6.2 Кәсіптік оқытудың оқыту құралдары
Оқыту құралдары – бұл материалдық объектілер және табиғи
табиғат заттары, сондай-ақ адамның оқу-тәрбие үдерісінде педагог пен
оқушылардың алға қойылған оқыту, тәрбиелеу және дамыту мақсат-
тарына қол жеткізу үшін оқу ақпараттары мен құралдарының тасымал-
даушысы ретінде пайдаланылатын жасанды жасаған заттары[15].
Табиғи объектілер. Табиғи объектілерге әдетте тірі және өлі
табиғат объектілері жатады, олармен оқушылар демонстрациялық
немесе тарату материалы түрінде танысады.
Оқу үлгілері, муляждар, макеттер. Модельдер табиғи объекті-
лерді жасанды түрде жаңғыртатын және олардың құрылымын, маңыз-
ды қасиеттерін, байланыстары мен қатынастарын беретін оқу –
көрнекі бейнелеу құралдары болып табылады. Бұл ретте түпнұсқаның
(макро- және микромир объектілерінің) қасиеттерін беруде шартты-
лыққа жол беріледі: өлшемін азайту немесе ұлғайту, объектілердің
құрылысын беруді схематизациялау, бояудың және т. б. шарттылығы.
Оқу кестесі (плакат, схема, диаграмма, график және т.б.) –
зерттелетін объектілер мен құбылыстар, олардың құрылысы, қасиет-
тері, тәсілдері және белгілі бір ұғымдарды, дағдыларды, іскерлікті
қалыптастыру кезінде қажетті әр түрлі іс-әрекеттер мен опера-
50
цияларды орындау тәсілдері туралы көрнекі және қысқа формада
бейімделген ғылыми ақпаратты қамтитын жазықтық материалдық
оқыту құралы.
Оқытудың экрандық және экрандық-дыбыстық құралдары.
Диапозитивтер (слайдтар) – статикалық экрандық құралдар.
Олар оқытылатын пәннің ерекшелігіне байланысты сұрақтардың кең
ауқымын қамтиды. Диапозитивтегі бейнелер әдетте плакаттардан
жақсы қабылданады, өйткені оған жарық және экранның үлкен
өлшемдері ықпал етеді.
Оқу киносы – бұл көрнекілік бай дидактикалық мүмкіндіктерге
негізделген: сөздік мазмұндамадан гөрі неғұрлым үнемді түрде көп
ақпаратты хабарлауға мүмкіндік беретін ақпараттық тығыздық; ғылым
мен техника тарихына экскурсия жасауға; тікелей бақылауға
болмайтын объектілерді, үдерістерді, құбылыстарды көрсетуге;
үдерісті жылдамдатуға немесе баяулатуға, ақырында оны тіркеуге;
модельдік бейнелер мен мультипликация көмегімен объектілер мен
құбылыстардың ішкі құрылымын көрсетуге; ғылыми-техникалық және
ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге; зауыттық аппараттар мен
қондырғыларды бақылау үшін" ашу", басқарудың жаңа құрал-
саймандық техникасымен таныстыру, ғалым, зерттеуші зертханасына
"ену", жұмыс тәсілдері мен техникасын орындау бойынша қажетті
нұсқаулық беру, проблемаларды көрнекі салыстыру, салыстыру,
жинақтау, қою және шешу [15].
Оқу бейнежазбасы бұрын жекелеген экрандық-дыбыстық
құралдарға: кино, радио, теледидар, диафильмдер, диапозитивтерге
тән ақпаратты бейнелеудің құралдарын біріктіруге мүмкіндік береді.
Экрандық-дыбыстық техникалық оқыту құралдарын жаңғырту
үшін проекциялық аппаратура қажет: кинопроекторлар, диапроек-
торлар, графопроекторлар, эпипроекторлар, бейнемагнитофондар,
Теледидарлар. Қазіргі уақытта белгілі техникалық құралдардың
орнына дидактикалық мүмкіндіктерінің кең спектрі бар жаңа буын
техникасы келеді. Олардың ішінде: ықшам эпидиаскоптар, жоғары
рұқсат ету қабілетін, табиғи түстерді, бейнелердің тез ауысуын қам-
тамасыз ететін сұйық кристалды панельдері бар проекторлар, сондай-
ақ әртүрлі ұйымдастыру техникасы (лазерлік нұсқаулар, маркерлер,
интерактивті тақталар, сандық фотокамералар және т.б.) [6].
Тәжірибе мен практикалық жұмыстарға арналған Оқу құрал-
дары, қондырғылар, аспаптар, зертханалық жабдықтар Оқу жабдық-
51
тары жүйесінің маңызды бөлігін құрайды.
Тренажер – бұл оқу-өндірістік үдерісте еңбек (өндірістік) жағ-
дайларын имитациялауға мүмкіндік беретін техникалық оқыту құралы.
ӨЗІН-ӨЗІ БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН СҰРАҚТАР
1. Кәсіптік білім беру мекемесінде оқытуды ұйымдастыру
нысандарының ерекшелігі неде?
2. Қай ұйымдастыру түрі теориялық оқыту өндірістік оқыту?
3. Басқалармен салыстырғанда оқытудың сыныптық-оқу жүйесі
қандай артықшылықтарға ие?
4. Өз бетімен білім алу және өзін-өзі оқыту үдерісінде педаго-
гикалық құралдарды қолдану тәжірибесін шолып, талдап алыңыз.
5. Компьютердің және басқа дидактикалық техниканың
мүмкіндіктерін салыстырыңыз
|