4. «Сөйлеу мүшелерінің қызметі» деген тақырыпта конспект жазыңыз. Морфонологияның
бірліктерін көрсетіп, мысалдар келтіріңіз.
Негізгі әдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-15, 19-22.
Қосымша әдебиеттер: 1-8, 9-15, 16, 17, 18, 21, 23.
№4 СОӚЖ. Дауысты дыбыстарды жасаудағы жақтың, тілдің, еріннің қатысы. Морфонологияның
морфологиядан ӛзгешелігі
Тапсырмалар
1. Дауысты дыбыстардың фонемалық қасиеті немен байланысты болатынын түсіндіріңіз.
Қазақ тіліне тән дауысты дыбыс? Олардың өзіндік ерекшелігін сипаттаңыз.
2. Дауысты дыбыстар құрамының өзгеруіне назар аударыңыз; Сөз ішіндегі дауысты
дыбыстардың қолданылудағы өзгерісі (протеза, эпентеза, эпитеза, редукция, элизия құбылысы)
немен байланысты екенін түсіндіріңіз; Дауыстылардың жазылу емлесін түсіндіріңіз.
3. Ильминский, Радлов, Мелиоранский т.б. еңбектеріндегі дауыстыларды қазіргі қазақ тіліндегі
дауысты дыбыстармен салыстырыңыз. Мәтінді көшіріп, әр сөздегі дауысты дыбыстарды акустика-
артикуляциялық қасиеті жағынан талдаңыз. Әр дауысты дыбыстың фонемалық қасиетіндегі ортақ
белгі мен айырмашылықты түсіндіріңіз.
Күз аспаны күңгірт, бұлыңғыр. Ауада дымқыл сыз бар. Таң салқыны қазір күздің суық желіне
айналған. Маңайда қызарып солған қурайлар кӛп кӛрінеді. Бүрінен айырылған тобылғы да қуқыл
реңді. Ұзарып сарғайған селеу мен бозғыл кӛде, жусан – бәрі де жел лебінен қалтырайды. Бас шұлғып,
елбек қағады. Қара жел қуған қаңбақ кең жазықта кӛп бұлыңдап, тынымсыз кезіп, жосып ӛтеді (М.Ә.).
4. «Дауысты дыбыстар жүйесі» деген тақырыпта эссе жазыңыз.
Негізгі әдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-15, 19-22.
Қосымша әдебиеттер: 1-8, 9-14, 16, 17, 18, 21, 25.
№5 СОӚЖ. Құранды дауыстылар; Кейбір дыбыстың дифтонг сапада айтылуы.
Морфонологиядағы үнем қағидаты
Достарыңызбен бөлісу: |
