Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы
БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ ПӘНІН БЕЙНЕМАТЕРИАЛДАР
жүктеу/скачать 19,8 Mb. Pdf көрінісі
|
Сборник студ конф 22-23г
- Бұл бет үшін навигация:
- Әдебиет пәні білім беру жүйесінде мынадай мақсаттарды көздейді
| БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ ПӘНІН БЕЙНЕМАТЕРИАЛДАР
АРҚЫЛЫ ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Зарлыкова А.Б. Ғылыми жетекшісі: Искакова Г.Ж., педагогика және психология магистрі Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті, Көкшетау қ. E-mail: zarlykova.aimeken@gmail.com Жалпы білім беру жүйесінде үйреншікті дағдыдан үйлесімді, күрделі сабақтастықтарды қамтуға ұмтылатын көп деңгейлі оқу жүйесін орнықтыру, жаңа оқу бағдарламаларымен қатар оқу стандарттарын дайындау, жаңа ақпараттық, компьютерлік жабдықтармен жұмыс істеуге көшу ‒ қазіргі заман талаптарынан туындап отыр. Мемлекетіміздің тәуелсіздігін нығайтып, халықтық құндылықтарды ‒ шынайы мәдени этникалық мұраларды жандандырып, ұлттық тектілікті сақтау жолындағы қадамдары алдымен білім мекемелерімен байланысты. Шәкірт мектеп табалдырығын аттап, сауат ашуға ден қоя бастаған кезден бастап, сөз, тіл құпиясына бойлайды. Әрбір пән өмір құпиясын өзінше бедерлейді. Оның ішінде әдебиет пәні «өміртану кұралы бола отырып, ондағы көкейкесті мәселелерді, адам тіршілігі мен болмысына тән сипаттарды терең ашады. Білім мекемелерінде оқытылатын пәндер жүйесінде әдебиеттің алатын орны айрықша. Әдебиет өмірге деген көзкарасты, эстетикалык талғам мен рухани ізгі мұраттарды қалыптастырады [1, 8]. Әдебиет ‒ өнер, халықтың сана-сезімін, көркемдік ойлау қабілетін байытатын рухани дүние. Әдебиетте адамның ілгерідегі жақсылықты көксеген асыл арманы, ұшқыр қиялы, осы жолдағы күрес тартысы, халқымыздың басынан өткен әр қилы оқиғалар, ерлігі мен елдігі суреттеледі. Әдебиет пәні білім беру жүйесінде мынадай мақсаттарды көздейді: - ұлттық және жалпыадамзаттық әдеби дамуға тән сипаттардың ұқсастығы мен даралығын саралау үстінде, ұлттық, адамзаттық құндылықтарды, халықтық мәдениет пен салт дәстүрді құрметтейтін рухани кемелді, отансүйгіш ұрпақты тәрбиелеу; - көркем шығарма мәтіндерін мазмұн мен түр, негізгі әдеби тарихи мағлұматтар және теориялық әдеби ұғымдар бірлігі тұрғысынан игеру, әдебиет тарихы бойынша қажетті мәліметтерді, сондай-ақ, әдебиеттану ұғымдарын пайдалана отырып, көркем шығармаларды оқу мен талдау дағдыларын меңгерту; - көркем мәтінді сезімталдықпен қабылдауды, бейнелі ойлау жүйесі мен шығармашылық қиялдауды, оқырмандық мәдениет пен авторлық ұстанымды түсіну; - өнердің басқа түрлерінің ішіндегі әдебиетті өзіндік ерекшеліктері туралы алғашқы түсініктер; - оқушылардың көркем шығарманы өз бетімен оқуға деген қажеттілігін; шығармадағы нақты тарихи және жалпы көркем мазмұнды анықтай алу; ауызша және жазбаша түрде өз түсініктерін беріп, қазақ әдеби тілін сауатты пайдалануды дамыту; - шәкірттерге әдеби пәндер жүйесіне тән білім, іскерлік дағдыларды меңгерту, сондай-ақ, сөйлеу және жазу әрекеттеріне бейімділігін, оқу үрдісінде өздігінен жұмыс істеуге 794 бағытталған шығармашылық қабілетін жетілдіру, игерген білім, дағды іскерліктерін өмірлік тәжірибеде қолдана білуге үйрету [1, 34]. Әдебиет пәні оқу-әдістемелік кешеннің бір бөлігі ретінде көрнекілік құралдары пән мазмұнының, оның ұйымдастырылуы мен оқу-тәрбие жүйесінің біртұтастығын талап етеді. "Көрнекілік" дегеннің өзі "көру" етістігінен шықса да, қазір оның мағынасы кеңейді. Педагогикалық сөздіктерде: «көрнекілік – оқушылардың тікелей қабылдауы кезінде нақты түрде әсер ететін дидактикалык ұстаным» деген анықтама берілген. Оқыту процесінде табиғат заттары мен кұбылыстарының маңызды рөл аткаратыны және көрнекілік түрлерін қалыптастыруда қажетті құрал болатыны белгілі. Көрнекілік әдебиет пәнін оқытуда қолданылатын маңызды дидактикалық материалдың бірі ретінде мектеп практикасында үнемі қолданылып келеді. Көрнекілік сабақ материалымен тығыз байланыста болу керек. Көрнекілікті қолдану оқушылардың психологиялық белсенділігін, сабаққа деген қызығушылығын жоғарылатып, материалдарды терең ұғуына, есте сақтауына көмектеседі. Көрнекілікті сабақтың кез келген бөлігінде қолдануға болады. Десек те, әрбір көрсетілген көрнекілік сабақ тақырыбына сай болуы керек және де көп көрнекіліктер көрсету сабақ мазмұнын ашпай, оқушыларға түсініксіз болып қалуы да мүмкін. Яғни, жаңа материалды түсіндіруде, бекітуде, бақылау және қайталау сабақтарында пайдалануға болады. Көрнекіліктер шартты түрде екіге белінеді: - көру көрнекіліктері; - есту көрнекіліктері. Көру көрнекіліктеріне: сызба, үлестірмелі кеспе қағаздар, оқулық, кітаптар, буклеттер, экранды және техникалык құралдар, электронды кітаптар, әртүрлі суреттер, сөздіктер мен анықтамалықтар, слайдтар онлайн сөздіктер, білім сайттары, энциклопедиялар, электронды анықтамалықтар, электронды сөздіктер, онлайн тестілер, «виртуалды мұражайлардың» картиналары және «Виртуалды көрмелер» жатады. Есту көрнекіліктеріне: техникалық құрал түрлері, қосымша материалдардан алынған әңгімелеу жатады. Дыбыстық жазбалар, бейне жазбалар т.б. [2, 120]. Бүгінде сабақ берудің жаңа технологиялары мен қатар әр пәнді оқушыларға қызықты етіп өткізудің сан түрлері бар. Солардың бірі ‒ бастауыш сыныпта әдебиеттік оқу пәнінде бейнематериалдарды қолдану арқылы оқыту түрі. Әдебиет – мақсаты көркем мәтінмен жұмыс жасау арқылы оқушылардың шығармашылық қиялын дамытуға болатын пән. Оның нәтижесі әдеби категориялардың жиынтығы ғана емес, көрнекі образ болуы керек. Осы мақсатқа сәтті жету үшін әдебиет сабағы мазмұны жағынан қызықты, жұмыстың әдістерін қолдануда әртүрлі, интеллектуалды, психологиялық және моральдық жағынан бай болуы керек, сондықтан көркем шығарманың мәтінін талдау әрдайым жеткіліксіз, оқу іс-әрекетінің басқа түрлерін қолдану керек. Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту құралдарының бірі көрнекілікті, оның ішінде бейнефильмдерді пайдалану болып табылады. Кино және бейнефильмдердің көрнекіліктің басқа түрлерінен артықшылығы айқын: оларда бейне, мәтін және музыкалық сүйемелдеудің болуы оқушылардың жадының бірнеше түрін (визуалды, есту және эмоционалды) бір уақытта белсендіреді және осы құралдарды кешенді қолдану жазушының немесе шығарманың шын мәнінде тұтас бейнесін жасауға ықпал етеді. Бейнелі құралдар жиынтығы әдебиет тілінен айтарлықтай ерекшеленеді, оны толықтырады, бірақ алмастырмайды, сондықтан сабақтағы бейнематериал – оқушылардың іс-әрекетін белсендіретін және әртараптандыратын, бірақ ешқандай жағдайда көркем мәтінмен жұмысты алмастырмайтын сөйлеуді дамыту жұмыстарының көзі. Қазіргі әлемде адам барлық ақпараттық технологияларды қолданады: компьютерлер, ноутбуктер, планшеттер, интерактивті тақта, электронды кітаптар және смартфондар. Мұның бәрі біздің өмірімізді әртүрлі және ыңғайлы етеді. Қазіргі балалар – жоғары технологияны меңгерген балалар, қағаз тасымалдаушылар оларды қызықтырмайды және түсініксіз болады. Бұл жағдайда мұғалім не істеуі керек? Мұғалім өзгеретін шындыққа бейімделуі, үйренуі керек, оқу процесінде цифрлық технологиялар мен олардың өнімдерін 795 қолдануды үйренуі керек. Аталған цифрлық құралдардың әрқайсысы өзінше қызмет атқарады, барлығының дерлік сабақты оқушыларға қызықты етіп ұйымдастара алатын өзіндік қасиеттерге ие деп айтуға болады. жүктеу/скачать 19,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|