Қазақстан республикасы білім жәНЕ
жүктеу/скачать 4,75 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚЫЛЫШ БАТЫР
ӨЗБЕК ХАЛЫҚ ЕРТЕГІЛЕРІ
51
қараса, тепасида бир йигит тикилиб ўтирган эмиш. Оқбилак ойим Қилич ботирга қараб: - Не учун келдинг? Менда нима қасдинг бор? Ўрнимдан турсам, каллангни оламан! - деб қаттиқ интилибди, лекин кокиллари қозиқларга боғлангани учун ўрнидан туролмабди ва Қилич ботирнинг тадбирига қойил қолибди. Сўнгра йигитга таслим бўлибди, шу билан икковлари бирга яшай бошлабдилар. Қилич ботир ҳалиги отни миниб, овга чиқиб юрибди. Орадан бир неча йил ўтибди. Ҳар қандай подшоҳ совчи юборса ҳам, Оқбилак ойим асло унамабди. Ахири Қорахон деган подшоҳ совчиликка бир кампирни юбориб, унга: «Агар ўша қизни келтирсанг, бўйинг баробар олтин бераман», дебди. Кампир эшакка миниб, йўлга тушибди. Қилич ботирнинг овдан қайтадиган йўли устига бориб, эшакнинг бир оёғини уриб синдирибди-да, ўзи бир чеккада ёлғондан йиғлаб ўтираверибди. Сал ўтмай, Қилич ботир овдан қайтибди. Кампир қилич ботирга ялиниб, ҳўнг-ҳўнг йиғлабди, эшакнинг оёғини кўрса - тиб: - Болам, менга раҳм қил, бу одамзод йўқ чўл- биёбонда қолиб кетиб, ҳалок бўлмай, - дебди. - Қилич ботирнинг кампирга раҳми келиб, уни орқасига мингаштириб уйга олиб кетибди. Оқбилак ойим эрининг шу ишига жуда аччиғланибди ва эрини пана жойга чақириб олиб: - Бу шум кампирни нега келтирдингиз? Бошимизни ейди-ку! - деган экан, Қилич ботир: - Э бунинг қўлидан нима келарди дейсан. Қайтага сенга далда бўлиб ўтиради, оғирингни енгил қилади, - дебди. Кампир Оқбилак ойимга хизмат қилиб юраверибди. Кунлардан бир кун кампир Оқбилак ойимдан сўрабди: -
Болам, Қилич ботирнинг жони қаерда бўларкин, биласизми? Буни билиб олсангиз, ёмон бўлмас. Оқбилак ойим: - Қандай сўрасам экан? - деса, кампир: - Кечқурун ботир келганда, унга рўйхуш бермасангиз, айтади. Ана шу билан биласиз-қўясиз, - дебди. Кечқурун Қилич ботир овдан келибди. Оқбилак ойим Қилич ботирга рўйхуш бермабди, отига ҳам қарамабди: бир бурчакда тўмтайиб ўтираверибди. Хотинини бу аҳволда кўрган Қилич ботирнинг дили сиёҳ бўлиб, ўзини қаёққа уришини билмабди. Кейин сабрсизланиб, Оқбилак ойимдан сўрабди: - Нега хафасиз, жоним? Нима бўлди сизга? - Шу чоққача мен сизнинг ҳеч бир нишонангизни билмайман. - Хўш, қандай нишонамни? - Сизнинг жонингиз қаерда туради? Қилич ботир айтмасликка уринса ҳам, ҳеч илож бўлмабди. Ахири ноилож бўлиб: - Менинг жоним қиличимда, қиличсиз асти юролмайман, - дебди. Оқбилак ойим ёшлик қилиб, бу сирни ўша ондаёқ маккор кампирга етказибди. Шум кампир ич-ичидан қувониб, ўзича «ҳмм, муродимга етар куним ҳам бор экан-а!» дебди. Аммо сир-бой бермаслик учун Оқбилак ойимга: - Қўйинг-е, болам, бу гапингизга ишонмайман. Сира ҳам ишонмайман. Эрингиз сизни алдагандир. Қани бўлмаса, ботир эрта билан овга кетишида қиличини олиб қўйинг-чи, нима бўлар экан? - дебди. Эрталаб Оқбилак ойим эридан қиличини ташлаб кетишини сўрабди. Қилич ботир хотинини хафа қилмаслик учун қиличини зўрға берибди ва отланиб, овга чиқиб кетибди. Кампир дарров қилични тош билан букиб, сойга ташлабди. Худди шу пайтда Қилич ботир йўлда
ӨЗБЕК ХАЛЫҚ ЕРТЕГІЛЕРІ
53
йиқилиб қолибди. Кампир тездан ёғоч от ясабди: ўнг қулоғини бураса, учармиш, чап қулоғини бураса, тушармиш. Ёғоч отни миниб, у ёқ-бу ёққа учириб, Оқбилак ойимни алдаш пайига тушибди. - Болам, сиз ҳам миниб боқинг-чи, қанақа бўларкин. Баҳона билан ҳамма ёқни томоша қилиб келасиз,- дебди. Маккор
кампир Оқбилак
ойимни орқасига мингаштириб, учиб кетибди: бир зумда Қорахон подшоҳнинг шаҳрига етибди. Ўрдага бориб, подшоҳга таъзим қилиб: - Шоҳим, мана, хизматингизни адо қилдим: Оқбилак ойимни олиб келдим,- дебди. Қорахон подшоҳ кампирга кўтарганича тилла бериб жўнатибди. Кейин қирқ кеча-ю қирқ кундуз тўй- томоша қилибди. Эндиги сўзни Қилич ботирнинг сафарда учратган ошналаридан эшитинг. Бирданига ҳалиги бўзчи, темирчи ва сувчининг найчаларидан зардоб тома бошлабди. Булар тезлик билан Қилич ботирнинг ҳолидан хабар олгани келибдилар. Қилич ботирнинг эшиги олдига келиб қарасалар, бир дарё оқаётган эмиш.
Бўзчи сувчига қараб: - Сувни боғла!- дебди. Сувчи сувни боғлабди. Сойга тушиб қараса, ботирнинг қиличи букилиб ётган эмиш. Уни темирчига бериб: - Сен буни тўғрилаб пешла! - дебди сувчи.Темирчи қилични пешлабди. Шу билан Қилич ботир ўз ҳолига келибди. Уйга келиб қараса, Оқбилак ойим йўқ эмиш, уйда эса ошналари ўтиришган эмиш. Оқбилак ойимни кўп қидирибди, ҳеч қаердан тополмагандан кейин: - Бу нима сир? Аттанг, Оқбилак ойим қўлдан кетибди-да! - деб қайғурибди.
Бўзчи, темирчи билан сувчи Қорахон подшоҳнинг шаҳрига қараб жўнабдилар. Улар жуда кўп юриб, тўй бошлангунига бир кам қирқ кун бўлди деганда Қорахон подшоҳнинг шаҳрига етишибди, подшоҳнинг равоғи тагидан ўтаверишибди. Қарасалар, ҳамма ёқ шовқин, тўполон эмиш. Сувчи Қорахон подшоҳнинг хизматкорларидан: - Нима гап ўзи? - деб сўраган экан, у: - Тўй бўлаётир, - деб жавоб берибди. Сувчи: - Қандай тўй? - деб сўраса, хизматкор: - Қорахон подшоҳ Оқбилак ойимга уйланмоқчи, - дебди. Учовлари воқеадан хабардор бўлиб, уни Қилич ботирга айтибдилар. Кейин ҳаммалари маслаҳатни бир жойга қўйиб, Қорахон подшоҳ ҳузурига жўнабдилар. Қилич ботир деҳқон ва ҳунармандлардан қўшин тўплаб, Қорахон подшоҳга қарши қаттиқ жанг бошлабди. Қорахон подшоҳ асир тушибди. Қилич ботир бўзчини шу мамлакатга подшоҳ, сувчини унга вазир қилиб қўйибди. Оқбилак ойимни отга миндириб, темирчини бошлаб ўз юртига равона бўлибди. Бир неча вақт йўл юриб, охирида Оқбилак ойимнинг дарё бўйидаги жойига етишибди. Шу ерда темирчи ҳам улар билан бирга яшабдилар.
Бар екен де жоқ екен, бір замандарда Кылыш батыр деген палуан адам өмір сүріпті. Күндердің бір күнінде Қылыш батыр сапарға шығыпты. Бірнеше күн жүргеннен кейін бір адамға жолығыпты. Бұл адам Қылыш батырға: - Жол болсын, ағайын депті. Қылыш батыр оған: - Жер бетінен Ақбілек сұлуды іздеп жүрмін, - деді Қылыш батыр. - Ал сен кімсің, мұнда не істеп ӨЗБЕК ХАЛЫҚ ЕРТЕГІЛЕРІ
55
жүрсің? - Мен тоқымашымын, - деді жолаушы. - Мен жер бетінде Қылыш батыр бар екенін естіп, сонымен күш сынасуға іздеп шықтым. - Жолың болды, - деп мырс етті Қылыш батыр. – Мен Қылыш батырдың бірге жүрген досымын. Алдымен менімен күресіп көр. Мені жеңсең, Қылыш батырмен күресесің. - Олай болса, бастайық! – деді тоқымашы. Бір-бірімен алыса кетті. Қылыш батыр тоқыма - шыны тік көтеріп алды да, лезде жерге атып ұрды. Тоқымашы орнынан тұрып, Қылыш батырдың алдына бас иді. - Жарайсың! Егер сен мұндай болсаң, Қылыш батыр қандай болғаны? Қылыш батыр оның қолына екі темекі сауытты ұстатты да: - Досым, мына сауыттарды ал да, мені ұмытпа, бұның ішінде темекі тұрғанда, еш уайымдама, егер одан қан тамса, онда қанат байла да, маған ұш, күшіміз бір! Біреу едім-енді екеу болдық, - дейді де Қылыш батыр тоқымашымен қоштасты да, өз жолымен кете берді. Бір шама уақыт өткен соң, тағы да бір жолаушыға кезікті, ол ұста болып шықты. - Ұзақ жолға шықтың ба? – деп сұрады ол. - Жер шарынан Ақбілек сұлуды іздеп жүрмін, - деді Қылыш батыр. - Ал өзің бұл жолда не істеп тұрсың? - Күш иесі Қылыш батыр келе жатыр деп естідім. Соны күтіп тұрмын. Сонымен күрескім келеді,- деді ұста. - Жолың болды,- деп мырс етті Қылыш батыр. – Мен Қылыш батырдың бірге жүрген досымын. Алдымен менімен күресіп көр. - Бастайық, - деді ұста. Бірін-бірі белден ұстап, жұлқа тартты. Бірақ ұста ұзаққа шыдамады. Қылыш батыр әп-сәтте оның жауырын жерге тигізді. Ұста ренжіген жоқ, өзінің достық ниетін білдірді. Оған да сауытты берді де: - Бұның ішінде темекі тұрғанда, еш уайымдама, егер одан қан тамса, онда
маған жүгір, күшіміз бір! Біреу едім-екеу болдым, өзімменен үшеу болдық! – деп, ұстамен қоштасып, ары қарай жөнелді. Аз жүрді ме, көп жүрдіме алдынан жолаушы кездесті. Ол су тасушы болып шықты. Қылыш батыр оны да жеңді. Оған сауыт беріп, шебер мен ұстаға айтқанын оған да айтты. «Біз үшеу едік-енді төртеу болдық», -деп қорытындылай сөйледі. Қылыш батыр ары қарай жөнелді. Жол жүріп, қыр асып, малшыларға да жетті. - Бұлар кімнің қойы? – деп қойшыдан сұрады. - Ақбілек сұлудың, - деді қойшы. - Ақбілек сұлу қайда тұрады? - Әй, жігіт, - деді қойшы, - сен сияқты қаншама жас жігіттер, тіпті патшатың, ханның балалары да келген. Оларға оған жету қайда! Тек өздерін құртты! Әне, анда қара, сарай тұр. Қабырғасында сен секілділердің бастары ілулі тұр. Сен әлі де соған барамын деп тұрсың ба? Ойлана келе Қылыш батыр: - Ақбілекке қайтсем де жетемін. Бұл үшін не істеу керек, соны айт? - Базарға бар да, мейіз тола бір қоржын ал. Ақбілектің аты бар, ол мейізді жақсы көреді. Аты Ақбілекке біреудің келгенін сезіп, кісінейді. Сұлу қыз ұйқысынан оянып кетіп, басын шабады. Ал сен қулыққа көш. Сен осы атқа жер астымен жол сал. Түнге дейін сол тесікті сабанмен жауып қой. Өзің жақсылап жасырын, сені ат көріп қоймасын, әйтпесе құрисың. Кеш батқан кезде, Ақбілек ұйқыға кетеді, сабанды итеріп, ат ақырға мейізді төгесің. Сонда Ақбілек сұлу сенікі дей бер. Қылыш батыр соның бәрін істеді, бірақ сабанмен жаппақшы болғанда, ат оны сезіп қойды да, кісіней бастады. Сол уақытта Ақбілек ат қораға кірді. - Не үшін кісінедің? Тағы не болып қалды? – аттың жалын сипап, жан-жағына қарап, сұрай бастады. Ештеңе сезбестен ол өзінің орнына кетті. Қылыш батыр сабанның астынан
ӨЗБЕК ХАЛЫҚ ЕРТЕГІЛЕРІ
57
қозғалған кезде, ат тағы да кісінеді. Сұлу қыз атқораға қайтадан келді. Айналаны қарап еді, ештеңе байқамай жылқыға айқалады: - Сен неге кісінейсің, маған ұйқы бермей? - деп қыз, екі рет жылқыны қамшымен ұрып, өз бөлмесіне кетіп, қалды. Қылыш батыр түнді тосып, өрмені жылжытып малдың ақырына мейіз салды. Жылқы барлық нәрсені ұмытты, ал Қылыш батыр ақырын үйге кірді. Қараса – сұлу қыз Ақбілек төсектің үстінде қатты ұйықтап, жатыр екен. Төсектің қасында тез және еппен қырық қысқа қазық қағып кіргізіп және Ақбілектің қырық бұрымын байлап қойды. Сұлу қыз шошып оянып кетіп, қараса оның алдында бір жігіт қарап тұр екен. - Сен неге келдің? – деп сұрады Ақбілек. - Менен саған не керек? Қазір тұрып сенің басыңды шауып жіберем! Төсегінен тұрайын деп, талпынып көріп еді, шаштары байланып тұрғандықтан, тұра алмады. Сұлу қыз күліп, Қылыш батырды тапқырлығы үшін мақтап және былай деп айтты: - Ал жігіт, сен мені жеңіп алдың. Сол күннен бастап олар бірге тұра бастады. Ақбілектің сұлулығы туралы Қарахан патша естіді. Бір айлакер кемпірді шақырып, оған былай деп айтты: - Сол қызды маған алып келсең, сенің бойыңнан да асатын алтын беремін! Айлакер кемпір есекке отырып алып, асықпай жолға шықты. Қылыш батырдың аңшылықтан қайтар кезде жүретін жол бойына келді. Есегінің тұяғын әдейі таспен ұрып сындырып, ал өзі болса қатты жылап, мұңын айтып тұрды. Қылыш батыр кемпірден жақындап: - Не болды сізге? – деп сұрады: - Аяшы мені, балам, - деп жылап тұрды кемпір, - мені далада жалғыз қалдырмашы, әйтпесе мен өлемін!
Қылыш батыр кемпірді қатты аяп, өз атына отырғызып, үйіне алып келді. Ақбілек сұлу, ашуға мінді: - Бұл сұм кемпірді не үшін алып келдің? Басымызға бәле болады, - деген екен,. - Ол не істей алады, - деп күлді Қылыш батыр. – Бізбен бірге тұрсын. Саған барлық кезде көмектесіп тұрады. Кемпір олармен бірге тұрып, үй шаруасына да көмектесіп жүрді. Бір күні айлакер кемпір Ақбілектен былай деп сұрады: - Қызым, Қылыш батырдың жаны қай жерде орналасқан? Сенің білгенің жақсы болар еді. - Оны қалай сұрасам болады? – деді Ақбілек. - Қылыш батыр аңшылықтан кешке жақын үйге келгенде, одан теріс қара, сол кезде саған айтады, - деді де жырқылдап күле бастады айлакер кемпір. Кешке жақын Қылыш батыр аңшылықтан үйге келді, Ақбілек сұлу оған теріс қарап, бөлменің бұрышында үндемей отырды. - Сен неге жабырқап отырсың, жаным менің? Не болды? - деп таң қалды Қылыш батыр. - Мен сіз туралы әлі ештеңе білмеймін, - деп жауап берді Ақбілек. - Сенің не білгің келеді? - Сіздің жаныңыз қай жерде орналасқан? - деп сұрады қыз. Алайда, Қылыш батыр қанша сылтау - ратып сұрақтан қашса да, Ақбілек сұрауын қоймады. Бір кезде Қылыш батыр бар шындықты айтып берді: - Менің жаным – менің қылышымда. Сол себептен мен қылышсыз жүре алмаймын, яғни мен Қылыш батырмын. Жас, ақылсыз болғанымен, сұлу қыз Ақбілек Қылыш батырдың бүкіл сөздерін айлакер кемпірге жеткізіп берді. Ал, оған да керегі де сол еді. Кемпір іштей қуанып: «Е-е-е, мен де армандаған мақсатыма жетермін!» дегенімен, дауыстап былай деді: - Адамның
ӨЗБЕК ХАЛЫҚ ЕРТЕГІЛЕРІ
59
жаны бір қылышқа сыяды дегенге ешуақытта сенбеспін! Күйеуіңіз сізді алдады, - деді. - Қылыш батырдың аңға жиналғанда қылышын алыңыз. Не болатынын көрерміз? Ертемен Ақбілек жұбайынан қылышын үйде қалдыруын өтіндi. Әйелiн
ренжіткісі келмейі, қылышын беріп, аңшылыққа кетiп қалды. Айлакер кемпір қылышты алып, өзенге лақтырып жібердi. Сол уакытта Қылыш батыр аттан кұлап, тыныс алмай жерге құлап түседі. Кемпір сол кезде ағаштан сиқырлы ат жасаты. Оң жақтағы құлағын бұрып жіберсең - аспанға ұшып кетеді, сол жақтағы құлағын бұрып жіберсең - жерге қонады. Ақбілек таң қалып: - Бұл қандай ағаш ат? – деп сұрады. - Өзіңіз көріңіз, - деді кемпір. - Бұл жай ат емес, ұшатын ат. Менің артыма отырыңыз, бүкіл елдерді ұшып айналып шығайық. Айлакер кемпір аттың оң жақтағы құлағын бұрып жіберді де, ол ұшып кетті. Бір минуттан кейін олар Қарахан патшаның сарайының алдына берып қонды. Айлакер кемпір Қарахан патшаға басын иіп былай деді: - Патшам менің, мен сіздің бұйрығыңызды орындадым, сұлу қыз Ақбілекті алып келдім. Патша кемпірге көтергенінше алтын беріп, шыға - рып салыпты. Содан кейін қырық күн және қырық түн той жасатты. Ал, енді Қылыш батырға жолда кезіккен достары - тоқушы, темірші және су тасушы туралы тыңдаңыз - дар. Бәрі бір уақытта темекі сауыттарын алып, оның ішінен қан аққанын көрді. Көзді ашып-жұмғанша бәрі жиналып, Қылыш батырдың үйіне келсе, олардың жолын өзен бөгеп тұрды.
- Өзенді бөге! - деді тоқушы, су тасушыға. Су тасушы өзеннен суды тез арада сарқып ішіп алды. Өзеннің түбі көрінді. Қараса – өзеннің түбінде Қылыш батырдың қылышы жатыр. Тоқушы оны теміршіге беріп былай деп өтінді: - Қылышты өткірле! Темірші қылышты өткірлеген кезде, Қылыш батыр жатқан жерінен ұшып тұрып, үсті-басының шаңын қақты. Қараса аты жоқ екен. Үйіне жаяу кетті. Үйіне келсе, Ақбілек сұлу да жоқ екеніне көзі жетті. Оны жолда тоқушы, темірші және су тасушы кездестірді. - Не болды досым? - деп сұрады бәрі одан. - Қайғылы болдым, - деп саңқ етті Қылыш батыр. – Айлакер кемпір менің Ақбілегімді алып қашты. Тоқушы қалаға, Қарахан патша тұратын жерге кетті. Халықтың шулағанын естіді, дабыл гуілдеп, кернейлер тартылып жатыр.
- Сіздерде не болып жатыр? - деп тоқушы қақпа қарауылшысынан сұрады - Қалай не болып жатыр? Үйлену тойы болып жатыр! - деп жауап берді ол. - Кімнің үйлену тойы? - Патша сұлу Ақбілекке үйленіп жатыр. Тоқушы Қылыш батырға жүгіріп келіп, бәрін айтып берді. Өз қылышын ұстап алып, Қылыш батыр атқа мініп, қалаға қарай шауып кетті. Қорықпай сарайға кіріп, Қарахан патшамен шайқасқа шықты. Қылыш батыр Қарахан патшаны жеңіп алып, оның басын шауып тастады. Қылыш батыр тоқушыны қала - ның әмірі етіп сайлап, ал темірші мен су тасушыны оған уәзір етіп сайлапты. Қырық күндік тойдан кейін Қылыш батыр сұлу қыз Ақбілекті атқа отырғызып, үйіне қайтыпты. Бірнеше уақыт жол жүріп, Ақбілек сұлудың дария жағасындағы үйіне келіпті. Осы жерде олар теміршімен бірге ұзақ өмір сүріпті.
ӨЗБЕК ХАЛЫҚ ЕРТЕГІЛЕРІ
61
КЛЫЧ БАТЫР Жил в давние времена необыкновенной силы человек по имени Клыч батыр. Однажды узнал он, что живет на свете красавица Ак- Биляк, и отправился искать ее по свету. Клыч батыру попался навстречу прохожий: - Эй, друг, далеко ли собрался?-спросил он у него. - Ищу я по свету красавицу Ак-Биляк - ответил Клыч батыр. -А ты кто таков и что тут делаешь? - Я – ткач -сказал прохожий. - Прослышал я, что появился в нашей стране силач, по имени Клыч батыр. Вот ищу его, хочу помериться с ним силой. - Тебе повезло,- усмехнулся Клыч батыр. - Я друг Клыч батыра, много ходил с ним вместе. Давай померимся силами сначала со мной. Одолеешь меня, поборешься с самим Клыч батыром. - Если так, давай! - ответил ткач. Схватили они друг друга и давай бороться. Приподнял Клыч батыр ткача и одним махом бросил его на землю. Встал ткач и поклонился Клыч батыру. - Молодец! Если ты такой, что сказать о Клыч батыре? Клыч батыр дал ему маленькую тыквянку-табакерку и сказал: - Возьми, друг, эту тыквянку, не забывай меня, пока в ней будет табак, не беспокойся, а если вдруг из нее капнет кровь, то беги ко мне что есть силы! Был я один - теперь нас стало двое. Простился Клыч батыр с ткачом и поехал дальше. Прошло не много не мало времени, встретил он на дороге еще одного прохожего, оказался тот кузнецом. - Далеко ли держишь путь?-спросил он Клыч батыра. - Ищу я по свету красавицу Ак-Биляк,- ответил Клыч батыр.- А ты что стоишь здесь на дороге? - Говорят, едет, какой-то Клыч батыр, силач. Вот жду его. Хочу побороться с ним,- сказал кузнец. - Тебе повезло. Я друг
Клыч батыра,- ответил Клыч батыр. - Если хочешь, давай поборемся сначала со мной. - Давай,- ответил кузнец. Схватили они друг друга за пояса. Но долго не выдержал кузнец. Клыч батыр быстро положил его на спину. Кузнец не обиделся и предложил свою дружбу Клыч батыру. Тот и ему дал тыквянку. - Пока в ней будет табак, ни о чем не беспокойся,- сказал он,- а если из нее капнет кровь, немедленно беги ко мне! Был я один, потом нас стало двое, а теперь - трое! Простился Клыч батыр с кузнецом и поехал дальше. Долго ли ехал Клыч батыр, коротко ли, смотрит - навстречу ему прохожий. Оказался он водоносом. Клыч батыр поборол и его. Дал он ему тыквянку и сказал то же, что и ткачу и кузнецу. «Нас было трое, а с тобой стало четверо»,- добавил он в заключение. Поехал Клыч батыр дальше. Ехал он, ехал - и добрался до степи, где пастух пас стадо баранов: - Чьи эти овцы? - спросил Клыч батыр у пастуха. - Красавицы Ак-Биляк,- ответил пастух. - А где живет красавица Ак- Биляк?
- Эй, джигит,- сказал пастух,- сколько таких молодцов, даже шахских и ханских сыновей приезжа - ло
к ней. Да где им до нее! Только себя погубили! Посмотри, вон стоит дворец. Стены его увешаны головами. Это головы таких, как ты. И ты все еще думаешь добраться до красавицы. Поразмыслил нем - ного Клыч батыр и сказал: - Непременно я добьюсь Ак- Биляк. Но скажи, что для этого надо сделать? - Поезжай на базар и купи полный хурджун кишмиша. У Ак-Биляк есть конь, он очень любит кишмиш. Если конь видит, что кто-то хочет пробраться во дворец к Ак-Биляк, он начинает ржать. Красавица просыпается и отрубает голову смельчаку. А ты пустись на хитрость. Прокопай |