Вопросы подготовки  химиков-технологов на современном

ХИМИЯ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ БОЙЫНША IX ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІРІМЖАНОВ СЪЕЗІНІҢ ЕҢБЕКТЕРІ

 

 

571

 

 

Целью  государственной  политики  в  области  образования  является    формирование 

мощного источника инновационных идей и технологий в системе высшего образования. В 

связи с этим, приоритетными задачами в сфере профессионального образования являются:   

-  модернизация  структуры  программ  высшего  профессионального  образования  для 

обеспечения их мобильности и эффективности; 

-  формирование  образовательных  систем,  позволяющих  выстраивать  гибкие 

модульные  траектории  освоения  новых  компетенций,  отвечающих  современным 

потребностям производства;  

-  развитие    инновационных  программ  на  основе  интеграции  образовательной, 

научной и производственной деятельности. 

Особенностями  создаваемой  инновационной  модели  высшего  профессионального 

образования  являются:  освоение  студентами  базовых  компетенций  исследовательской, 

инновационной 

и 

практической 

деятельности; 

развитие 

интеллектуальных, 

коммуникативных,  творческих  способностей  обучаемого;  выработка  умений,  влияющих 

на учебно-познавательную деятельность;  переход на уровень продуктивного творчества и 

дальнейшего  саморазвития.  Динамичное  развитие  перерабатывающего  сектора 

экономики,  которое  наблюдается  в  настоящее  время,  требует  подготовки  компетентных  

химиков-технологов,  химиков-инженеров  и  др.  специалистов  новой  формации, 

прошедших  подготовку  соответствующей  специализации,  способных  работать  на 

современных предприятиях.   

Образовательный  процесс,  осуществляемый  на  факультете  химии  и  химической 

технологии    КазНУ  им.  аль-Фараби,    обеспечивает  такую  подготовку  востребованных, 

конкурентоспособных  специалистов,  обладающих  высоко  профессиональными  навыками 

и  умениями.  Для  этого,  прежде  всего,  образовательный  процесс    должен  быть  тесно 

связан    с  современными  научными  достижениями.    Интегрированные  образовательные 

программы    активизируют  творческий    интерес  обучающихся  к  овладению  широким 

спектром  профессиональных  знаний.  Этому  способствует  и    кредитно-модульные 

образовательные  программы  на  основе   

компетентностного  и  личностно-

ориентированного  подхода.  При  этом  осуществляется  перенос  акцента  образовательного 

процесса  с  предметно-дисциплинарной  и  содержательной  стороны  на  самостоятельное 

овладение  профессиональными  знаниями,  навыками  и  умениями,  основанными  на 

новейших  достижениях  науки,  что  необходимо  в  дальнейшей  профессиональной 

деятельности выпускников. 

Одним из основных условий подготовки специалистов является четкая организация 

научных исследований и производственной практики обучающихся, которые проводятся в  

Центре  физико-химических  методов  исследования  при  КазНУ  им.  аль-Фараби  и    на 

кафедре аналитической, коллоидной химии и технологии редких элементов. Магистранты 

и Ph.D.-докторанты имеют возможность участвовать в выполнении современных научно-

технических  проектов,  что  позволяет  им  в  дальнейшей  профессиональной  деятельности 

быть  готовыми    к  инновациям.  Вследствие  этого,  научно-исследовательская  работа, 

являясь  оопределяющим  моментом  активизации познавательного  процесса  обучающихся 

в магистратуре и Ph.D.-докторантуре,   закрепляет теоретическую базу, дает практические 

навыки и  вырабатывает профессиональные компетенции.  

Научные  исследования  магистрантов и  Ph.D.  докторантов  кафедры  тесно  связаны  с 

направлениями  международных,  фундаментальных и поисковых проектов, проводимых в 

указанных  научных  центрах.  Свою  научно-исследовательскую  работу  обучающиеся  

выполняют  на    современных  приборах  и  аппаратуре,    приобретая  необходимые  для 

специалистов  химиков-технологов  знания  и  навыки,  способствующие    развитию  их 

творческого  личностного  подхода  к  профессиональному  самообразованию.  Результаты 

научно-исследовательских    работ  они  представляют    в  виде  научных  докладов  на 

конференциях, конкурсах и семинарах с участием известных ученых и специалистов.  

ХИМИЯ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ БОЙЫНША IX ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІРІМЖАНОВ СЪЕЗІНІҢ ЕҢБЕКТЕРІ

 

 

572

 

 

Важным аспектом НИР являются стажировки в ведущих зарубежных университетах 

США, Германии, Испании, России и др., которые повышают академическую мобильность 

обучающихся.  Особенно важным результатом стажировок является развитие стремления 

к  самообразовательной  деятельности,  интеллектуальной  активности,  познавательной 

потребности,  коммуникативной  компетенции  и возможность  получения    двудипломного 

образования.  Кроме  того,  при    участии  в  совместных  проектах  и  стажировках,  работа  в 

команде    формирует  у  магистрантов    и  докторантов  самостоятельность  как  свойство 

личности, способствуя развитию культуры личности.   

На  кафедре  аналитической,  коллоидной  химии  и  технологии  редких  элементов 

КазНУ  им.аль-Фараби  проводится  трехступенчатая  подготовка  по  специальности 

«Химическая технология неорганических веществ» проводится по трем  образовательным 

программам:  «Технология  неорганических  веществ  и  материалов»,  «Технология 

переработки  минерального  сырья»,  «Технология  электрохимических  производств»,  что 

отражает  наиболее  динамично  развивающиеся  современные  химические  производства 

Казахстана. 

Однако,  для  дальнейшего  развития  экономики  нашей  республики  актуальным 

является производство редких и редкоземельных  металлов и их соединений  (РМ и РЗМ), 

обладающих 

уникальным 

комплексом 

физико-химических 

свойств, 

которые 

предопределяют  обширную  область  их  применения  в  высокотехнологичных  отраслях 

промышленности:    атомная  энергетика,  радиоэлектроника,  оптика,  химическая  и 

стекольная  промышленность,  производство  различных  люминофоров,  а  также  сельское 

хозяйство  и  медицина  и  т.д.  Кроме  того,  индустриально-инновационная    стратегия 

развития  страны  направлена  на  формирование  и  развитие  редкометальной  и 

редкоземельной минерально-сырьевой базы,  внедрение и разработку новых эффективных 

методов 

в 

металлургии 

высокочистых 

РМ 

и 

РЗМ. 

Для 

осуществления  

крупномасштабного  производства    высокотехнологичной  продукции  на  базе 

редкоземельных  металлов  необходимы  не  только  инновационные  технологии,  но  и 

высококвалифицированные специалисты, способные их реализовать. 

Факультет  химии  и  химической  технологии  КазНУ  им.  аль-Фараби  принимает 

участие  в    проекте    МОН  РК  по  вопросу  кадрового  сопровождения  Государственной 

программы 

индустриально-инновационного 

развития 

(ГПИИР 

II), 

которая 

предусматривает подготовку специалистов в области  технологии производства редких и 

редкоземельных металлов.  

В  настоящее  время  для    успешной  реализации  данной  государственной программы  

на  кафедре  аналитической,  коллоидной  химии  и  технологии  редких  элементов 

разработаны образовательные  программы «Химия и технология редких и редкоземельных 

элементов»    для  всех  3-х  ступеней  подготовки  кадров  («бакалавриат»,  «магистратура»  и 

«Ph.D.-докторантура»). В рамках технологических специальностей для студентов кафедры 

читается  ряд  элективных  дисциплин,  в  которых  рассматривается  химия,  анализ  и 

технология редких и редкоземельных металлов.  

В  то  же  время  методы  обогащения,  концентрирования,  методики  анализа 

редкометального  и  редкоземельного  сырья  имеют  свои  особенности  и  специфику. 

Уникальные  физико-химические  свойства  редких  и  редкоземельных  металлов  и  их 

соединений, их малая концентрация в земной коре, рассеянность, трудность  выделения их 

в чистом виде и т.д., выделяют их в отдельную категорию минерального сырья и  требуют 

детального  изучения  и  исследования.    Поэтому  для  подготовки  специалистов  данного 

направления  необходимо  открытие  на  кафедре  специализиции  по  химии  и  технологии 

редких  и  редкоземельных  металлов.

 

На  кафедре  аналитической,  коллоидной  химии  и 

технологии  редких  элементов  работает  профессорско-преподавательский  состав, 

обладающий  опытом  многолетней  работы  по  обогащению,  разделению  и  технологии 

редких  и  редкоземельных  металлов.    Разработанный  в  результате  научных  исследований 

кафедры  учебно-методический  материал    по  химическим  свойствам  редких  и 

ХИМИЯ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ БОЙЫНША IX ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІРІМЖАНОВ СЪЕЗІНІҢ ЕҢБЕКТЕРІ

 

 

573

 

 

редкоземельных элементов и их соединений, анализу редкометального и редкоземельного 

сырья,    методам  определения,  разделения  и  очистки  редких  металлов  может  обеспечить 

полноценную подготовку специалистов по  направлению РМ и РЗМ.  

Таким образом, очевидны перспективы интеграционного процесса : 

-  повышение  эффективности  использования  кадровых,  информационных  и 

материально-технических  ресурсов  научных  организаций  и  вузов  в  подготовке 

востребованных кадров; 

-  открытие  отдельной  специализации  «Химия  и  технология  редких  и 

редкоземельных  элементов»  в  рамках  специальности  «Химическая  технология 

неорганических веществ». 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ХИМИЯ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ БОЙЫНША IX ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІРІМЖАНОВ СЪЕЗІНІҢ ЕҢБЕКТЕРІ

 

 

574

 

 

УДК 543 

Бекішев Қ., Ниязбаева А.И.* 

 

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан  

*E- mail: almaguln63@mail.ru 

 

6М011200-Химия мамандығының оқу жоспарының  

мазмұны туралы 

 

6М011200-Химия  мамандығы  бойынша  магистр  кадрлерді  дайындауда  қойылатын 

талаптар, мамандыққа арналған оқу жоспарының мазмұны, әрбір модульді құрастырудағы 

мақсат және күтілетін нәтижелер қарастырылған.  

Түйін  сөздер:  кәсіптік  білім  беру,  кредиттік  оқыту  технологиясы,  оқу  жоспары, 

бағдарлама,  құзыреттілік,  магистратура,  магистр  маман,  білім  траекториясы,  міндетті 

компонент, таңдау компоненті.  

 

Бекишев К., Ниязбаева А.И. 

 

Казахский национальный университет им. аль-Фараби, г. Алматы, Казахстан  

 

О содержании плана обучения специальности 6М011200-Химия  

 

Рассмотрены  содержание  рабочего  учебного  плана  и  требования,  предъявляемые  к 

подготовке  магистров  по  специальности  «6М011200-Химия»,  а  также  цель  и  результаты 

обучения каждого модуля.    

Ключевые  слова:  профессиональное  обучение,  технология  кредитного  обучения, 

план  обучения,  программа,  компетентность,  магистратура,  магистр  специалист, 

траектория знания, обязательный компонент, выборочный компонент. 

 

Bekishev K., Niyazbaeva A. I. 

 

Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan 

 

The content of the training curriculum for specialty 6M011200-Chemistry 

 

The  content  of  working  curriculum  and  requirements  for  preparation  of  masters  on 

specialty  "6M011200-Chemistry", as well as purpose and  learning outcomes of each  module  are 

considered. 

Keywords :  professional  training,  credit  education  technology,  curriculum,  program, 

expertise,  Master,  Master  specialist,  trajectory  of  the  knowledge,  a  mandatory  component,  the 

selective component.

 

 

Қазақстан    Республикасы  тәуелсіздік  алғаннан  кейін  совет  одағынан  кейінгі 

мемлекеттердің  ішінен алғашқылардың бірі болып білім  берудің Болон процесіне қосылу 

қажеттігі туралы  шешім  қабылдады.  Еліміз Болон декларациясына қосылу мәртебесіне ие 

болған және еуропалық білім кеңістігіне толық енген бірінші Орталық-Азиялық мемлекет 

болып  табылады.  Қазақстанның  Болон  үдерісіне  қосылуы  Қазақстан    ЖОО-дары  мен 

студенттеріне  жаңа  межедегі  мүмкіндіктер  береді:  еуропалық  стандарттарға 

сәйкестендірілген  отандық  білім  беру  бағдарламалары  мен  оқу  жоспарларын  енгізуге, 

отандық  квалификациялық  және  академиялық  дәрежені  тануға,  оқытушылар  мен 

студенттердің    академиялық      ұтқырлығын  қамтамасыз  етуге,  Қазақстан  ЖОО-дары 

студенттеріне  шетел  университеттерінде  кредиттерді  қайта  тапсыруға  және  керісінше, 

ХИМИЯ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ БОЙЫНША IX ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІРІМЖАНОВ СЪЕЗІНІҢ ЕҢБЕКТЕРІ

 

 

575

 

 

бірлескен  білім  беру  бағдарламаларын    таратуға,  жоғары  білім  жөніндегі  қазақстандық  

дипломдардың  еуропалық  аймақтарда  жарамдылығын  қамтамасыз  етуге  жағдай  жасауға 

және кез-келген елде түлектердің жұмысқа орналасуына. 

Республикамыздың  білім  беру  кеңістігінде  жүзеге  асырылып  жатқан  шаралардың 

негізгі  мақсаты  –  Қазақстан  жоғары  білімінің  халықаралық  стандарттармен  сәйкестілігін 

қамтамасыз  ету.  Бұл  тарихи  қадам  жоғары  білімнің  сапалылығын  және  жоғары  оқу 

орындары түлектерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған.  

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті 2009 жылы Болон декларациясына 

қол  қойды.  ҚазҰУ  орта  кәсіптік,  жоғары  және  ЖОО-дан  кейін  білім  беру  (магистратура, 

PhD  докторантура,  екінші  жоғары  білім)  бағдарламалары  бойынша  оқытудың  кредиттік 

технологиясы  бойынша  мамандар  даярлайды.  Бұл  технологияның  негізгі  міндеттерінің 

бірі  –  оқу  үдерісін  реттеу,  білім  көлемін  кредиттер  түрінде  есепке  алу  аясында  білім 

траекториясын  таңдау  негізінде  білім  алушылардың  өзін  өзі  ұйымдастыру  және  өз 

бетінше  білім  алу  қабілеттерін  дамыту.  Осы  мақсатта  ҚР  БҒМ  мен  әл-Фараби  атындағы 

ҚазҰУ  жоғары  оқу  орындарының  білім  беру  мазмұнын  және  оқыту  технологиясын 

таңдау,  білім  алушылардың  білім  жетістіктерінің  нәтижесін  бағалау  бойынша  іс-

әрекеттерін регламенттеуші нормативті-құқықтық құжаттар жасады. 

Магистратураның  білім  беру  бағдарламалары  екі  бағытта  жүзеге  асады:  ғылыми-

педагогикалық  және  кәсіптік.  Магистратураның  білім  беру  бағдарламасы  білім  беру 

мазмұнына  негізделген  әртүрлі  оқу  және  ғылыми  жұмыс  түрлерінен,  практикалардан  

тұрады. Магистрлік бағдарламаның білім  беру  компонентіне екі циклге жіктелген пәндер 

енген: әрқайсысы міндетті  компоненттен (МК) және таңдау  компонентінен (ТК) тұратын 

базалық  және  кәсіптік  пәндер.  Бағдарламада  академиялық  еркіндік  басым:  ғылыми- 

педагогикалық бағыттағы МК-32% болса, кәсіптік бағыт – 29-31% құрайды. 

Магистрлік  бағдарламаның  жалпы  көлемдегі  білім  беру  бөлігі  ғылыми-

педагогикалық  бағыттағы  пәндер  74%-дан,  кәсіптік  бағыттағы  пәндер  –  78-80%-ға 

дейінгісін  құрайды;  кәсіптік  дайындықта  –  кемі  24  кредит,  оның  19  кредиті  білім  беру 

компоненті  (оқыту мерзімі - 1 жыл) және кемі 36  кредит (оқыту мерзімі - 1,5 жыл), оның 

28 кредиті - білім беру компоненті. Ғылыми-педагогикалық дайындықта – кемі 46 кредит, 

оның 34 кредиті - білім беру компоненті. Бүгінде елімізде магистратурада білім алушылар 

саны орта есеппен 10,0 мың адамды құрайды.  

Магистрлердің  «құзыретті  моделін»  жасауда  әрбір  түлектің  бойында  қалыптасуы 

қажет сегіз түйінді құзыреттілік бойынша Еуропалық комиссияның ұсыныстары ескерілді:  

1)

 

ана тілі саласындағы құзыреттілік; 

2)

 

шет тілдерін білу саласындағы құзыреттілік; 

3)

 

математикалық, 

іргелі  жаратылыстану 

ғылыми  және  техникалық 

құзыреттілік; 

4)

 

компьютерлік құзыреттілік; 

5)

 

оқу құзыреті; 

6)

 

тұлға  аралық,  мәдениетаралық  және  әлеуметтік  құзыреттілік,  сондай-ақ 

азаматтық құзыреттілік; 

7)

 

кәсіпкерлік құзыреттілік; 

8)

 

мәдени құзыреттілік. 

Бұл  құзыреттіліктер  өмірлік  маңызы  бар  сыни  ойлау,  креативтілік,  «еуропалық 

өлшем»,  белсенді  өмірлік  ұстаным  сияқты  қажетті  аспектілерді  қамтиын  белгілі 

қабілеттіліктерді негізге алады. Бұл қабілеттіліктердің бірлігі тұлғаның дамуына, белсенді 

әрекетке және түлектерді жұмысқа орналастыруды белсендіруге көмектеседі.  

Біздің  химия  және  химиялық  технология  факультетінде  ғылыми-педагогикалық 

бағытта  7  мамандық  бойынша  магистр  кадрлер  дайындалады,  соның  бірі  «6М011200-

Химия» мамандығы бойынша педагогика ғылымдарының магистрі маманы дайындалады.  

ХИМИЯ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ БОЙЫНША IX ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІРІМЖАНОВ СЪЕЗІНІҢ ЕҢБЕКТЕРІ

 

 

576

 

 

6М011200-Химия мамандығының білім беру бағдарламасының мазмұнын құрастыру 

кезінде  көптеген  мемлекеттерде  қабылданған  білім  беру  мазмұнының  концепциялары 

ескерілді және ол төрт негізгі құрылымдық элементтерден тұрады: 

-

 

білім нәтижелері формасында тіркелген танымдық іс-әрекет тәжірибесінен; 

-

 

үлгі  бойынша  әрекет  ете  білу  формасындағы  іс-әрекеттің  танымал  тәсілдерін 

жүзеге асыру тәжірибесінен; 

-

 

проблемалы  жағдай  туғанда  стандартты  емес  шешім  қабылдай  алу  формасындағы 

шығармашылық іс-әрекет тәжірибесінен; 

-

 

жеке  тұлғалық  бағдар  формасында  эмоциялы-құндылық    қатынасты  жүзеге  асыру 

тәжірибесінен. 

Бұл  элементтер  мазмұнның  құрылымын  құрайды  және  олар  әрбір  алдыңғы  элемент 

келесіге көшудің алғышарты болатындай етіп өзара байланысқан.   

Аталған  мамандыққа  арналған  білім  беру  бағдарламасының  мақсаты  –  Қазақстан 

Республикасының  білім  беру  жүйесі  үшін  еңбек  нарығында  бәсекеге  қабілетті  педагог 

мамандарды дайындау.  

Білім беру бағдарламасының міндеттері: 

-

 

химия және химияны оқыту әдістемесі бойынша білім жүйесін  қалыптастыру; 

-

 

орта,  арнайы  орта  және  жоғары  мектепте  химия  ғылымының  саласы  пәндерінен 

білім  беру  де  қажет  интеллектуалдықжәне  практикалық  білік  пен  дағдылар  жүйесін 

қалыптастыру; 

-

 

химияны оқыту процесіне қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды енгізу және 

дамыту үшін қажет шығармашылық іс-әрекет тәжірибесін қалыптастыру; 

-

 

қазіргі  заманғы  білім  беру  жүйесінің  даму  тенденцияларын  объективті  бағалау 

үшін эмоциялы-құндылық және сындарлы қарым-қатынастар тәжірибесін қалыптастыру; 

-

 

білім  беру  саласындағы  ақпараттық  құзыреттілік  және  проблемаларды  шешу 

құзыреттілігі элементтерін қалыптастыру. 

Қазақстан  Республикасы  БҒМ  магистр  мамандарды  дайындау  бағдарламаларының 

талаптарына  сәйкес  6М011200-Химия  мамандығына  арнап  оқу  жоспарын  дайындадық. 

Оқу  жоспарында  жоғарыда  көрсетілген  құзыреттіліктердің  қалыптасуын  қамтамасыз 

ететін  модульдер,  пәндер,  оқудың  қосымша  түрлері  (кәсіби  практика,  магистранттың 

ғылыми-зерттеу  жұмысы)  семестрлерге  бөлініп  логикалық  ретті  орналасқан. 

Модульдердің, пәндердің, практикалардың, ғылыми-зерттеу жұмыстарының жалпы еңбек 

сыйымдылығы кредитпен көрсетілген.   

Жұмыс  оқу  жоспары  негізгі  бес  бөлімнен  тұрады:  базалық  пәндер,  кәсіптендіруші 

пәндер,  кәсіби  практика,  магистранттың  ғылыми-зерттеу  жұмысы  және  диссертацияны 

орындау, қорытынды аттестаттау.  

Базалық  пәндер  негізгі  екі  модульге  бөлінген:  мемлекеттік  міндетті  және  міндетті 

мамандандыру  модульдері.  Мемлекеттік  міндеттімодульде  мемлекеттік  стандарттың 

талаптарына  сәйкес  базалық  пәндер  көрсетілген  және  оларға  жалпы  9  кредит  бөлінген 

(кесте  1).Міндетті  мамандандыру  модуліндеҚР  БҒМ  ұсынысын  және  аталған  магистрлік 

бағдарламаның  ерекшеліктерін  ескере  отырып  пәндер  төрт  модульге  бөлініп  белгілі 

реттілікпен орналасқан және оларға жалпы 11 берілген (кесте 2).  

 

жүктеу/скачать 31,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: