Қазақстан республикасы ғылым және жоғар білім министрлігі


Сұрақ: Түркі тайпаларының басым көпшілігін кімдер құрайды?



Pdf көрінісі
бет3/11
Дата08.02.2023
өлшемі316,29 Kb.
#66298
түріБілім беру бағдарламасы
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Байланысты:
Жансая Кенжеева

Сұрақ: Түркі тайпаларының басым көпшілігін кімдер құрайды?
Жауап: Түркі тайпаларының басым көпшілігі қазақтар мен өзбектер болды. 
СұрақТүркі жазбаларының болғанын қай деректерден байқауға болады? 
Жауап: Қытай деректерінен түркі жазбаларының болғанын байқауға болады. 
Проблемалық жағдайға талдау 
Түркі өркениеті оңтүстік және солтүстік екі бөлікке бөлінеді.Оңтүстігін 
Ұйғыр,Өзбек мәдениеттері құраса,солтүстік бөлігін қазақ,қырғыз басқа да Орта 
Азия халықтары құрайды.Солтүстік бөлігі өркениеттің негізгі тірегі болса,оңтүстік 
бөлігі сол мәдениеттің жетілдірушісі болып табылды.Екі бөлінгенімен ұқсастықтар 
көп болды.Мысалы:тұрмыстық заттарында,аспаптарында,өмір сүру үлгісінде 
бірдей тұстары кездесіп жатады.Тіпті Түркі мемлекеттерінің туларында да 
ұқсастықтары аз емес. 


Еліміздің Оңтүстігімен шығысында б.з.б 1 мыңжылдықта мекендеген Сақ тайпасы 
қоғамдық даму үдерісінде мемлекеттік құрылыс кезеңіне келген. Сол уақыттарда 
Сақ тайпасында мал өсіру шаруашылығы сондай - ақ егіншілікпен қатар темір 
қорыту да дамыған тұсы еді. Қызыл - қоңыр және магнитті темір рудасынан үй 
шаруасына қажет құралдар, түрлі қару- жарақ түрлерін және зергерлік 
бұйымдарды өндіргенімен қатар тоқыма өнерінен де қалыс қалған жоқ. Жалпы 
түркілерде кілем тоқу ерте дәуірлерден бастау алған деседі. Олардың өзіндік 
кілем тоқу техникасы мен өздеріне тән мотивтері болды. Әдемі кілемдердегі 
мотивтерден кезіндегі түркілердің ойлау жүйесін, әлеуметтік мәртебесін сондай - 
ақ наным сенімдерін аңғарамыз. Мысалға алатын болсақ, Оңтүстік Сібірдегі ең 
ескі түркілердің қолынан тоқылған кілем Пазырык өңірінде жүргізілген қазба 
зерттеу жұмыстары кезінде біздің заманымызға дейінгі 5-4 ғасырларда тоқылған 
Хун Пазырык кілемімен бірге табылды. 
Түріктердегі жазбаның болғандығы алғашқы болып Қытай деректерінде 
айтылады. Одан тыс Еуропа мен Азия ғалымдарыда көне түркі халқында жазу 
өнерінің болғандығын мойындағандай. Әрине, барша дүниежүзі тарихта болды 
деп мойындау үшін айнымас дәлелдер керек екені анық. Олардың бірі 
Моңғолияның солтүстігінде Орхон өзенінен табылған көне түркі жазбаларының 
ескерткіштері - стелалар, яғни тас плиталар. Көне түркі халқының тағы бір ауыз 
толтырып айтар ескерткіштері, ел билеген қаған мен батыр Білге - қаған және Күл 
- Тегіннің құрметіне тұрғызылған ең ірі руна жазуы бар ескерткіштері. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет