Сақ // Егемен Қазақстан. - 2011. - 21 желтоқсан.
Сәрсенбай Қ. Жылы ағыс: [Қазақстанда журналистика теориясы
бойынша тұңғыш доктор, кейіннен тұңғыш профессор атағын алған Тауман
салықбайұлы Амандосов туралы] /Қ.Сәрсенбай // Алматы ақшамы. – 2009. –
16 сәуір.
Смағұлқызы Т. Амандосов рухымен сырласу: [журналист, ұстаз Тауман
Амандосовтың өмірін насихаттау мақсатында әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-де
«Амандосов рухымен алты күн» атты апталық өтті] / Т. Смағұлқызы
// Заң газеті. - 2011. - 20 қазан.
Төлеуішов Ә. Атырауда тау жоқ, таудай тұлғалар бар. Соның бірі қазақ
журналистикасының негізін салушы Тауман Амандосов болатын
/ Ә. Төлеуішов // Алтын Орда. - 2012. - 9 ақпан.
Ұстаз аты - биік, әрі мәңгілік: [ұлағатты ұстаз, журналист, публицист
Тауман Салықбайұлы Амандосов туралы] //Ақиқат. - 2012. - №11.- 116-119 б.
Шыныбеков
Ж.
Профессор
Тауманның
темір
таяғы
немесе
генералиссимус Сталиннің ағаш қорқоры: [ғалым, журналист, Тауман
Салықбайұлы Амандосов туралы] / Ж.Шыныбеков //Алматы ақшамы. – 2009.
– 16 сәуір.
193
Желтоқсан
6 жұлдыз
Ғалым, көрнектi педагог, профессор Қажым Аманғалиұлы
Басымовтың туғанына 120 жыл
6.12.1896-18.02.1939
Басымов Хажым Аманғалиұлы 1896 жылы 6 желтоқсанда Батыс
Қазақстан облысы Бөрлi ауданында дүниеге келдi.
Хажым Аманғалиұлы 7 жастан 14 жасқа дейiн Орынбордағы жоғары
педагогикалық бiлiм беретiн татар медресесi «Медресе Құсайынияда» оқиды.
1916 жылы мектеп үйiн патша әскерлерi қазармаға алғандықтан оқу
тоқтатылады. Содан кейiн Уфа қаласындағы «Медресе Ғалия» атты
педагогикалық татар мектебiнде оқиды. Бұл мектептi 1917 жылы бiтiрдi.
Х.Басымов 1913 жылдан бастап, 1918 жылға дейiн Торғай, Орал,
Астрахань губернияларының ауылдық бiрiншi басқыш мектептерiнде
мұғалiм болып iстедi.
1919-1921 жылдары Ташкент қаласындағы Қазақ университетiнде оқып,
1922-1929 жылдары Алматыдағы педагогикалық институтта оқытушы
болады.
1921 жылы 11 қыркүйекте Алматы қаласында педучилище ашылады. Осы
педучилищенi ұйымдастырып, оны басқару iсiне Хажым Басымов пен
Шамғали Сарыбаев белсене қатысады. 1922 жылғы қазан айынан бұл
училище Жетiсудың облыстық педучилищесi деп аталды. 1922 жылғы 14
желтоқсанда осы педучилище ағарту институтына айналады.
Х.Басымов 1929-1930 жылдары Қапалдағы педтехникумда оқытушы
болып iстедi, 1930-1934 жылдары Қостанайдағы педагогикалық институтта
оқытушы болып iстедi. 1934-1937 жылдары Ақтөбедегi жоғары дәрежелi
ауыл шаруашылық қызметiн атқарды. 1937 жылы Ақтөбедегi мұғалiмдер
даярлайтын екi жылдық институтта қазақ тiлi мен әдебиетi кафедрасының
меңгерушiсi болып тағайындалып, тiл мен әдебиеттен сабақ бердi.
Қажым Басымов 1937-1938 жылдары Қазақ КСР Халық ағарту
комиссариатында
қызмет
iстеп,
ғылыми-методикалық
жұмыстарды
басқарды.
Ғылыми-зерттеу еңбектерi қазақ тiлiнiң морфологиясы, синтаксисi,
этимологиясы мен стилистикасына және оны оқыту әдiстемесiне арналған.
Оқулықтар жазуға қатысып, фольклор жинаумен айналысты.
Ол өзiнiң барлық саналы өмiрiн халық ағарту жұмысына арнап, ағарту
саласында көп еңбек сiңiрдi, жүздеген педагогикалық кадрларды әзiрлеуге
барлық күш-жiгерiн, бiлiмiн жұмсады.
ӘДЕБИЕТТЕР:
Басымов Қ. Жаңа әрiп. Жаңа әрiппен жаңа емле, жаңа дыбыстардың
жiктеулерi / Қ.Басымов. – Алматы, 1932. – 36 б.
Басымов Қ. Педучилищеде сырттан оқушы мұғалiмдер үшiн оқу
программасы мен методикалық түсiндiрулер / Қ.Басымов. – Алматы, 1938.
Басымов Қ. Латын алфавитiне көшуге байланысты жаңа орфография
/ Қ.Басымов. – Алматы, 1930.
Басымов Қ. Жаңа әрiп пен жаңа емле және дыбыстарымыздың жiктерi
/ Қ.Басымов. – Алматы, 1932.
194
Басымов Қ. Орфография мен терминология мәселелерiн парасатты шешу
қажет / Қ.Басымов. – 1935.
Ол туралы:
Басымов Қажым Аманғалиұлы // Қазақстан: Ұлттық энциклопедия. Т.2.
–Алматы
«Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, 1999.-178 б.
Басымов Қажым Аманғалиұлы //Қазақ ССР. Қысқаша энциклопедия. Т.
3. – Алматы, 1988. – 127 б.
Басымов Қажым Аманғалиұлы //Қазақ тiлi. Энциклопедия. – Алматы,
1998. – 63 б.
Басымов Қажым Аманғалиұлы //Қазақстан ғылымы: Энциклопедия.
Т.1. – Алматы, 2009. – 217 б.
Ұйықбаев И. Басымов Қ.А. /И.Ұйықбаев //Қазақ тiлi методикасының
библиографиялық көрсеткiшi. – Алматы, 1961. – 5-20 б.
Сарыбав Ш.Ш. Қажым Басымов:
көрнектi методист Қажым
Басымовтың творчествосы туралы
/Ш.Ш.Сарыбаев //Қазақ тiлi мен әдебиетi.
– 1958. – № 5.
Ұйықбаев И. Көрнектi педагог:
Қ.А.Басымовтың өмiрi мен қызметi
/ И.Ұйықбаев // Халық мұғалiмi. – 1959. – № 2. – 81-84 б.
Желтоқсан
6 жұлдыз
Әдебиет зерттеушi ғалым, аудармашы, жазушы, филология
ғылымдарының докторы Сәйдiл Омарұлы Талжановтың
туғанына 110 жыл
6.12.1906-10.12.1972
.
Талжанов Сәйдiл Омарұлы 1906 жылы 6 желтоқсанда қазiргi
Қарағанды облысы Нұра ауданы, Захаровка селосы, Тоқтамыс ауылында
дүниеге келген.
1931 жылы Ташкенттегi Орта Азия мемлекеттiк университетiн бiтiрдi.
1931-1934 жж. Қазақ КСР Халық ағарту комиссариатында бөлiм меңгерушiсi,
1934-1937 жж. Абай атындағы қазақ педагогикалық институтында тiл-
әдебиет кафедрасының меңгерушiсi болды.
1956-1972 жж. Қазақ мемлекеттiк көркем әдебиет баспасында аға
редактор, Қазақ ССР Ғылым Академиясының Тiл бiлiмi институтында аға
ғылыми қызметкер болып iстедi. Ғылыми еңбектерiнiң негiзгi тақырыбы:
көркем аударма теориясы мен проблемалары, әдеби байланыстар. Орыс
әдебиетi классиктерiнiң шығармаларын қазақшаға, С.Сейфуллин, М.Әуезов,
Б.Майлин шығармаларын орысшаға аударды.
ӘДЕБИЕТТЕР:
Талжанов С. Аударма және қазақ әдебиетiнiң мәселелерi /С.Талжанов. -
Алматы: Ғылым, 1975. – 286 б.
Талжанов С. Орыс ойшылдары /С.Талжанов. – Алматы, 1971.
Талжанов С. Көркем аударма туралы /С.Талжанов. - Алматы:
Қазмемкөркем-әдеббас. – 1962. – 167 б.
Талжанов С. Адам туралы толғау: әңгiмелер /С.Талжанов. - Алматы:
Жазушы, 1965. – 176 б.
195
Талжанов С. Сейфолланың Сәкенi: Повесть /С.Талжанов. - Алматы:
Қазмем-көркемәдеббас, 1959. – 302 б.
Талжанов С.. Қайып қарттың әңгiмесi /С.Талжанов. – Алматы:
Қазмемкөркем-әдеббас, 1961. – 35 б.
Ол туралы
Талжанов Сәйдiл Омарұлы //Қазақ әдебиетi: Энциклопедия. –Алматы
«Бiлiк» баспа үйi, 1999. – 617 б.
Талжанов Сәйдiл Омарұлы //Қазақ әдебиетi: Энциклопедиялық
анықтамалық. –Алматы
Аруна, 2005. – 492 б.
Талжанов Сәйдiл Омарұлы //Қазақ тiлi: Энциклопедия. – Алматы, 1998.
– 383-384 б.
Талжанов Сәйдiл Омарұлы //Қазақ ССР: Қысқаша энциклопедия. – Т.3.
– Алматы,1988. – 496 б.
Талжанов Сәйдiл Омарұлы //Қазақстан ғылымы: Энциклопедия. Т.2. –
Алматы, 2010. – 344 б.
Талжанов Сәйдiл //Қазақстан жазушылары
ХХ ғасыр. Анықтамалық. –
Алматы
Ана тiлi, 2004. – 297 б.
Әлiбекұлы С. Тағдыры тайғақ Талжанов
жазушы, аудармашы, ғалым
Сәйдiл Омарұлы Талжанов туралы
/С.Әлiбекұлы /Қазақ әдебиетi. – 2005. –
11 наурыз.
Желтоқсан
7 жұлдыз
Химия ғылымдарының докторы, профессор,Қазақстан
Ұлттық ғылым академиясының академигi, Білім министрі
(1995-1997), Мұрат Жұрынұлы Жұрыновтың туғанына 75
жыл
7.12.1941
Жұрынов Мұрат Жұрынұлы 1941 жылы 7 желтоқсанда Оңтүстiк
Қазақстан облысының Арыс қаласында туған.
1959-1964 жж. Қазақ химия-технология институтында оқыған. Инженер-
технолог, химия ғылымдарының докторы, профессор, Ұлттық Ғылым
Академияының толық мүшесi.
М.Ж.Жұрынов 1965 жылдың қараша айынан технология институтында
оқытушылық жұмыс атқарды. 1967-1970 жж. Мәскеу қаласындағы
Д.И.Менделеев
атындағы
химия-технология
институтының
аспирантурасында оқыды.
1970 жылы Шымкент қаласындағы химия-технология институтының аға
оқытушысы, кафедра меңгерушiсi және технология факультетiнiң деканы
болды, ал 1982 ж. Қарағанды мемлекеттiк университетiнiң проректоры
болды.
М.Ж.Жұрынов
1985-1991 жылдары Қазақ КСР Ғылым Академиясының
органикалық синтез және көмiр химиясы институтының директоры. 1991 ж.
маусымнан 1995 ж. наурызға дейiн Қожа Ахмет Иассауи атындағы
халықаралық қазақ-түрiк университетiнiң президентi болды.
196
1995 жылдан 1997 жылға дейiн Қазақстан Республикасының Бiлiм
министрi болды. 1997-2001 жж. Қожа Ахмет Иассауи атындағы
Халықаралық қазақ-түрiк университетiнiң ректоры. 2001-2003 жж. Қазақстан
Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң Органикалық катализ және
электрохимия институтының директоры. 2003 жылдан Қазақстан
Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының президентi болып сайланды
М.Ж.Жұрынов Ұлттық Ғылым Академиясының академигi. Мәскеудегi
Жоғары мектеп, инженерлiк академияның, Нью-Йорк академиясының
академигi. Халықаралық ғылыми кеңестердiң мүшесi.
500-ге жуық ғылыми еңбектерi отандық және шетелдiк басылымдарда
жарияланған. Оның iшiнде 15 кiтап, 120-дан астам авторлық куәлiк,
патенттер бар.
Қазақстан Республикасы Бiлiм мен ғылым және техника саласы бойынша
Мемлекеттiк сыйлықтың лауреаты, «Астана» медалiмен марапатталған.
ӘДЕБИЕТТЕР
Жұрынов М.Ж. Биоорганикалық химия
Оқулық /М.Ж.Жұрынов,
А.Ж.Ақбасова. – Түркiстан
Яссауи Университетi, 1997. – 287 б.
Жұрынов
М.Ж..
Ел
болашағы
-
бiлiмде
Бiлiм
министрi
М.Ж.Жұрыновпен сұхбат /әңгiмелескен Е.Зiкiбаев
//Ақиқат. – 1995. – №7. –
6-11 б.
Жұрынов М.Ж. Байсалды басшы, ғұлама ғалым
ғалым-педагог
Ә.I.Сембаевтың туғанына 90 жыл
/М.Ж.Жұрынов, Н.Н.Нұрахметов
//Қазақстан мектебi. – 1996. - № 3. – 5-7 б.
Жұрынов М.Ж. Бiлiм берудi қазiрдiң өзiнде терең реформалау керек
/М.Ж.Жұрынов // Қазақстан мұғалiмi. – 1995. – 9 мамыр.
Жұрынов М.Ж. Нұрлы болашақ үшiн
Қазақстан Республикасы бiлiм
министрi
М.Ж.Жұрыновпен
әңгiме
/әңгiмелескен
Ж.Солтиева
// Қазақстан әйелдерi. – 1995. - № 10. – 1-2 б.
Жұрынұлы М. Өркениет жолы - бiлiм
Қазақстан Республикасы Бiлiм
министрлiгiнiң Бiлiм беру жүйесi қызметкерлерiнiң республикалық кеңесiнде
жасаған баяндамасы
/М.Жұрынұлы //Қазақстан мектебi. – 1995. - № 4. – 108-
113 б.
Жұрынов М.Ж. Басшы. Ғалым. Азамат
Ә.Сембаевтың туғанына 90
жыл
/М.Ж.Жұрынов, Н.Н.Нұрахметов // Егемен Қазақстан. – 1995. –
3 қараша.
Министрлiктегi қабылдау
Қазақстан Республикасы Бiлiм министрi
М.Жұрынов
Дүниежүзiлiк
олимпиада
жеңiмпаздарын
қабылдады
// Қазақстан мұғалiмi. – 1996. – 31 шiлде.
Жұрынов М.. Бiлiм беру реформасы тиiмдi бағытта
Қазақстан
Республикасының Бiлiм министрi М.Жұрыновпен сұхбат /әңгiмелескен
А.Асылбек
/М.Ж.Жұрынов // Заң газетi. – 1996. – 12 маусым.
Жұрынов М.Ж. Бiлiм жүйесiн қайта өзгерту мәселелерi және оны жүзеге
асыру бағдарламасы /М.Ж.Жұрынов //Қазақстан жоғары мектебi. – 1995. -
№ 3. – 12-17 б.
197
Жұрынов М. Жаңалықтар жалғасын табады
Қазақстан Республикасы
бiлiм министрi М.Жұрыновпен сұхбат /әңгiмелескен Б.Балғарина
// Егемен
Қазақстан. – 1996. – 30 тамыз.
Жұрынов М. Төл тәуелсiздiгiмiзге табынған академик
Қазақстан
Республикасы Бiлiм министрi М.Жұрыновен сұхбат /әңгiмелескен С.Хасан
// Жұлдыз. – 1996. - № 8. – 103-115 б.
Жұрынұлы М. Ұрпақ болашағына деген жауапкершiлiк батыл
iзденiстерге бастайды
Бiлiм министрiмен сұхбат /әңгiмелескен Б.Балғарина
// Егемен Қазақстан. – 1996. – 26 сәуiр.
Жұрынов М. «Жекешелендiру – бiлiм саласы үшiн қиын жол»
Қожа
Ахмет Иассауи атындағы халықаралық қазақ-түрiк университетiнң
президентi М.Жұрыновпен сұхбат /сұхбаттасқан Т.Нұрмағанбетұлы
//Қазақ
елi. – 1997. – 5 желтоқсан.
Жұрынов М.Ж. Әдiлет бәрiнен де қымбат
С.Қанатбайұлының «Манап
мектебiн мансұқтамайық», М.Наушабайдың «Президенттiң өзiне ұнаған»
атты мақалаларына Қазақстан Республикасы Бiлiм министрi М.Жұрыновтың
жауабы
/М.Ж.Жұрынов //Жас алаш. – 1997. – 1 наурыз.
Жұрынұлы М. Желмая желiстi, жемiстi жетi жыл
Қожа Ахмет Иассауи
атындағы халықаралық қазақ-түрiк унверситетiнiң президентi, Ұлттық
Ғылым Академиясының академигi М.Жұрынұлымен сұхбат /әңгiмелескен
Т.Рәмбердi
// Егемен Қазақстан. – 1998. – 12 мамыр.
Жұрынов М. «Екiншi Меккедегi оқу орны еңселi болсын десек…»
Қожа
Ахмет Иассауи атындағы қазақ-түрiк университетiнiң президентi, академик
М.Жұрыновпен әңгiме /әңгiмелескен Ж.Нұрақын
// Қазақ әдебиетi. – 1999.
– 28 мамыр.
Жұрынұлы М. Болашағы жарқын ел /М.Жұрынұлы //Парасат. – 2000. - №
10. – 9-11 б.
Жұрынұлы М. Рух асқақтығы - киелi қаланың қасиетiнде
Қожа Ахмет
Иассауи атындағы халықаралық қазақ-түрiк университетнiң президентi,
академик М.Жұрынұлымен сұхбат / сұхбаттасқан С.Садықұлы
// Түркiстан.
– 2000. – 9-15 маусым.
Жұрынов М.. Бiлiмдi елдiң болашағы жарқын /М.Ж.Жұрынов //Егемен
Қазақстан.- 2001. – 5 маусым.
Жұрынов М. Қанатын кеңге жайған ғылым: [Ұлттық Ғылым
академиясының президенті, академик Мұрат Жұрынұлы Жұрынов Қазақстан
ғылымы жайлы] / М. Жұрынов // Айқын. - 2011. - 24 ақпан.
Жұрынов М. Бүгін ғылым дамымай, ертең ел өркендемейді: [ҚР ҰҒА
президенті, академик Мұрат Жұрынов қазіргі Қазақстан ғылымының дамуы
туралы] / М. Жұрынов // Мәдени мұра=Культурное наследие. - 2012. - № 6. -
19-23 б.
Жұрынов М. Ғылымның барлық саласын дамытамыз деу – бос әурешілік:
[ҚР Ұлттық Ғылым академиясының президенті М.Жұрыновпен сұхбат ]
/сұхбаттасқан Г.Көшерова // Алаш айнасы. – 2013. – 4 желтоқсан
Достарыңызбен бөлісу: |