Оқу сағаттарының тақырып бойынша бөліну кестесі

. ЛЕКЦИЯ САБАҚТАРЫ

1. 
   Білім беру парадигмасы.
   
2. 
   Педагогикалық технология – бүгінгі өмір талабы.
   

Лекция мақсаты: парадигма және педагогикалық технология ұғымдары туралы, олардың білім берудегі мәні туралы түсінік қалыптастыру.

Лекция мәтіні:

1. Қай мемелекеттің де негізгі тірегі – асқақтаған күмбездер де, ғимараттар да, экономикалық жағдай да емес, білімді де білікті, іскер де белсенді адамдар. “Біздің балаларымыз білімі жоғары жұмысшылар мен фермерлер, инженерлер, банкирлер және өнер қайраткерлері, мұғалімдер мен дәрігерлер, зауыттар мен биржалардың иелері болады” (Қазақстан – 2030 бағдарламасы). Әрине, “келешектің иесі - жастар”. “Жастар өзінің ата – анасынан гөрі заманынан көбірек ұқсас келеді” (И.С.Кони). Сондықтан қоғам талабына сай, сол қоғамды көркейтетін, дамытатын жастар тәрбиелеу ең маңызды мәселе екені даусыз. Қоғамның дамуына қарай ғылым мен техниканың деңгейі де, оны басқару жүйесі де өзгеріп отыратыны белгілі. Осғын орай маман қызметінің мазмұны жаңарып, жаңа мақсат, жаңа көзқарас, жаңа шешімдер мен жаңа мүмкіншіліктерді қажет етеді. Ондай мүмкіншілік тек білім арқылы келеді.

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың “Қазақстан - 2030” стратегиялық жолдауында, 1999 жылдың маусымында қабылданған Қазақстан Республикасы “Білім туралы” Заңында, 2000 жылдың 30 қыркүйегінде қабылданған “Білім” мемлекеттік бағдарламасында көрсетілгендей қоғамның экономикалық және әлеуметтік жағынан ілгерілеуінің маңызды факторы ретінде білім берудің ұлттық моделін дамыту, шығармашыл тұлға қалыптастыруға дағды алу, ақыл- ой қорын жинау сияқты мақсаттарды көздейді. Ол Қазақстан Республикасы жариялаған білім беру басымдығына, “жалпыға білім беру” моделін “әр адамға таңдау бойынша білім беру” моделіне көшуге негізделген.

жүйесі жасалып, қазақстандық білім беру жүйесі әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағыт алуда. Бұл педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты болып отыр: білім беру парадигмасы өзгерді, білім берудің мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас, жаңаша қарым – қатынас пайда болды.

Мемлекеттік білім стандарт деңгейінде оқыту үрдісін ұйымдастыру жаңа педагогикалық технологияларды ендіруді міндеттейді.

Білім беру саласы қызметкерлерінің алдында қойылып отырған басты міндеттерінің бірі – оқытудың әдіс – тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыру және қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды меңгеру.

Оқу құралында қазіргі заманғы жаңа педагогикалық технологиялардың түрлері, мақсаттары, міндеттері жан-жақты ашылып, оқу-тәрбие үрдісінде оқытудың инновациялық әдіс-тәсілдерін пайдаланудың жолдары көрсетіледі.

Сондай-ақ, оқу құралында оқу-тәрбие үрдісін оқушылардың жеке басының дербес және дара ерекшеліктерін ескере отырып, олардың танымдық, шығармашылық қабілеттерін арттыру мақсатында ұйымдастырудың жолдары айқындалады.

• 
  Бүгінгі педагогика теориясы мен оқу-тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістер туралы айтыңыз.
  

1. 
   Білім беру жүйесінің басты сипаты.
   
2. 
   “Білім” мемлекеттік бағдарламасы.
   
3. 
   Оқытудың қазіргі технологиялары.
   

1. Білім – қоғамды әлеуметтік, мәдени –ғылыми прогреспен қамтамасыз ететін ғажайып құбылыс, адам үшін де, қоғам үшін де ең жоғары құндылық. Оның ең негізгі қызметі – адамның менталитетін, адамгершілігін, шығармашылық қабілетін қалыптастыру, дамыту. Осыған орай егеменді еліміз өзінің дамуының ең басты алғы шарты – білім беру жүйесінің Білім ғасырындағы міндеті мен мазмұнын айқындап берді.

Кез-келген елдің экономикалық қуаты, халқының өмір сүру деңгейінің жоғарылылығы, дүние жүзілік қауымдастықтағы орны мен салмағы сол елдің технологиялық даму деңгейімен анықталмақ. Жалпы қоғам дамуы мен жаңа технологияны енгізу сапалығы осы елдегі білім беру ісінің жолға қойылғандығы мен осы саланы ақпараттандыру деңгейіне келіп тіреледі. Экономикалық күшті дамыған елдердің тәжірибесі экономика, ғылым және мәдениеттің қарқынды дамуының негізгі кілті екендігін көрсетіп отыр. Ендеше, қазіргі заманның ақпараттық технологиясын игеру міндетіміз.

“Білім” мемлекеттік бағдарламасы

2. 2000 жылдың 30 қыркүйегінде қабылданған “Білім” мемлекеттік бағдарламасы Қазақстан Республикасы білім беру жүйесін дамытудың 2005 жылға дейінгі кезеңге арналған негізгі бағыттарын айқындайды.

Бағдарлама мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш және орта, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіби білімнің негізгі аспектілерін қамтиды. Білім жүйесін одан әрі дамытудың басымдықтарын айқындайды. Сондай-ақ білім деңгейлерінің әрқайсысы үшін қойылған мақсаттарға жету үшін нақты шараларды мазмұндайды.

Бұл маңызды құжат оқу жомпарларын, жаңа ұрпақтың оқулықтары мен оқу-әдістемелік кешенін ендіру, балалар мен жастардың экономикалық, экологиялық, құқықтық, азаматтық білімі бойынша қазіргі заманғы оқу бағдарламаларын енгізу, оқытудың жаңа технологияларын әзірлеу және ендіру, үздіксіз білім жүйесін дамыту арқылы білім мазмұнын жаңартуды көздейді.

Бағдарлама оқытудың жаңа технологияларын әзірлеу мен ендіруде қажетті қайта құрулардың жүзеге асырылуын, қоғамның әрбір мүшесінің кадрлардың біліктілігін арттыру мен қайта даярлауды қамтитын үздіксіз білімді дамтуды көздейді.

“Білім” мемелекеттік бағдарламасының негізгі мақсаты-сапалы білімге кеңінен қол жеткізуді қамтамасыз ететін білім беру жүйесінің ұлттық үлгісін тиімді дамытуы үшін жағдай жасау.

• 
  Оқытудың қазіргі жаңаша технологияларының негізгі бағыттарын көрсетіңіз.
  
• 
  
  

1. 
   Қазіргі технологиялар туралы түсінік.
   
2. 
   Білім берудің жаңа мазмұны
   

1. Еліміздің егемендік алып, қоғамдық өмірдің барлық, соның ішінде білім беру саласында жүріп жатқан демократияландыру мен ізгілендіру мектепті осы кезге дейінгі дағдарыстан шығаратын қуатты талпыныстарға жол ашты.

Оқыту технологиясын жетілдірудің психологиялық-педагогикалық бағыттағы негізгі ой-тұжырымдары төмендегіше сипаттталады:

Қазір Респулика оқу орындары, педагогикалық ұжымдары ұсынылып отырған көпнұсқалылыққа байланысты өздерінің қалауына сәйкес кез келген үлгі бойынша қызмет етуіне мүмкіндік алды. Бұл бағытта білім берудің әртүрлі нұсқадағы мазмұны, құрылымы, ғылымға және тәжірибеге негізделген жаңа идеялар, жаңа технологиялар бар. Сондықтан, әртүрлі оқыту технологияларын оқу мазмұны мен оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне орай таңдап, тәжірибеде сынап қараудың маңызы зор.

• 
  Оқытудың қазіргі жаңаша технологияларының негізгі бағыттарын көрсетіңіз.
  
• 
  Жаңа технологияларының оқу тәрбие үрдісіне тигізетін ықпалы.
  

Жоспары:

1. 
   “Педагогикалық технология” ұғымы туралы.
   
2. 
   Педагог ғалымдардың “педагогикалық тех-
   

1. Біз алдымен “техника”, “технология”, “оқыту технологиясы”, “білім беру технологиясы”, “педагогикалық технология”, “жаңа педагогикалық технология” терминдерінің мағынасын түсініп, тереңінде не жатыр, соны ажыратуымыз керек. Ол үшін әлемдік педагогикалық тәжірибеде “технология” ұғымының тарихына көз жүгірткеніміз жөн. “Техника” терминінің екі мағынасы бар екені айқын:

Білім беру саласындағы технологиялық идеялар жаңадан пайда болған жоқ. Оқытуды технологияландыру туралы ойды осыдан 400 жыл бұрын Ян Амос Коменский айтқан болатын (А.Кузибецкий).

Шетел мамандары оқыту технологиясының үш кезеңде мұғалім бірде-бір көмекші құрал-жабдықсыз ауызша оқыту арқылы оқушыға білім берген. “Бұл кезде-оқыту технологиясының функциясын адамдар тәжірибесі атқарған” дейді А.Талызина. Екінші кезеңде – кітап басып шығару игерілген соң оқыту технологиясы елеулі өзгеріске түсті, адамдарға әр түрлі дидактикалық материалдар көмекке келді.

Қазіргі кезеңде де оқыту технологиясы үлкен өзгеріске душар болып отыр. Мұғалімдер мен оқушыларға әр түрлі дидактикалық материалдармен қоса оқытудың техникалық құралдары (ОТҚ) жәрдемге келді. Қазір және болашақта білім беру саласына ғылыыми-техникалық революция толық еніп, оқытудың мазмұнына және технологиясына зор ықпалын тигізетіні даусыз.

“Оқыту технологиясы” (ОТ) терминін алғаш рет АҚШ-та қолдана бастады. Польшаның белгілі дидакторы У.Куписевич пен Ф.Янушкевич оқыту технологиясы жалпы дидактиканың бір бөлігі ретінде оқытудың ең оңтайлы жолын анықтайтынын терең түсіну керектігін қолдады.

ОТ дидактиканың жетістіктерін педагогикалық практикаға кеңінен енгізіп, таратады.

2. Қазіргі кезде педагогикалық технология ұғымы біздің педагогикалық лексиконымызға берік еніп келеді. Дегенмен, оның мән-мағынасы туралы пікірлер алуан түрлі. Түсіндірме сөздікте: “Технология –бұл қандай да болсын істегі, шеберліктегі, өнердегі амалдардың жиынтығы” делінсе, Б.Т. Лихачев педагогикалық технологияны оқу процесіне белгілі бір мақсат көздей әсер ететін педагогикалық ықпал деп түсіндіреді. Ал, технологиялық үрдісті нақты педагогикалық нәтижеге жетелейтін бірліктердің (өлшемдердің) белгілі бір жүйесі ретінде көрсетеді және педагогикалық технология түпкілікті өзгермейтін механикалық құрылым емес, қайта бала мен мұғалімнің үнемі түрленіп отыратын өзара қарым-қатынасының өзегі, мазмұнды ұйымдастырушы құрылымы.

ЮНЕСКО-ның анықтамасы бойынша, педагогикалық технология-бүкіл оқыту үрдісі мен білімді техникалық және адам ресурсын олардың бір-біріне өзара әсерін, білім берудегі формасын оңайландыру міндеттерін ескере отырып меңгеруді жүзеге асырудың жүйелі әдісі.

М.В.Кларин “Педагогикалық технология-бұл педагогикалық мақсатқа қол жеткізу жолындағы қолданатын барлық қисынды ілім амалдары мен әдіснамалық құралдарының жүйелі жиынтығы және жұмыс істеу реті”,-деп анықтайды.

Грек сөзі істегі, шеберліктегі, өнердегі

қандай да бір

процесті жүргізу

әдістері мен

Монахов В.М.

Чошанов М. Беспалько Б.П. Селевко Г.

Оқыту технологиясы мектепте оқу үрдісіне қажетті әдіс, тәсіл, амал, дидактикалық талап секілді психологиялық-педагогикалық іс-әрекеттердің жүйелі кешені ретінде пайдаланылады. Ол оқушылардың тәртібіне, оқуға, ынтасына, оқу іс-әрекетіне игі мұғалімдердің интеллектуалдық, шығармашылық қызметі болып табылатын педагогикалық іс-тәжірибесінің нәтижелілігіне, жинақтылығына ұтымды әсер ететіндей оқу-тәрбие процесінің басты күре тамырының ролін атқарады. Былайша айтқанда, педагогикалық технология – оқу – тәрбие процесінің шығармашылықпен терең ойластырылған көптеген факторлардың үйлесімділігі оқыту мен тәрбиенің тиімділігін қамтамасыз ететін жанды құрамдас бөлігі.

Жоспары:

1. 
   Педагогикалық инновация туралы түсінік.
   
2. 
   Жалпы инновация түрлері.
   
3. 
   Жаңа технологиямен жұмыс істеу шарттары.
   

Лекция мәтіні:

1. ХХІ ғасыр табалдырығында тұрған адамзат дамуының жаңа кезеңі – білім беру прогрестің ең маңызды факторларының бірі болып саналатын кезеңге келіп жетті.

ҚР-ның орта білімді дамыту Тұжырымдамасында қазіргі мектептер:

Бұл міндеттерді шешу үшін мектеп ұжымдары, әр мұғалім күнделікті ізденіс арқылы барлық жаңалықтар мен өзгерістерге батыл жол ашарлық қарым-қатынас жасаулары керек. Оқыту түрлерін, әдістері мен құралдарын одан әрі жетілдіріп, тиімді тәсілдерді нәтижелі қолданудың жолдарын іздестірулері қажет.

Ғылыми-педагогикалық әдебиеттерде іс жүзінде анықталып табылған оқыту үрдісінің нәтижесін көтеретін әдіс-тәсілдері, түрлері көбінде жаңашыл, инновациялық деп атайды.

Мектеп практикасымен танысу барысында мұғалімдердің инновациялық технологияларды біртіндеп қолдануға ұмтылғаны байқалды. Бірақта олар инновациялық әдіс-тәсілдердің жалпы әдістерден айырмашылығы, оларды қолданудың тиімді жолдары қандай деген мәселелерді анық-айқын біле алмайды.

1957-1964 ж. Он жылдық тарихқа американдық білім жүйесіндегі инновациялар және өзгерістер кезеңі ретінде енеді.

2. Ал жалпы инновацияны модификациялық, комбинаторлық, радикалдық деп үш түрге бөлуге болады:

Мемлекеттік білім стандарты деңгейінде оқыту үрдісін ұйымдастыру жаңа педагогикалық технологияны ендіруді міндеттейді. Ал, жаңа педагогикалық технологияның түрі, қолдану ерекшелігі, одан туындайтын ділгір мәселелер бүгінгі таңда әлі нақтыланып белгілі бір жүйеге түспеген дүние.

Қазіргі зерттеулер көрсетіп отырғандай мектептердегі бүгінгі үлгерім көрсеткіші, берілген білім сапасы формализм мен субъективтіліктен әлі арыла алмауда, осыған орай, ғалымдар жаңашыл-мұғалімдер бұл мәселелерді шешу бағытында біршама істер атқаруда. Инновация дегеніміз – белгілі бір жүйедегі ішкі өзгеріс. Педагогикалық инновация – педагогикалық жүйедегі жаңашылдық.

Педагогикалық жүйе құрылымын кей ғалымдар (И.П.Подласый, В.П.Беспалько, т.б.) оқушылар тәрбие мақсаты тәрбие мазмұны тәрбие үрдісі мұғалімдер тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру формалары түрінде қарастырады (тәрбиелей отырып оқыту жағдайында).

Кез келген елдің экономикалық қуаты, халқының өмір сүру деңгейінің жоғарылылығы, дүние жүзілік қауымдастықтығы орны мен салмағы сол елдің технологиялық даму деңгейімен анықталмақ. Жалпы қоғам дамуы мен жаңа технологияны енгізу сапалылығы осы елдегі білім беру ісінің жолға қойылғандығы мен осы саланы ақпараттандыру деңгейіне келіп тіреледі. Экономикалық күшті дамыған елдердің тәжірибесі білім беру жүйесін ақпараттандыру экономика, ғылым және мәдениеттің қарқынды дамуының негізгі кілті екендігін көрсетіп отыр. Ендеше қазіргі заманның ақпараттық және телекоммуникациялық технологиясын игеру міндетіміз.

• 
  Инновацияның түрлерін атаңыз.
  

Жоспары:

1. 
   Проблемалық оқытудың технологиялық кестесі
   
2. 
   Оқыту технологияларының классификациясының кестесі
   

Жаңа білім, білік, дағдыны оқыту қызметінің мазмұны

Жаңа б.б.д.,

ойын дамыту

Ақпарат