Экологияның негізгі заңдылықтары

1971 жылы Б.Коммонер қалыптастырған экологияның негізгі заңын қыскаша былай көрсетуге болады:

• 
  бөлек табиғи жүйелердің заты, энергиясы, ақпараты жоне сапасы өзара байланысқандығы соншалықты, осы факторлардың біреуінің кез келген өзгерісі барлық жүйелер мен олардың иерархиясының функционалдық, құрылымдық, сапалық және сандық өзгерістерін тудырады;
  
• 
  әлсіз әрекеттер табиғи жүйенің жауап реакцияларын туғызбауы мүмкін. бірақ олар жинақтала келе тасқынды болжауға болмайтын динамикалық үрдіске әкеледі (Х.Боумен);
  
• 
  өмірлік мүмкіндіктер, саны мен сапасы экожүйеге қажетті минимумге жақын экологиялық факторлармен лимиттенеді, олардын төмендеуі ағза қазасына немесе экожүйе деструкциясына әкеледі (Ю.Либих);
  
• 
  өзінің элементтерін жоғалтқан экожүйе алғашкы қалпына келе алмайды;
  
• 
  табиғи биотаның шектік мағынадағы аумағынан артық қысқаруы қоршаған ортаның түрақтылығын жояды, одан кейін ол тазарту құрылыстарын орнатумен және қалдықсыз өңдіріске көму жолымен қайтадан қалпына келтірілмейді (В.Г.Горшков);
  

• 
  экологиялық әрекеттің минимумы да ағза өркендеуінің лимиттеуші факторы болуы мүмкін, олардың арасыңдағы диапазон берілген факторға катысты ағзаның төзімділігін (толеранттығын) анықтайды (В.Шелфорд);
  

• 
  орнықты тепе-теңдік күйінен шығаратын сырттан әрекет болғанда, тепе-тендік сыртқы әрекеттің әсері әлсіреген бағытына қарай ауысады (Ле Шателье-Браун);
  
• 
  кеңістікте және уақытта алыстатылған құбылыстың маңызы аздау болып көрінеді (табиғат пайдалануда осы қағидат әсіресе жиі жаңылыс машықтық әрекеттердің негізі болады);
  
• 
  ауруға шалдығудың кенеттен күшеюі (инфекциялық ауруларды тарату кабілеті) сау емес ағзаның мутациясы болғанда пайда болады, санын реттеу механизмі жок экожүйеге жаңа ауру жасаушы ағзаны енгізгенде болады, сонымен экожүйе үшін өмір ортасы өзгереді;
  
• 
  Биоценозда түрлер бір-біріне соншалықты бейімделген, олардың бірлестігі іштей орнықты болады. Бірақ бүл бірынғай және өзара байланысқан жүйелік түтастық (К.Мабиус-Г.Ф.Морозов);