Қазақстан республикасыішкі істер министрлігі төтенше жағдай комитеті көкшетау техникалық институты
жүктеу/скачать 1,38 Mb. Pdf көрінісі
|
psihologyalyk komek
| -
төтенше жағдайлардағы жұмыс Психологиялық дайындық дегеніміз психиканы белгілі бір іс-әрекеттегі тиісті әрекеттерді реттеуге жұмылдыру мүмкіндігі. Кәсіби дағдылармен үйлескен психикалық дайындық өрт сөндіруші мен құтқарушыға өртте жауынгерлік тапсырмаларды шебер және тез орындауға мүмкіндік береді, белсенді, шешуші және тиімді әрекеттерді орындауға ықпал етеді. Кәсіби болу үшін өрт сөндіруші-құтқарушы келесідей қасиеттерге ие болуы керек: Жеке тұлғаның интеллектуалды және моральдық құрылымдарын байланыстыратын ерікті қасиеттер - эмоциялық-ерікті тұрақтылық. Мақсаттылық - бұл адамның белсенділігі мен мінез-құлқын жоғары әлеуметтік маңызды мақсаттарға бағындыру мүмкіндігі. Шешім - бұл адамның ерікті қасиеті, оның арқасында ол уақтылы шешім қабылдап, оларды ойланбастан орындай алады. Энергия мен табандылық - адамның ерікті белсенділігінің дәрежесі көрінетін ерекшеліктер. Экспозиция және өзін-өзі бақылау - адамның мақсатқа жетуіне кедергі келтіретін ақыл-ой және дене белсенділікті тежеу қабілеті. Орындау - бұл басқарушылық шешімдерді белсенді, жүйелі және уақытылы орындаудан тұратын ерікті сапа. Батылдық пен батылдық адамның қауіп-қатерге қарсы тұруға дайын екендігін көрсетеді. Батылдық тек жаулармен күресте көрінеді. Ержүрек адам асығып кетуі мүмкін, ессіздікке жол беруі мүмкін. Батылдық - қауіпті ескере отыра табандылықты ұштастыру. Саналы тәртіп. Табандылық пен батылдық - еріктің өзегі. Табандылық - бұл рухани және дене төзімділік, жақсы рухтар. Бұл ерік-жігердің ерекшеліктері қиындықтармен ұзақ күресте көрінеді. Нақты ойлау, өзін-өзі басқарудың жоғары деңгейі, эмоциялық тұрақтылық, бейімделу қабілетінің жоғары деңгейі. Жақсы дамыған кеңістіктік ойлау, қимылдарды үйлестіру. 23 Жауапкершілікті қабылдау. Білім, кәсібилік. Жүйесіндегі сәйкестік. Жақсы дене дайындық, жоғары моральдық қасиеттер мен психологиялық тұрақтылықтан басқа қазіргі заманғы өрт қауіпсіздігі маманы кең дүниетанымдық, терең кәсіби білімге ие болуы керек. Өртсөндірушінің психикалық жағдайын бағалау үшін олардың жауынгерлік әрекеттерін 1.7.-кестеде көрсетілгендей үш кезеңге бөлуге болады. 1.7.-кесте Өртсөндірушінің кезеңдері № р/р Кезең түрі Әрекеті 1. Дайындық кезеңі Өрт туралы хабарлама түскен сәттен бастап оқиға орнына келгенге дейін өрт сөндіру бөлімдері қызметкерлерінің қызмет ету кезеңін қамтиды. Дабыл өртсөндірушіді күтпеген жерден күтпеген жерден алады Сигналды алғаннан кейін олар тез киініп, жұмыс орындарын алып, мүмкіндігінше тезірек жету керек. Қызметтің осы кезеңінің ерекшелігі - уақыттың жеткіліксіздігі және жағдайдың белгісіздігі. 2. Негізгі кезең Ол барлау басталғаннан бастап өртті толықтай жоюға дейінгі кезеңді қамтиды. Бұл кезеңнің ерекшелігі - өртсөндіруші мен құтқарушылардың жұмысы өмірге қауіп төндірумен байланысты, яғни. нейропсихикалық күйдің айқын күйін тудыратын көптеген күйзеліс факторларының қатысуымен. 3. Қорытынды кезең Өрт сөндірілген сәттен бастап күзетші жабдықтарды ретке келтіріп, келесі кетуге дайын болғанға дейінгі кезеңді қамтиды. Бұл кезеңде мемлекет жұмыс нәтижелеріне, соғыс қимылдарының ұзақтығына және қарқындылығына байланысты. Қазақстан Республикасы Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің кәсіби қызметтік және дене шынықтыру дайындығы міндеттерді ойдағыдай орындау үшін қажетті білім, дағдыларды игеру арқылы жеке тұлғаны қалыптастыруға, сондай-ақ оларды арнайы құралдар мен дене күштерді қолдануға байланысты әрекеттерге дайындауға бағытталған. Қызметке кіретін азаматтық қорғау органдарының қызметкерлері белгілі бір көрсеткіштер бойынша оқытылуы керек (1.8.-кесте). Психикалық дайындық кәсіби шеберлікпен ұштастыра отырып, өрт сөндірушіге өрттегі тапсырмаларды тез және сауатты орындауға мүмкіндік береді, өздігінен пайда бола алмайтын шешуші және белсенді әрекеттерді жүзеге асыруға көмектеседі, тек мақсатты және жүйелі түрде қалыптасып, шоғырланады. 24 1.8-кесте Қызметке қабылданған кезде азаматтық қорғау офицерлерін оқыту түрлері № р/р Дайындық түрі Құрамына не енеді? 1. Кәсіби қызметтік Кәсіби сананы, жауапкершілік сезімін қалыптастыру. 2. Психологиялық Күйзеліс факторларының теріс әсеріне психологиялық тұрақтылықты қалыптастыру және арттыру. 3. Өрттен құтқару Төтенше жағдайлардағы авариялық-құтқару құралдарымен, өртке қарсы құралдармен және өрт сөндіру құралдарымен жұмыс істеудің ұтымды және тиімді әдістері мен әдістерін саналы және шебер іске асыруды қалыптастыру және жетілдіру. 4. Медициналық Жедел тапсырмаларды орындау кезінде алған жарақаттарға, қан кетулерге және басқа да жарақаттарға алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша практикалық дағдыларды қалыптастыру. 5. Азаматтық қорғау Ол қызметкерлерді табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде әрекет етуге үйретуге бағытталған 6. Әлеуметтік құқықтық Бұл жұмысшылардың көкжиегін кеңейтуге бағытталған. Өрт сөндіруші мен құтқарушының психологиялық дайындығы моральдық-еріктік, дене, өрт-тактикалық және өрт сөндіру жаттығуларымен тығыз байланысты (1.8-сурет). 1.8сурет - Тиімді жұмыс істеу үшін өрт сөндірушінің қажетті қасиеттері Қайсарлық және жігерлік Батылдық және табандылық Байсалдылық Төзімділік |