Қазақстан республикасы экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі «Қазақстан республикасының демографиялық болжамы: неггізгі трендтер, сын-қатерлер, практикалық Ұсыныстар»
– кесте. 2030 жылға дейінгі Қазақстан Республикасы халқының болжамды саны
жүктеу/скачать 2,08 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 22-сурет. 2030 жылға дейінгі ҚР халқының болжамды санының динамикасы (2012=100)
- Халықтың болжамды саны (мың адам)
- 8 - Кесте. 2030 жылға дейінгі қалалық және ауылдық жерлердегі ҚР халқының болжамды саны
- 28 - сурет. 16-24 жас тобындағы ҚР халқының болжамды саны және оның 2030 жылға дейінгі өсімінің қарқыны
- 29-сурет. 16-62 жастағы топтағы (ерлер) және 16-57 жастағы (әйелдер) топтағы ҚР халқының болжамды саны және 2030 жылға дейін оның өсу қарқыны
- 30-сурет. ҚР жыныс бойынша жұмысқа қабілетті халқының болжамды саны және оның 2030 жылғы дейінгі үлесі
6 – кесте. 2030 жылға дейінгі Қазақстан Республикасы халқының болжамды саны және өсім қарқыны. Жылдар Халық саны, адам Өсім қарқыны, % 2009 16 092 701 1,38% 2010
16 321 581 1,42%
2011 16 556 600 1,44% 2012
16 791 425 1,42%
2013 17 029 120 1,42% 2014
17 267 141 1,40%
2015 17 503 080 1,37%
35
2016 17 735 340 1,33%
2017 17 962 170 1,28% 2018
18 182 015 1,22%
2019 18 393 708 1,16% 2020
18 596 568 1,10%
2021 18 790 610 1,04% 2022
18 976 379 0,99%
2023 19 154 791 0,94% 2024
19 327 060 0,90%
2025 19 494 551 0,87% 2026
19 658 707 0,84%
2027 19 821 112 0,83% 2028
19 983 452 0,82%
2029 20 147 304 0,82% 2030
20 313 981 0,83%
Ақпарат көзі: «ЭЗИ» АҚ болжамы Кестедегі дерек бойынша Қазақстан халқының саны 2018 жылы 18 млн. адамнан, 2020 жылы – 18,5 млн.адамнан, 2025 жылы -19,4 млн. адамнан, ал 2030 жылы 20 млн. адамнан жоғары болады 2016 жылдан бастап 2027 жылға дейін өсімнің жыл сайынғы қарқынының біртіндеп төмендеуі күтілуде, өсім ол кезде 0,82% құрайды. Бұл үрдіс, өсімпаздық жастағы халықтың тобына 1995 жылдан соң, яғни елде ол кезде туу деңгейі салыстырмалы төмен болған кезде туылғандар кіретіндігімен түсіндіріледі. 2016 жылдан бастап туылғандардың саны 2026 жылға дейін біртіндеп қысқара бастайды. 2026 жылдан бастап туу деңгейі көтеріле бастайды, себебі өсімпаздық жасқа 2005-2010 жылдары туылған көпсанды ұрпақ кіреді.
22-сурет. 2030 жылға дейінгі ҚР халқының болжамды санының динамикасы (2012=100) 36
2012 жылғы базалық жылмен салыстырғанда 2020 жылы ҚР халқының саны 10,8%, ал 2030 жылы 21% өседі. 7 – кесте. 2030 жылға дейінгі жынысы бойынша ҚР халқының болжамды санының құрылымы Жылдар
Барлық халық,
адам оның ішінде Үлесі, % 1000
әйелге еркек
еркектер әйелдер еркектер әйелдер 2009 16092701 7753360 8339341
48,18% 51,82%
930 2010
16321581 7866332
8455249 48,20%
51,80% 930
2011 16556600 7983080 8573520
48,22% 51,78%
931 2012
16791425 8100112
8691313 48,24%
51,76% 932
2013 17029120 8218040 8811080
48,26% 51,74%
933 2014
17267141 8335993
8931148 48,28%
51,72% 933
2015 17503080 8452830 9050250
48,29% 51,71%
934 2016
17735340 8567735
9167605 48,31%
51,69% 935
2017 17962170 8679823 9282347
48,32% 51,68%
935 2018
18182015 8788306
9393709 48,34%
51,66% 936
2019 18393708 8892613 9501095
48,35% 51,65%
936 2020
18596568 8992402
9604166 48,36%
51,64% 936
2021 18790610 9087648 9702962
48,36% 51,64%
937 2022
18976379 9178584
9797795 48,37%
51,63% 937
2023 19154791 9265632 9889159
48,37% 51,63%
937 2024
19327060 9349409
9977651 48,37%
51,63% 937
2025 19494551 9430598 10063953 48,38% 51,62% 937
2026 19658707 9509966 10148741 48,38% 51,62% 937
2027 19821112 9588392 10232720 48,37% 51,63% 937
2028 19983452 9666820 10316632 48,37% 51,63% 937
2029 20147304 9746150 10401154 48,37% 51,63% 937
2030 20313981 9827128 10486853 48,38% 51,62% 937
Ақпарат көзі: «ЭЗИ» АҚ болжамы
37
2030 жылы базалық кезеңмен салыстырғанда еркектердің саны 1 млн. 727 мың адамға артуы күтілуде. Ол 9 млн. 827 мың адамды құрайды (48,38%). 2030 году әйелдердің саны 10 млн. 486 мың адамды құрап (51,62%) еркектер санынан 659 мың адамға басым болады. Болжамдық кезеңде (2013 жылдан бастап 2020 жылға дейін) 1000 әйелге шамамен 933-936 еркек келеді (7-кесте). 2021 жылдан 2030 жылға дейін 1000 әйелге 937 еркектен келетін болады.
8 - Кесте. 2030 жылға дейінгі қалалық және ауылдық жерлердегі ҚР халқының болжамды саны Жылдар Барлық халық, адам
Оның ішінде Үлесі, % Өсім қарқыны, % Қала Ауыл Қала
Ауыл Қала Ауыл
2009 16092701 8741149 7351552 54,3% 45,7% 1,8% 1,0%
2010 16321581 8896402 7425179 54,5% 45,5% 1,8% 1,0%
2011 16556600 9050263 7506337 54,7% 45,3% 1,7% 1,1%
2012 16791425 9202316 7589109 54,8% 45,2% 1,7% 1,1%
2013 17029120 9353706 7675414 54,9% 45,1% 1,6% 1,1%
2014 17267141 9505586 7761555 55,1% 44,9% 1,6% 1,1%
2015 17503080 9655958 7847122 55,2% 44,8% 1,6% 1,1%
2016 17735340 9803665 7931675 55,3% 44,7% 1,5% 1,1%
2017 17962170 9947612 8014558 55,4% 44,6% 1,5% 1,0%
2018 18182015 10086946 8095069 55,5% 44,5% 1,4% 1,0% 2019
18393708 10221029 8172679 55,6% 44,4% 1,3% 1,0%
2020 18596568 10349449 8247119 55,7% 44,3% 1,3% 0,9% 2021
18790610 10472140 8318470 55,7% 44,3% 1,2% 0,9%
2022 18976379 10589341 8387038 55,8% 44,2% 1,1% 0,8% 2023
19154791 10701516 8453275 55,9% 44,1% 1,1% 0,8%
38
Болжамды кезеңде қала халқының саны 17% артып, 2030 жылы жалпы халықтың 56,2% құрайды. 2012 жылы ауыл халқының саны 7 млн. 589 мың адамды құрады және оның саны 2030 жылға дейін біркелкі қарқынмен 8 млн. 906 мың адамға көбейеді. Қалалық елді мекен халқының үлесі барлық болжамдық кезеңде арта береді, ал ауылдық елді мекенде 2013 жылдан халықтың жалпы санынан 45,1% төмендеп бастап, 2030 жылы 43,8% дейін төмендейді. Қалыптастқан қарқынды сақтаған жағдайда қалалықтың болжамды қарқындары Қазақстанның 2050 жылға дейін 30 дамыған елдің қатарына кіру ұзақ мерзімді мақсаттарына сәйкес келмейтінін атап өту керек. Ұзақ мерзімді келешекте қалаландыру процесіне жаңа шабыт беру үшін қосымша іс-шаралар кешені қажет болады.
2024
19327060 10809274 8517786 55,9% 44,1% 1,0% 0,8%
2025 19494551 10913303 8581248 56,0% 44,0% 1,0% 0,7% 2026
19658707 11014355 8644352 56,0% 44,0% 0,9% 0,7%
2027 19821112 11113295 8707817 56,1% 43,9% 0,9% 0,7% 2028
19983452 11211093 8772359 56,1% 43,9% 0,9% 0,7%
2029 20147304 11308762 8838542 56,1% 43,9% 0,9% 0,8% 2030
20313981 11407246 8906735 56,2% 43,8% 0,9% 0,8%
39
саны. Жылдар
Халық саны, адам
Оның ішінде Үлесі, % 0-15 16-62
(57) 63 (58) жас және
одан үлкен
0-15 16-62
(57) 63 (58) жас және
одан үлкен
2009 16092701 4167372 10344218 1581111 25,9% 64,3% 9,8%
2010 16321581 4245039 10461037 1615505 26,0% 64,1% 9,9%
2011 16556600 4343382 10559499 1653719 26,2% 63,8% 10,0%
2012 16791425 4462889 10631298 1697238 26,6% 63,3% 10,1%
2013 17029120 4603791 10676891 1748438 27,0% 62,7% 10,3%
2014 17267141 4756780 10707995 1802366 27,5% 62,0% 10,4%
2015 17503080 4914342 10729878 1858860 28,1% 61,3% 10,6%
2016 17735340 5071217 10744672 1919451 28,6% 60,6% 10,8%
2017 17962170 5223848 10753401 1984921 29,1% 59,9% 11,1%
2018 18182015 5368311 10757009 2056695 29,5% 59,2% 11,3%
2019 18393708 5496180 10766784 2130744 29,9% 58,5% 11,6%
2020 18596568 5601723 10791078 2203767 30,1% 58,0% 11,9%
2021 18790610 5689419 10823508 2277683 30,3% 57,6% 12,1%
2022 18976379 5760831 10865276 2350272 30,4% 57,3% 12,4%
2023 19154791 5810054 10921178 2423559 30,3% 57,0% 12,7%
2024 19327060 5827591 11005199 2494270 30,2% 56,9% 12,9%
2025 19494551 5821479 11115985 2557087 29,9% 57,0% 13,1%
2026 19658707 5807638 11233376 2617693 29,5% 57,1% 13,3%
2027 19821112 5786971 11357791 2676350 29,2% 57,3% 13,5%
2028 19983452 5762871 11487674 2732907 28,8% 57,5% 13,7%
2029 20147304 5738341 11622020 2786943 28,5% 57,7% 13,8%
2030 20313981 5718428 11759485 2836068 28,2% 57,9% 14,0%
Ақпарат көзі: «ЭЗИ» АҚ болжамы
2012 жылы 0-15 жас жас тобындағы халықтың саны жалпы халықтың санының 26,6% құрады. Халықтың негізгі үлесін 16-62 жас (еркектер) және 16-57 жас (әйелдер) тобындағы тұлғалар құрады, олардың жиынтық үлесі 63,3% құрады, ал 63 жастан үлкен (еркектер) және 58 жастан үлкен (әйелдер) тобы -10,1% құрады. (8-кесте). 40
25-сурет. Негізгі жас топтарының үлесі Балалардың (0-15 жас) және зейнеттік жастағы (63(58) жастағы тұлғалардың үлесі 2012 жылы халықтың жалпы үлесінен 26,6% және 10,1% 2030 жылы сәйкесінше 28,2% және 14% төмендейді. Жұмысқа қабілеті жастағы халықтың үлесі 2012 жылы 63,3% бастап 2030 жылы 57,9% дейін төмендейді. Демек, жұмысқа қабілетті халықтың үлесінің қысқаруы және демографиялық жүктеме коэфицентінің өсуі әлеуметтік саясатқа түзету енгізуді, соның ішінде зейнеттік қамтамасыз етудің негізгі мәселелерін әлемдік тәжірибеде анықталған алмастыру коэффицентіне сәйкес шешуді талап етеді. Балалардың және зейнеттік жастағы адамдардың үлесінің артуына байланысты бюджеттен қосымша әлеуметтік шығындар қажет болады.
26-Сурет. 2030 жылға дейінгі негізгі жас топтарындағы ҚР халқының болжамды санының құрылымы Ақпарат көзі: «ЭЗИ» АҚ болжамы 41
0-15 жастағы жас тобындағы болжамды саны 20204 жылға дейін 2013 жылғы 4603 мыннан 2020 жылы 5689 мыға дейін және 2024 жылы 5827 мыңға дейін өсіп отырады. 2025 жылдан балалардың саны 2030 жылы 5718 мыңға дейін төмендейді. Сәйкесінше еңбеккке қабылетті жастағы халық қысқарып, зейнеттік жастағы халықтың саны артады. Мұндай үрдіс 16-62 (57) жастағы жас тобына 2013 жылдан 1990 жылдың соңында және 2000 жылдың басында туылған көпсанды ұрпақтың кіруімен, бұл жастық топтан 50 жылдары туылған көптеген ұрпақтың шығып, зейнеткерлер тобын толықтырылуымен түсіндіріледі. Қазақстан Республикасы халқының болжамды санын негізгі жас топтары бойынша толығырақ қарастырамыз. Әрбір жас тобында елде орын алған «демографиялық толқынның» салдары бар. Мұндай толқындар шамамен әрбір 20-25 жыл сайын, кейде одан да бұрын қайталанады.
2013 жылдан 2015 жылға дейін халықтың табиғи өсімі 0-15 жас тобында тұрақты өсуді көрсетеді және 3,2% -дан 3,3% -ға дейін ауытқып тұрады. Бұдан соң 2016 жылдан бастап құлдырау басталады және 2025 жылы халықтың өсімі болжамдық кезең аяқталғанша теріс мәнде болады. Бұл 2013 жылды қатмти отырып оған дейін осы топқа 2002-2012 жылдары туылған көпсанды ұрпақтың кіруімен, 1998-2002 жылы туылғандардың біраз бөлігі 2016 жылдан аталған жастық топтан шығуымен байланысты. Халықтың жалпы санының 21% өсуі кезінде есептеу деректері бойынша 0-15 жас тобындағы халықтың өсуі 28% құрайды. Нәтижесінде осы топтағы халықтың үлесі 2012 жылы жалпы халықтың 26,6% үлесінен 2030 жылы 28,2% дейін артады.
16-24 жас жас тобындағы халықтың болжамды саны білім алып 42
жатқан жастардың негізгі бөлігін және жұмыспен қамтылған халықтың бөлігін қатиды. Базалық 2012 жылы осы жас топтарының санында қысқару үрдісі (-2,8%) болды, бұл үрдіс 2013-2020 жылдар бойы жалғасады. Осы жастық топтағы халықтың саны 2013 жылы 2609 адамды құрайды, ал олардың жалпы халықтағы үлесі 2013 жылы 15,33% -дан 2020 жылы 11,2% дейін азая береді. Бұл осы топқа өткен жүзжылдықтың 90-шы жылдары туылған азсанды ұрпақтық кіруімен байланысты. 2020 жылдан бастап осы жас тобындағы халықтың саны біртіндеп арта бастайды, себебі осы топқа 2005-2012 қолайлы жылдары туылғандар саны ұрпағы кіре бастайды, ал осы топтан 90-шы жылдың екінші жарты жылдығында туылған азсанды ұрпақ шығуымен түсіндіріледі. Осылайша 2030 жылы халықтың саны осы жас тобында 3077 мың адамды құрайтын болады (27-сурет).
2030 жылға дейінгі өсімінің қарқыны
9-кесте. 15-49 жас тобындағы ҚР халқының болжамды саны және оның 2030 жылға дейінгі өсімінің қарқыны Жылдар Барлығы, адам 15-49
жас тобындағы халықтың саны, адам Өсім
қарқыны Үлесі
% 2010
16321581 9069390
0,3% 55,6%
2011 16556600 9078068 0,1%
54,8% 2012
16791425 9070957
-0,1% 54,0%
2013 17029120 9051949 -0,2%
53,2% 2014
17267141 9030962
-0,2% 52,3%
2015 17503080 9014188 -0,2%
51,5% 2016
17735340 9003796
-0,1% 50,8%
2017 17962170 9002823 0,0%
50,1% 2018
18182015 9012465
0,1% 49,6%
2019 18393708 9035699 0,3%
49,1% 2020
18596568 9064225
0,3% 48,7%
2021 18790610 9098622 0,4%
48,4% 43
2022 18976379 9152150
0,6% 48,2%
2023 19154791 9233101 0,9%
48,2% 2024
19327060 9333696
1,1% 48,3%
2025 19494551 9437827 1,1%
48,4% 2026
19658707 9546234
1,1% 48,6%
2027 19821112 9662445 1,2%
48,7% 2028
19983452 9782267
1,2% 49,0%
2029 20147304 9898439 1,2%
49,1% 2030
20313981 10008730 1,1% 49,3%
Ақпарат көзі: «ЭЗИ» АҚ болжамы
2012 жылы өсімпаз жастағы халық саны 9070957 адамды немесе жалпы халықтың 54% құрады. Көрсетілген жастар тобының халықтағы үлесі келесі болжамды жылдарда төмендейді, және ең азы 2023 жылға (48,2%) келеді, содан кейін болжам кезеңінің аяғына дейін 49,3% құрайтын өсу күтілуде. Мұндай үрдіс 2015 жылы осы жас тобына 1995-2002 жылдары туылған аз санды ұрпақтармен түсіндіріледі. 2026 жылдан бастап туылу деңгейі өседі, өйткені өсімпаз жас ретінде 2005-2010 жылдары туылған көп санды ұрпақтар қатысады. Осы топтағы халықтың өсу саны 2013 жылдан (-0,2%) 2028 жылға дйін (1,2%) орташа қарқынмен өсіп отырады. Кейін 2028 жылдан бастап өсу қарқыны төмендей бастайды.
Халықтың 16-62 (57) жастағы жастар тобының болжамды сан жиынтығы еңбек ресурсын құрайтын еңбекке жарамды жастағы халықты көрсетеді. 44
2012 жылы халықтың жұмысқа қабілетті жас үлесі 63,3 пайызды құрады, сонымен бірге әйелдер 31,6 пайызды құрады, ал 2030 жылы халықтың жұмысқа қабілетті жасының тобы 57,9 пайызға дейін төмендейді. Бұл бастапқы еңбекке қабілетте жасқа (16 жас) 1990 жылдың соңында және 2000 жылдың басында туылған аз санды ұрпақтың кіруімен және осы жастағы топтан 1950-1955 жылдары туылған еркектердің (63 жас) және 1955- 1960 жылы туылған әйелдердің (58 жас) шыға бастауымен байланысты. 2019 жылдан жағдайдың жақсаруы байқалады – бастапқы еңбекке қабілетті жасқа 2002-2014 жылдары кезеңінде туылғандардың көпсанды ұрпағы кіріп, бұл топтан өткен ғасырдың екінші жартысында 50-ші және 60- шы жылдардың соңында туылған азсанды ұрпақ шығады. 2019 жылы еңбекке қабілетті жастағы халықтың саны 10766 адамды құрайды (жалпы халықтың 58,5%) және 2030 жылы 11759 мың адамды құрап 1 млн. адамға жуық өседі. (29-сурет). Болжамдық деректер бойынша халықтың жалпы санының базалық жылға қатысты 21% өсуі кезінде, еңбекке қабілетті жастағы халықтың саны 11% құрайды. Нәтижесінде жалпы сандағы осы топтағы халықтың үлесі 2012 жылы 63,3%-дан 2030 жылы 57,9% дейін төмендейді.
және оның 2030 жылғы дейінгі үлесі
30-суретте еңбекке қабілетті халықтың жынысы бойынша саны және осы халықтың жалпы санында әрбір жыныс үшін үлесі келтірілген. Барлық болжамды кезеңде әрбір жыныс үшін еңбекке қабілетті жастағы ҚР халқының санының тұрақты өсуі болжамданып отыр. Бұл ретте барлық болжамды кезеңде әйелдерге қарағанда, еркектер санының қарқынды өсуі күтілуде. Егер 2012 жылы еркектердің саны 5332 мың адамды, ал әйелдердің
45
саны –5299 мың адамды құраса, 2020 жылы сәйкесінше 5495 және 5295 мың адамды құрайды, 2030 жылы -6023 және 5736 мың адамды құрайтын болады. Жұмысқа қабілетті халықтың жалпы санындағы еркектердің үлесі 2013 жылы 50,2%-дан 2030 жылы 51,2% -ға дейін бірте-бірте артады, ал әйелдердің үлесі төмендейді.
жүктеу/скачать 2,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|