БАСТАУЫШ СЫНЫП МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ КƏСІБИ БІЛІКТІЛІГІНІҢ

 
60 
Олардың зерттеулері оқу қызметінің əртүрлі теориясын құрудың негізін салды. 
ХХ  ғ.  соңындағы  қоғамдағы  жəне  халыққа  білім  берудегі  демократиялық 
өзгерістер жағдайына байланысты бұл зерттеулердің нəтижесіне деген сұраныс 
туындады.  
       Бастауыш  сынып  мұғалімдерінің  жұмысын  біраз  жыл  бақылау  мен  талдау 
барысында  жалпы  бастауыш  білім  беру  мəселесінің  негізгі  мақсаттарын 
шешуге даярлауда олқылықтар бар екені байқалды.   
       Мұғалімдердің  қиындық  көретін  мəселелерін  зерттеу  мен  талдау 
барысында  оның  басты  себебі  оқушылардың  өз  бетімен  жұмыс  істеу 
дағдыларын  қалыптастыру,  оқу  үрдісінің  ырғағын  айқындау  мен  есепке  алуға 
байланысты  болды.  Бұл  қиындықтар  олардың  кəсіби  –  педагогикалық 
даярлықтарының жетіспеуінде жатыр. Кіші мектеп оқушыларының оқуға деген 
қызығушылықтары  мен  ынтасын  қалыптастыру  жұмысына  бастауыш  сынып 
мұғалімдерін  даярлау  деңгейі  педагогикалық  оқу  орындарының  оқу 
құралдарында, оқыту үдерісінде жатыр деп ойлаймыз.  
        Болашақ  мұғалімдерді  даярлау  мəселесі  Н.В.Кузьмина,  И.К.Журавлев, 
М.Н.Скаткин, А.А. Вербицкий, А.С. Границкая т.б. ғалымдардың  еңбектерінде 
талданған.  Соған  қарамастан  көптеген  авторлар  болашақ  бастауыш  сынып 
мұғалімдерін даярлаудың мазмұны мен əдістері проблемасындағы кіші мектеп 
оқушыларының  өз  бетімен  оқу  əрекеті  біліктерін  қалыптастыру  мəселесіне  аз 
көңіл аударған.  
       Білім  –  адам  сапаларының  өзгеруін  басқаратын  үрдіс  болғандықтан,  ол 
педагогикалық  мамандықтың  кəсіби  біліктілік  қабілеттерін  дамытуға 
бағытталады.  Сондықтан  «адамды»  өмір  сүру  барысында  өзгеруге  əлеуеті 
жететін ашық жүйе деп қарастырғанымыз жөн. Ол белгілі бір саладағы маман 
болғандықтан,  «адамды»  -  маман  тұрғысынан  қарау  «біліктілік»  ұғымына 
шығарады.  Біліктілік  –  бұл  білімді  меңгерудегі,  тəжірбиедегі  білімділікті, 
құндылықты  бейнелейтін  жалпы  қабілеттілік.            Бүгінгі  күн    мұғалімнің 
біліктілігін  арттыруды  жалпықоғамдық  мəселе  ретінде  қарастыру  қажеттігі 
туған  кезең.  Себебі  білімді  тереңдету,  молайту,  жетілдіру,  арттыру  жеке  басы 
үшін  ғана  емес,  қазіргі  қоғамға  қажет  əрекет  деп  қабылдауымыз  керек.  Бұл 
мұғалімнің  өз  қызметінде  табысқа  жетуін    ғана  көздемейді,  оның  аясын  одан 
əлдеқайда кеңірек қарастырған жөн.  
       Мұғалім  –  бүгінгі    оқушы  –  ертеңгі  қоғамның,  елдің  тірегін  өмірге 
дайындаушы.  Мұғалім  мамандығының  құндылығы да осында  деп  түсінгеніміз 
дұрыс. 
       Біліктілікті  арттыру  курстары  арқылы  мұғалімдерді  оқытуда  оқытушы 
жетекшілік,  бағыт  берушілік,  ұйымдастырушылық,  түзетушілік  əрекеттерді 
атқаруы керек. Оқытушының осындай əрекетіне білім алушы мұғалімнің өзі де 
бойындағы  бар  білімін  көрсете    байланыс  жасағанда  ғана  сапалы  нəтижеге 
жетуге  болады  деп  ойлаймыз.  Мұғалімдердің  өз  білімдерін  жүйелі  көтеріп 
отырулары – олардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ететін негізгі 
фактор. Еліміздің білім беру саясатындағы көкейтесті мəселелердің бірі де осы 
мұғалімдердің біліктіліктерін жүйелі арттыру болып табылады.  

 
61 
Мұғалімдердің  біліктілігін  арттыру  мəселесін  зерттеген  ғалымдар  бұл 
саланың даму тенденциясын жан-жақты көрсеткен. 
       Б.А.Əлмұхамбетов өз зерттеулерінде біліктілікті арттыру жүйесінің тарихы 
мен  даму  болашағын  еліміздің  біліктілікті  арттыру  мəселесін    шетелдік 
тəжірибелермен  салыстыра  көрсеткен.    Республикада  біліктілікті  арттырудың 
сапасын арттыру, деңгейін көтеруге ықпал ететін жолдарды ұсынады. 
       А.Ə.Жайтапова  біліктілікті  арттыру  жүйесіне  ғылыми  талдау  жасай 
отырып,  жаңа  инновациялық  бағыттарда  ұйымдастырудың  теориясы  мен 
əдістемесін зерттеген.  
       Сондай-ақ  қазақстандық  ғалым  Я.С.Бенцион  əдістемелік  жұмыстардың 
тиімді  жолдарын  ұсынса,  Ш.Таубаева  мұғалімнің  зерттеушілік  қызметін,  озық 
тəжірибені  жинақтау,  инновациялық  əрекетті  үздіксіз  жүргізуді  ғылыми 
тұрғыда 
негіздеген. 
М.С.Керімбаеваның 
зерттеулері 
жас 
маманды 
қалыптастырудағы  жоғарғы  оқу  орындары  мен  біліктілікті  арттыру 
институттарындағы  сабақтастыққа,  Б.Қ.Төлбасова  мұғалімдердің  қазіргі 
ақпараттық 
технологияларды 
қолдануға 
əзірлігіне 
арналса, 
ал 
К.С.Құдайбергенова  мұғалімнің  өзін  өзі  жүзеге  асыруына  мектептегі 
инновациялық жұмыстың жүйелі жүргізілуінің ықпалын айқындаған. 
 В.Н.Белослюдцева 
өз  зерттеуінде  біліктілікті  арттыру  институттары 
əдіскерлерін  даярлау  мəселесін  көтере  отырып,  мұғалімдер  мен  əдіскерлердің 
өзара    ынтымақтаса  əрекет  етулері  жалпы  біліктілікті  арттыру  сапасына  əсер 
ететіндігін талдаған. 
       Б.А.Тұрғынбаева  осы  саладағы  ғылыми  -  зерттеулерінде  шығармашылық 
əлеует  адамды  кəсіби  əрекеттің  биігіне  шығаратын  сапа  деп  тұжырымдайды. 
Ұстаздың  акме  жағдайға  жетуі    оның  өз  бетінше  білім  алуына,  өзін-өзі 
тəрбиелеуіне,  өзін-өзі  жетілдіруіне  жəне  осының  бəрін  шығармашылықпен 
қолдана алуына байланысты екендігін ғылыми негіздеген. 
 
  Іс-тəжірибе  барысындағы  қиындық  мұғалімнің  кəсіби-педагогикалық 
қызметі  мен  даярлық  деңгейіне  қойылатын  талаптар  арасындағы  сəйкессіздік 
салдарынан  туындайтыны  сөзсіз.  Жас  мұғалімдер  оқушылардың  өзбетімен 
əрекет  ете  білу  дағдыларын  қалыптастыру,  оның  қарқынын  зерттеу, 
оқушылардың  өзара  қарым-қатынасын  ұйымдастыру  мəселелерінде  қиындық 
көреді.  Бастауыш  сынып  мұғалімдері  оқушылардың  пəн  мазмұны  бойынша 
білімді  меңгеруінен  емес,  сол  бойынша  жұмыс  істету  əдістерінен    қиындық 
көреді.  Сонымен  бірге мұғалімдер оқу  мақсаттарын  қою, міндеттерін  белгілеу 
жəне  оның  нəтижесін  жоспарлау,  қиындықты  жеңу  əдістерін  іздестіру  т.б. 
бойынша  да  қиындықтар  көретіндігі  байқалады.  Көпшілік  мұғалімдер 
оқушылардың  оқу  əрекетін  ұйымдастыруда  олардың  даму  деңгейлеріне  жете 
мəн  бермейді,  мысалы,  белгілі  бір  тапсырманы  орындатуда  1-сынып  пен  4-
сыныпқа бірдей  əдіс  қолданады. Мұндай жағдайлар болашақ  мұғалімді кəсіби 
даярлаудағы проблемамен байланысты деп ойлаймыз.  
        Ұлттық  білім  берудің  негізгі  бағыты  –  адамды  қоғамның  ең  негізгі 
құндылығы  ретінде  танып,  оның  рухани  баюына,  саяси  көзқарасы  мен 
шығармашылық  белсенділігінің,  кəсіби  іскерлігінің  қалыптасуына  толық 
мүмкіндік  беру,  жағдай  жасау.  Сондықтан  жас  маманның  бойында  үш  түрлі 

 
62 
біліктілік  қалыптасуы  қажет:  а)  пəндік  біліктілік.  Пəн  бойынша  алған 
теориялық білімі мен іскерлігі жатады. Теориялық білім пəн арқылы беріледі. ə) 
педагогтік  біліктілік.  Педагогиканың  негізін,  ұстанымдарын,  əдіс  –тəсілдерін, 
сабақты  ұйымдастырудың  негізгі  нысандарын  білуі  тиіс.  б)  технологиялы  
біліктілік.  Білім  берудің  сапасын  көтеру,  өз  бетімен  іздену  қабілетін 
қалыптастыру. 
       Білімді  де  білікті  маман  даярлаудың  мақсаты    –  маманның  бойында  іргелі 
де  жүйелі  білім,  кəсіби  іскерлік  пен  дағды,  шығармашылық  белсенділік  пен 
еркіндік,  мəдени  ойлай  білу  қабілеттерін  қалыптастыру  болса,  білім 
ғасырындағы  білім  берудің  жаңа  жүйесі  нені  оқыту  (білім  мазмұны),  қандай 
жүйеде  оқыту  (құрылымы),  қалай  оқыту  (педагогикалық  технология) 
мəселелерін шешуге бағытталуда.  
       Оқытушының  қызметін  өз  дəрежесінде  атқара  алуы  оның  біліктілігіне 
байланысты.  Атап  айтқанда:  гностикалық,  педагогтік,  қоғамдық  –
экономикалық, коммуникативтік. Білікті маманның тəрбиелеген шəкірті білімді 
болары сөзсіз. Ал білім  – қоғам дамуының шешуші факторы.  
Еліміздің  бүгіні  мен  ертеңі  өскелең  ұрпақ  еншісінде.  Ал  осы  ұрпақты 
бүгінгі  таңда  жан–жақты,  терең  білімді,  интеллектуалдық  деңгейі    жоғары 
өзбетімен ізденуге қабілетті етіп қалыптастырудың бірден-бір жолы – оқушыны 
шығармашылыққа  жетелеу.  Бұл  мұғалімнен  терең  біліктілікті  қажет  етеді. 
Себебі  шығармашыл  ұстаз  ғана  шығармашыл  тұлғаны  қалыптастыра  алады. 
Бүгінгі  қазақстандық  мектептерге  қоғамның  қарқынды  дамуына  ілесе  алатын, 
заман талабына сай ойлайтын, ғылыми-əдістемелік білімі жеткілікті, педагогика 
мен  психологияны  терең  меңгерген  ізденімпаз  мұғалім  қажет.  Бұл  мұғалімнің 
кəсіби шеберлігінен көрінеді. Басқаша айтқанда, білім беру үдерісі мұғалімнің 
дайындық деңгейі мен  мамандық  сапасына  үлкен  талап  қояды.  Ол  мұғалімнің 
өзін-өзі  дамуына,  өзіндік  білім  алуына  жəне  өздігінен  шығармашылық  түрде 
қызметтерін іске асыруға мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта мұғалім білім беру 
жүйесіндегі  кез  келген  қайта  құрулардағы  педагогикалық  үдерістің  негізгі 
субъектісіне  айналып  отыр.  Сондықтан  мұғалімдерді  жаңа  заманға  бейім 
болуға жағдай жасайтындай, мүмкіндік туғызатындай кəсіби білімдерін көтеру 
жəне  қайта  даярлау  курстарының  мазмұнын  өзгертіп,  жасақтау  қажеттілігі 
туындауы  заңдылық.  Яғни,  педагог  мамандар  өзін-өзі  дамытуына  жəне 
өздігінен білім алуына мүмкіндік алады. Мұғалімдердің біліктіліктерін арттыру 
курстарында,  курсаралық  кезеңдерде  жоғарыдағы  сапаларға  жету  үшін 
төмендегідей міндеттерді белгілеуге болады: 
1.
 
Мұғалімнің шығармашылықпен еңбек етуіне қолайлы жағдай туғызу. 
2.
 
Заман  талабы,  қоғам  сұранысына,  қажеттігіне  сəйкес  əлемдегі  жəне 
отандық  озық  іс-тəжірибелер,  жаңа  технологиялар,  инновациялық 
əдістермен ұдайы қаруландырып отыру.  
3.
 
Шығармашылық  ізденісі  мен  еңбегіне  толық  еркіндік  бере  отырып, 
оқытуды  ізгілендіру  мақсатындағы  талап,  тілектерінің  орындалуына, 
өзіндік іс-тəжірибесін таратуға мүмкіндік туғызу. 
4.
 
Мұғалімнің  зерттеушілік  мəдениетінің  қалыптасуы  мен  дамуы  үшін 
қажетті бағыт-бағдар беру.  

 
63 
5.
 
Кəсіптік  шеберлігін  арттырып  отыруға  бағытталған  түрлі  іс-шаралар 
өткізіп тұру. 
6.
 
Мұғалімнің  қоғамдағы  белсенділігінің  артуы  үшін  кəсіптік  мəртебесі 
мен əлеуметтік беделіне үнемі көңіл бөлу. 
 «Ұстаз тумысынан өзіне айтылғанның бəрін жетік түсінген, көрген, естіген 
жəне  аңғарған  нəрселерінің  бəрін  жадында  сақтайтын,  олардың  ешбірін 
ұмытпайтын,  алғыр  да  зерек  ақыл  иесі,  өте  шешен,  өнер–білімге  құштар,  аса 
қанағатшыл,  жаны  таза  жəне  əділ,  жұртқа  жақсылық  жасап,  үлгі  көрсететін, 
қорқу мен жасқануды білмейтін батыл, ержүрек болуы керек» – деп, шығыстың 
ұлы  ойшылы  Əбу  Насыр  əл  Фараби  ұстаз  болмысын  айқындаған  екен.
 
Олай 
болса,
 
жауапкершілігі  шексіз,  қадірі  мол  мамандық  иесінің  ұрпаққа  білім  мен  
тəрбие  берудегі  алар  орнын  əр  мұғалім  бар  болмысымен  сезінгені  абзал. 
Өйткені,  бəсекеге  қабілетті  тұлға  даярлауда  білім  сапасын  көтерудің  негізгі 
тетігі – білімді ұстаз. 
 
Əдебиеттер: 
1. Б.А.Альмухамбетов. Тенденции развития системы повышения квалификации 
педагогических кадров в Казахстане. – Алматы: «Ғылым», 2001. – 290с. 
2. Выготский Л. С. Педагогическая психология. / Под ред. В. В. Давыдова. – М.: 
Педагогика, 1991. – 480с.  
3.  Тұрғынбаева  Б.А.  Мұғалімдердің  шығармашылық  əлеуетін  біліктілікті 
арттыру жағдайында дамыту   Алматы – 2005, 208б. 
 
 
 
Горбунова
 Г.А. 
Доктор педагогических наук 
МПГУ, г.Москва 
 
 
ХУДОЖЕСТВЕННО-ТВОРЧЕСКИЕ СПОСОБНОСТИ ШКОЛЬНИКОВ В 
ПРОЦЕССЕ ОБУЧЕНИЯ СРЕДСТВАМИ ИЗОБРАЗИТЕЛЬНОГО 
ИСКУССТВА 
 
 
В  настоящее  время  все  области  науки,  культуры,  производства, 
управления,  социально-духовной  сферы  жизни,  в  том  числе    педагогики  и 
искусства  остро  нуждаются  в  людях,  предрасположенных  к  нестандартному, 
творческому  мышлению,  владеющих  умением  генерировать  оригинальные  и 
необычные  идеи.  Особенно  ценится  личность,  объясняющая  иначе,  видящая 
иначе,  чем  другие;  умеющая  выделить  главное  из  лежащих  на  поверхности 
второстепенных  признаков  и  параметров.  Существующие  социально-
педагогические  возможности  формирования  творческих  способностей 
выпускников  общеобразовательных  школ  далеко  не  в  полной  мере 

 
64 
удовлетворяют  потребности    нашего  общества  и  культуры  в  развитии 
продуктивной, созидательной деятельности инновативной личности. 
В  сфере  образования  успешно  работают  различные  научные  учреждения, 
лаборатории,  кафедры,  где  осуществляется  изучение  изобразительной 
деятельности  детей.  Следует  констатировать,  что  результаты  многочисленных 
научно-практических  исследований  в  области  теории  и  методики  обучения  и 
воспитания  изобразительному  искусству  используются  лишь  в  отдельных 
случаях  и  редко  включаются  в  целостную  систему  художественно-
педагогического образования общеобразовательных школ. 
Исследование,  проводимое  нами,  выявило  проблемы  и  трудности 
осуществления инноваций на практике обучения изобразительному искусству. 
Реализация  педагогических  технологий  в  общеобразовательных  школах  в 
значительной  степени  затруднялась  сложившейся  системой  образования. 
Слишком  сильными  оказались  инертность  мышления,  стереотипы  в  сознании 
учителей,  распространенная  ориентация  на  формальные  результаты  обучения. 
Немногие  педагоги  имеют  целостное  видение  своего  предмета  и  владеют 
инновационными  педагогическими  технологиями  организации  детского 
творчества.  
Анализ практики преподавания изобразительного искусства в современной 
школе показал, что у самих учителей, главным образом в начальных классах, не 
полностью  сформирован  интерес  к  урокам,  в  их  работе  часто  наблюдается 
односторонний  и  формальный  подход  к  организации  изобразительной 
деятельности  детей,  при  котором  утверждается  либо  преимущество  обучения, 
либо преимущество воспитания. Это приводит к тому, что занятия рисованием 
носят  пассивный  и  формальный  характер.  Рисунок,  выполненный  учащимися 
младших  классов,  рассматривается  педагогами  как  результат  изобразительной 
деятельности  без  должного  обоснования  и  анализа  процессов,  лежащих  в 
основе его создания.   
Сегодня  в  школах  на  уроках  предметов  эстетического  цикла,  в  лучшем 
случае  осуществляется  изучение  художественного  материала,  фактически  без 
внимания  остается  изучение  психологической  составляющей  возможностей 
ребенка  к  изобразительной  деятельности.  Все  это  требует  преодоления 
несоответствия  в  художественном  образовании  и  воспитании  в  школе:  1) 
формирование 
художественно-образного 
мышления, 
практической 
деятельности;  2)  воспитание  и  развитие  творческих  способностей, 
изобразительных  навыков  и  эстетического  отношения  к  действительности,  к 
искусству, к явлениям художественной культуры, к народным художественным 
традициям; 3) обучение основам изобразительной грамотности. 
Основой дифференцированного обучения является хорошее знание уровня 
подготовки  и  развития  каждого  ученика,  изучение  его  индивидуальных 
особенностей. На основе выполнения кратковременных диагностических работ 
и наблюдений, дети объединяются в группы («сильные», «средние», «слабые») 
и  психологические  типы,  объединенные  по  изобразительным  способностям  и 
задаткам.  

 
65 
Дифференцированный подход позволяет исправлять наиболее нарушенные 
процессы 
художественно-изобразительной 
деятельности, 
а 
значит, 
дифференцированный  подход  -  это  одна  из  форм  корректирующей  работы.  В 
результате  обучения  недостатки  (ошибки  в  рисунках)  у  учащихся 
преодолеваются,  благодаря  чему  дети  быстрее  продвигаются  в  своем 
творческом  развитии.  Формирование  и  развитие  -  единый,  взаимосвязанный 
процесс.  Таким  образом,  индивидуальный  и  дифференцированный  подходы 
помогают решать задачи развивающего обучения
. 
 
Индивидуальные особенности, характерные для одних школьников, могут 
наблюдаться  и  у  других,  такие  особенности  называют  типическими,  т.е. 
присущими  определенной  группе  учащихся.  Учет  типических  особенностей  
младших  школьников  происходит  в  процессе  дифференцированного  подхода. 
Дифференцированный 
подход-это 
учет 
педагогом 
индивидуальных 
особенностей группы учащихся в процессе обучения. 
Назначение  дифференцированных  заданий  состоит  в  том,  чтобы,  зная  и 
учитывая  индивидуальные  отличия  в  учебных  возможностях  учащихся, 
обеспечить  каждому  из  них  оптимальные  условия  для  формирования 
познавательной деятельности в процессе рисования. 
Решению  проблемы  дифференцированного  и  индивидуального  подхода  в 
развитии  художественно-творческих  способностей  школьников  в  процессе 
обучения  средствами  изобразительного  искусства  (на  материале    работы  с 
натурными  постановками)  и  посвящено  данное  исследование,  в  котором 
осуществлены  разработка,  создание  и  обоснование  современной  технологии 
обучения.  Методическая  система  основана  на  достижениях  современной 
психологии,  физиологии,  педагогики,  философии,  искусствознания;  на 
духовно-нравственном  воспитании  школьников;  на  художественно-творческих 
традициях  реалистической  школы;  на  анализе  исторического  опыта  обучения 
учителей изобразительного искусства. 
 При  изучении  проблемы  дифференцированного  и  индивидуального 
подхода    развития  художественно-творческих  способностей  школьников 
автором  выявлены  важнейшие  противоречия,  возникшие  в  системе 
художественно-педагогического образования: общество требует от образования 
воспитание  и  развитие  культурного,  творческого,  креативно-мыслящего 
человека во всех сферах жизнедеятельности, духовно-нравственного, а с другой 
стороны  отсутствует  модель  такого  воспитания  и  развития  личности  и 
отсутствие 
достаточного 
количества 
учебных 
часов 
на 
предмет 
изобразительного  искусства  в  школах,  где  развивается  эстетический  и 
творческий потенциал обучающихся; 
Многие  учителя  затрудняются  проводить  уроки  таким  образом,  чтобы 
занятия стали продуктивными и интересными для ребенка. Они не видят в них 
средства  развития  индивидуальных  изобразительных  способностей  детей. 
Нарушение триединства педагогического процесса, заключенное в неразрывной 
связи  обучения,  развития  и  воспитания  остается  и  на  сегодняшний  день 
проблемой  художественного  образования  и  воспитания  детей.  До  сих  пор 
остаются  недостаточно  изученными  условия  и  специфика  возникновения 

 
66 
творческого  замысла  рисунка  у  ребенка  младшего  школьного  возраста  в 
естественных проявлениях и в условиях педагогического воздействия.  
Неотъемлемым  условием  проявления  таланта  учителя  изобразительного 
искусства,  является  высокая  профессиональная  культура  педагога,  его 
художественные  специальные  способности,  художественная  техника  и 
педагогическое  мастерство.  Только  творческая  личность  сможет  организовать 
урок  так,  чтобы  у  детей  в  ходе  всего  процесса  обучения  развивались 
индивидуальные художественно-творческие способности. 
Диссертационные исследования последних лет в сфере художественного 
образования  показывают  значение  основных  видов  искусства  в  организации 
образовательного  процесса,  раскрывают:  проблемы  в  формировании 
профессиональных  художественных  качеств  личности  учителя  (Р.И.  Барциц, 
Ф.Ф.  Бундыристый,  И.Б.  Ветрова,  Р.А.  Гильман,  А.А.  Ковалев,  В.И.    Козлов, 
В.В.  Корешков,  Е.Ф.  Кузнецов,  С.П.  Ломов,  Л.Б.  Михаленко,  А.А.  Прищепа, 
И.М. Рязанцева, Н.Н.Таранов, И.Н.Туманов и др.);  
осмысление  художественного  образования  в  интеграции  изобразительного 
искусства  и  др.  наук  в  системе  дошкольного,  школьного  и  высшего 
образования (И.В. Алексеева, С.А. Аманжолов, В.С. Бадаев, Л.В. Ершова,  О.С. 
Нечаева, С.А. Мочалова,  О.К. Савельева, Л.Г. Савенкова, Н.М. Сокольникова, 
Т.Я.  Шпикалова    и  др.),  вопросы  формирования  и  развития  творческих 
способностей  (Л.Б.  Ермолаева-Томина,  Е.И.  Игнатьев,  С.Е.  Игнатьев,  Т.С. 
Комарова, В.Д. Максимова, В.А. Пантиков и др.). 
При  изучении  индивидуальных  особенностей,  их  диагностики, 
составления  на  их  основе  типологий  школьников  огромное  значение  имеют 
исследования  ученых  о  свойствах  высшей  нервной  деятельности,  об 
особенностях  темперамента  И.П.  Павлова,  Б.М.  Теплова,  Б.Г.  Ананьева,  В.Д. 
Небылицына, B.C. Мерлина и др., об индивидуальных различиях в психических 
процессах  и  познавательной  деятельности  Б.Г.  Ананьева,  Д.Н.Богоявленского, 
Н.  А.  Менчинской,  Е.Н.  Кабанова-Меллера,  о  способностях  А.Н.Леонтьева, 
Б.М. Теплова, Д.Н. Узнадзе В. А. Крутецкого, В.И. Киреенко, Е.И. Игнатьева, о 
познавательных интересах Л.И. Божовича, Н.Г. Морозовой, Л.С. Славиной Г.И. 
Щукиной, об индивидуальном стиле учения Е.А. Климова, Н.С. Лейтеса.  
На  необходимость  учета  индивидуальных  особенностей  в  обучении 
изобразительной деятельности детей и взрослых, указывали в своих трудах все 
ведущие  педагоги  и  педагоги-художники:  Н.С.  Боголюбов,  Д.И.  Воробьева, 
Н.А. Ветлугина, Л.С. Выготский, Т.В. Джоджуа, Е.И. Игнатьев, В.И. Киреенко, 
Т.С. Комарова, Р.К. Кубышкина, В.С. Кузин, Н.А. Леонтьев, Б.Т. Лихачев, С.П. 
Ломов,  Б.С.  Мейлах,  Н.Н.Ростовцев,  С.Л.  Рубинштейн,  Б.М.  Теплов  и  др.. 
Большинство  авторов  сходятся  в  одном  -  главная  роль  в  художественном 
развитии  личности  принадлежит  прежде  всего  школе.  Школа  по  их  мнению, 
как  ни  какое  другое  образовательное  учреждение,  позволяет  системно 
выстраивать  учебный  процесс  ориентированный  на  креативное  развитие 
личности, через вооружение детей методическими ключами к изобразительной 
деятельности. 

 
67 
Важно найти эффективные подходы к оптимизации этого процесса, чтобы 
дети могли не только с помощью учителя, но и самостоятельно открывать для 
себя  новый  мир  красоты  и  гармонии,  через  эмоциональное  эвристическое 
состояние.  ««Эврика»  -  я  увидел  это!»,  вот,  что  должно  сопровождать  всю 
изобразительную деятельность ребенка. 
Изобразительное  искусство  призвано  раскрывать  индивидуальные 
графические  и  живописные  возможности  и  способности  каждого  младшего 
школьника. В связи с этим требуется разработка таких эвристических методов 
и  технологий,  в  которых  бы  органически  сочеталось  овладение  обучаемыми 
необходимыми  знаниями,  умениями  и  навыками  с  полным  раскрытием  и 
развитием индивидуальных сторон творчества и способностей.  
Знание процессов изобразительной деятельности детей в связи с развитием 
индивидуальных изобразительных способностей ребенка еще не в полной мере 
реализуется  как  в  подготовке  будущего  учителя,  так  и  в  практике  учителей 
изобразительного 
искусства. 
Анализ 
показывает, 
что 
специальных 
исследований  именно  по  проблеме  индивидуального  и  дифференцированного 
подхода  недостаточно.  В  частности,  в  начальных  классах  на  занятиях 
изобразительного  искусства  осуществление  индивидуального  подхода,  в 
качестве  самостоятельной  проблемы  не  исследовано,  хотя  отдельные  ее 
стороны  отражены  в  трудах  Б.Г.  Ананьева,  Е.И.  Игнатьева,  B.C.  Кузина,  Я.А. 
Пономарева, В.Н. Пушкина, Б. И. Теплова, С.Л. Рубинштейна, Е.В. Шорохова и 
другие. 
Актуальность  данной  проблемы  заключается  в  и  том,  что  от  ее 
недостаточной  разработанности  в  значительной  мере  страдает  качество, 
уровень  художественного  образования,  развитие  художественно-творческих 
способностей  младших  школьников,  а  также  уровень  подготовки  учителей 
изобразительного искусства и их профессиональной компетенции.  
 

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: