Қазақстан республикасы бiлiм және ғылым министрлiгi
Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы
жүктеу/скачать 11,32 Mb. Pdf көрінісі
|
| Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы
46
\\ hоldеr, dоctоr \\ dаktаr (синоним chikitsаk), clаss \\ klАs, jаil \\ jеl (синоним thАnА), drivеr \\ drаivаr, cоllеgе \\ kАlеj (синоним vidуАlАу), junctiоn \\ jаnkshаn, еxprеss \\ еksprеs, lаtе \\ lеt (синоним dеr), fееs \\ fis, cоmmissiоn \\ kаmishаn, lеmоn \\ lеmаn (синоним nimbU), fоuntаin pеn \\ fАuntеn pеn, cоpу \\ kАpI (синоним prаti), mаnаgеr \\ mеinеjаr, gоаl \\ gоl, mаrkеt \\ mАrkеt (синоним bАzАr), pоst-bоx \\ pоst bАks, mаstеr \\ mАstаr, shаrе\\ \\ shеуаr, pоstmаn \\ pоstmеin (синоним dаkiуА), pаckеt \\ pеikеt (синоним jеb), supеrintеndеnt \\ supirаntеndеnt, phоtо \\ fоtо, pаnt \\ pеint, tаx \\ tеiks, prеss \\ prеs, pаrcеl \\ pАrsаl, timе \\ tАim, prоgrаmmе \\ prоgrаm, pеn \\ pеn, trаm \\ trаm, rаdiо \\ rеdiуо, pin \\ pin, wаgоn \\ vеigаn, rаtе \\ rеt, plаtfоrm \\ plеtfАrm, wаtch \\ vАch, rubbеr \\ rаbаr, оrdеr \\ аrdаr, sеt \\ sеt, pоst cаrd \\ pоst kАrd, stаmp \\ stаmp, pоst- mаstеr \\ pоst mАstаr, pаd \\ pеid, tаblе \\ tеbil, picturе \\ pikchаr, mоnеу оrdеr \\ mаnIАrdаr, pаpеr \\ pеpаr, tickеt \\ tikаt, principаl \\principаl, tеlеphоnе \\ tеlifоn, rаckеt \\ rеikеt, pеncil \\ pеnsil, tуpе \\ tаip, rаil \\ rеil, plаtе \\ plеt, rеgistеr \\ rаjistаr, pоstаl \\ pоstаl, sеаt \\ sIt, miss \\ mis. Англицизмдердің, шамамен, барлық сөздердің азды-көпті өзгерістерге ұшырағандығын байқаймыз. Бұл өзгерісер хинди тіліндегі фонетикалық үдерістердің англицизмдерді өзіне ұқсатып, бейімдеуі арқылы көрініс табатындығының айғағы. Хинди тіліндегі англицизмдердің фонетикалық өзгерістерге ұшырау үдерісі отаршылдық кезеңінде бастама алады. Ағылшындар аз уақыттың аралығында өз тілдерін жергілікті халықтарға үйрету, қатынас жасау үшін үнді-дәнекерлер то- бын құрды. Осы мақсатқа орай, үндістандықтарға ағылшын тілін үйретіп, олардың сөйлеудегі фонетикалық нормасына көп көңіл аудармай, жалпы коммуникацияға ғана дағдыландырып, ағылшын тілінің сөйлеу нормасын бұзып алды. Тез арада шешімін тапқан аталмыш үдеріс бүгінгі күнге дейін сақталып отыр. Осыған орай, үндістандықтар ағылшын тілін хинди тілінің фонетикалық формалары арқылы меңгерді [3, 92 б.]. Хинди тілінде а, и, у дауысты дыбыстар қысқа және ұзақ болып бөлініп, мағына өзгертетін маңызы бар. Ағылшын тіліндегі [ә], [ǽ], [Λ], [ә] дыбыстардың болмауынан бұл дыбыстар хин- ди тілінде қысқа -а, -е немесе -A (ұзақ) дыбыстарымен алмастырылады. Ағылшын дифтонгы -аi [еi] хинди тілінде -е немесе -а дыбысымен ауыстырылады. Хинди тілінде бастапқы екі дауысты дыбыстардың алдында қысқа -і дыбысы шығады. Хинди тілінде ағылшын тілінің [w], [ð], [ө] дыбыстарының эквиваленті мүлдем жоқ. Олардың орнына [v], [d], және –th аспираты қолданылады. Ағылшын дауыстыларының [r] дауыссызымен тіркесуі, мысалы: [аr], [ir], [еr], [ur] хинди тілінде дауыссыз [r] ретінде дыбысталады. Ал [е], [о] дауыстылары [а]-ға, [аi] дифтонгы [еi] дифтонгына айналады. Хинди тіліндегі ағылшын сөздерінің айтылуына талдау жасай отырып, кей дыбыстардың еш өзгеріссіз дұрыс, кей сөздердегі дауысты дыбыстарға түсетін екпіннің өзгеше дыбысталатыны анықталды. Ағылшын тіліндегі [i:] дыбысының орнына хинди тіліндегі ( ई) [i:] дыбысының қолданысы: aғылшынша айтылуы хиндише айтылуы team [ti:m] टीम [ti:m] tea [ti:] टी टी [ti:] [i] – [i:] economics [i:kǝnǝmiks] ईकनोमिक्स [ikәno:miks] [i:] – [e] quinine [kwini:n] कुनैन [kunξ:n] [i] – [e] cinema [sinemә] सिनेमा [sinemә] college [kәlidʒ] कॉलेज [ka:le: ʒ] [i]
- [a:]
budget [bɅd ʒit] बजट [bәdʒәt] engine [endʒin] इंजन [inʒәn] [i] – [u] biscuit [bi:ski:t] बिस्कुट [biskut] [i]
– [i:]
committee [kәmiti] कमेटी [kәmeti:] policy [pәlisi] पॉलिसी [pa:lisi:] Хинди тілінде - क्ल [kl], -ग्ल [gl], -स्त [st], -स्प [sp], -स्क [sk] дауыссыздарының тіркесуін ды- быстау қиын болғандықтан үндістандықтар бұл дыбыстардың ортасына, ал - स्त [st], -स्प [sp], -स्क |