Қазақстан республикасы бiлiм және ғылым министрлiгi

№ 3 (106) 2015

217

осы  жіктелген  культтік  фразеологизмдердің  антропоцентристік  парадигма  аясы  айқындалды; 

төртіншіден, құрылымы мен мазмұны жағынан ұқсас аталмыш концептілірден туындаған культтік 

фразеологизмдер  көптеп  кездеседі.  Бұны  түркі  халықтарының  тарихи  сабақтастығынан  деп 

түсінеміз. 

Культтік  лексемалардың  бейнелілік  компоненттері  қазақ,  қырғыз  тілдік  санасында  ортақ 

болып  келсе,  символикалық  бөліктерде  әр  халықтың  танымында  өзіндік  ерекшеліктері 

байқалды.  «Жаратушы  күштер»  концептісінің  лексикалық  бірліктері  бойында  сан  ғасырлар 

бойы  халық  тәжірибесінде  жинақталған  білімдер  көрініс  тапқан.  Культтік  фразеологизмдер 

адам санасында бейнеленген сыртқы дүниені танудың бірлігі – концептінің тілдік көрінісі және 

аталмыш  фразеологизмдер  рухани-мәдени  өмірдің  формасының  көрсеткіші  болып  табылады. 

Қазақ,  қырғыз,  өзбек  тілдердегі  культ,  культтік  фразеологизмдерге  қатысты  атауларды  лексика-

семантикалық, этнолингвистикалық тұрғыдан олардан туындаған тілдік бірліктерді когнитивтік, 

лингвосемиотикалық  табиғаты  зерттелді.  Туыстас  тілдердің  жүйелілік-құрылымдық  статусы 

сараланды, жан-жақты сипатталынып, анықталды. 

Зерттеу барысында Культ және оған қатысты атаулардың, тұрақты тіркестердің танымдық 

тұрғыдан  қарастырылуының  негізгі  үлгісін,  олардың  ішіндегі  ең  өзекті  «КУЛЬТ»  этномәдени 

концептісінің  когнитивтік  моделі  «Культ»  →  Абстрактілі  категория  →  Табыну  →  Құрметтеу 

жүктеу/скачать 11,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: